tag:blogger.com,1999:blog-41357571502320559932024-02-19T02:25:39.460-08:00o filósofo que riRui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.comBlogger43125tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-64835564643983539002017-10-05T05:45:00.002-07:002017-10-05T05:47:08.567-07:00Poesia no Museu de Arte Moderna da Bahia<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiF98amVWrD3EUGe1EPL6-VDJC6GH1GoxNIOT1AkOcytv1lQ4K1VyyqjuN2U4g_lJqGFHlt16dPueOZ24MnaoghBVPQIS6KAoexToAiSwkDWsTkBn7eKyZOR3zNXd4XWud006V_m8kKv50/s1600/MAM+Estado+Bienal+Rui+Mascarenhas.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="789" data-original-width="940" height="335" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiF98amVWrD3EUGe1EPL6-VDJC6GH1GoxNIOT1AkOcytv1lQ4K1VyyqjuN2U4g_lJqGFHlt16dPueOZ24MnaoghBVPQIS6KAoexToAiSwkDWsTkBn7eKyZOR3zNXd4XWud006V_m8kKv50/s400/MAM+Estado+Bienal+Rui+Mascarenhas.png" width="400" /></a></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Neste sábado, <b><span style="font-size: x-small;">7/10/2017</span></b>, estaremos participando de uma performance plástico-poética no Museu de Arte Moderna da Bahia. Na ocasião estarei relendo alguns poemas de batida forte, que entranham na alma, nos despertam, nos desassossegam para as contradições e precariedades da condição humana.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
O encontro será no <b><span style="color: orange;">Museu de Arte Moderna da Bahia (MAM)</span></b>, às 17hs do Sábado, 07/10, em parceria com o artista plástico <b><span style="color: orange;">Willyams Martins</span></b>, no espaço destinado a exposição '<b><span style="color: orange;">PERTENCENTES</span></b>', que acontece na Galeria Subsolo do Museu. Apareçam, o pôr do sol no local é lindo.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-size: x-small;">Serviço:</span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
Recital <b><span style="color: orange; font-size: x-small;">MEIOHOMEM</span></b> na exposição '<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">PERTENCENTES</span></b>', do artista plástico <a href="https://www.google.com.br/search?source=hp&q=willyams+martins&oq=willyams&gs_l=psy-ab.1.0.0l2j0i10i30k1l7j0i30k1.1678.4634.0.7546.9.8.0.0.0.0.280.1501.2-6.6.0....0...1.1.64.psy-ab..3.6.1493.0..0i131k1j0i67k1j0i10k1.0.GC-QPZj4XdM" target="_blank">Willyams Martins</a></div>
<b><span style="font-size: x-small;">Dia/Hora:</span></b> Sábado, 07/10/2017, às 17hs.<br />
<b><span style="font-size: x-small;">Local:</span></b> <a href="https://www.google.com.br/search?q=museu+de+arte+moderna+da+bahia&oq=museu+de+arte+moder&gs_l=psy-ab.1.0.0i67k1j0i131k1l2j0l7.12016.15234.0.17332.13.12.0.0.0.0.286.1052.2-4.4.0....0...1.1.64.psy-ab..10.3.805....0.bKAVdabt6Sc" target="_blank">Museu de Arte Moderna da Bahia (MAM)</a><br />
Avenida Contorno, Solar do Unhão - (71) 3116-8877<br />
<b><span style="font-size: x-small;">facebook:</span></b> <a href="https://www.facebook.com/bahiamam/photos/a.180951801981830.43258.160224184054592/1493641217379542/?type=3&theater" target="_blank">MEIOHOMEM no Museu de Arte Moderna da Bahia</a><br />
<b><span style="font-size: x-small;">facebook:</span></b> <a href="https://www.facebook.com/willyamsmartins.martins" target="_blank">Willyams Martins</a>.<br />
<span style="font-size: x-small;"><b>facebook:</b></span> <a href="https://www.facebook.com/rui.mascarenhas.520" target="_blank">Rui Mascarenhas</a><br />
http:<a href="http://www.meiohomem.com/">//www.meiohomem.com/</a><br />
<div>
<br /></div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-79063885209700544382017-03-23T11:57:00.002-07:002017-09-11T18:40:32.195-07:00O Quadrado Redondo<div style="text-align: center;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLYII97oUpx-DCqkTLAbTJhhr9Ce8mRdI-V-Wp8LnODHg9nFpLdAd-9NM08zBU-BLlZKnBrjI2lFvlBOsrG9FXkhlGiXSG5HlwQPBrTjwexqT5P8AWvdbc9UD6eTm370lKxyeUCLSEIIw/s1600/quadrado+redondo.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLYII97oUpx-DCqkTLAbTJhhr9Ce8mRdI-V-Wp8LnODHg9nFpLdAd-9NM08zBU-BLlZKnBrjI2lFvlBOsrG9FXkhlGiXSG5HlwQPBrTjwexqT5P8AWvdbc9UD6eTm370lKxyeUCLSEIIw/s400/quadrado+redondo.JPG" width="280" /></a></div>
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: center;">
<span style="font-size: 18pt;">O quadrado<o:p></o:p></span></div>
<div align="center" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: center;">
<span style="font-size: 18pt;">Da mesa posta,</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div align="center" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: center;">
<span style="font-size: 18pt;">Que vejo à minha frente</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div align="center" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: center;">
<span style="font-size: 18pt;">Vejo por cima</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div align="center" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: center;">
<span style="font-size: 18pt;">Vejo por baixo,</span><span style="font-size: 13.5pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div align="center" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: center;">
<span style="font-size: 18pt;">Por um lado, e desse opondo<o:p></o:p></span></div>
<div align="center" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: center;">
<span style="font-size: 18pt;">Definitivamente:</span></div>
<div align="center" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: center;">
<span style="font-size: 18pt;">é redondo!</span><br />
<span style="font-size: 18pt;"><br /></span></div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-55578404289622443222016-10-12T13:11:00.000-07:002017-03-23T11:14:23.222-07:00Kant, prefácio da primeira edição: a origem e os limites da representação.<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"> </span><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhVP6QPKjIY0JhGeecn6X_MCscEZrft3JJjN9_linz-9RjxY1wKE2a11SnBNrZCAP_V9FofkyjBcuEqUiO0UHZUqXa4l82RqpkMcZL6POtC6KAYPX2HA6-N_ovbHzu5zAtQvuic6I0gAGs/s1600/Kant+prefacio+1781+critica+da+raz%25C3%25A3o+pura.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center; text-indent: 35.4pt;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhVP6QPKjIY0JhGeecn6X_MCscEZrft3JJjN9_linz-9RjxY1wKE2a11SnBNrZCAP_V9FofkyjBcuEqUiO0UHZUqXa4l82RqpkMcZL6POtC6KAYPX2HA6-N_ovbHzu5zAtQvuic6I0gAGs/s320/Kant+prefacio+1781+critica+da+raz%25C3%25A3o+pura.png" width="204" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Já
no prefácio da primeira edição da <span style="color: yellow;"><b>Crítica da Razão Pura</b></span><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">[1]</span></span></span><!--[endif]--></span></a>,
editado em 1781, Kant propõe um convite à razão, ao juízo, para o “conhecimento
de si mesma”, e de forma que este conhecimento-entendimento seja também compartilhado
naturalmente para a “contribuição de um tribunal que lhe assegure as pretensões
legítimas” (2001, A XI), destacando que é necessário que tudo isso ocorra não
por decisão arbitrária, mas sim de acordo com leis imutáveis, eternas, antes
regidas pela natureza que nos instiga com seus objetos, mas que também estabelece
limites. Naquele momento Kant reacendia o antigo conflito em torno das
representações, nos remontando à <span style="color: orange;"><b>Platão</b></span> do ‘<u>conheça-te a si mesmo</u>’ exposto
escancaradamente a centenas de anos no concorrido pátio que dava acesso ao
templo de Apollo (deus consagrado à razão), em Delfos<a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">[2]</span></span></span><!--[endif]--></span></a>,
enquanto se perguntava sobre o valor dessas mesmas representações, forjadas a
partir das relações entre o mundo dos sensíveis, do físico, do real, do múltiplo
e das opiniões, das quimeras; e o mundo do entendimento, das formas imutáveis,
eternas e atemporais. E aqui, vemos o pensador crítico destacando a linguagem, o
logos se renovando no velho debate sobre o valor das representações, tal como <span style="color: orange;"><b>Sócrates</b></span>
indicando o caminho à <u>Teeteto</u>, agora novamente aplicadas no contexto singular de
suas origens, o começo, o princípio, que Kant apontava no tempo e na extensão
dos seus limites, o espaço que envolve o sujeito da ação. Algo que Lembra Platão quando colocou a questão do conhecimento, lá nas entranhas do texto
dedicado à suas origens, no Teeteto, como sendo uma: </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="margin-left: 4.0cm; text-align: justify;">
<span style="font-size: 11.0pt;">“caçada dupla: uma antes da aquisição, com o fim
preciso de adquirir [conhecimento lógico, <i>apriori</i>];
outra levada a cabo pelo próprio adquirente, quando apanha e segura nas mãos o
que ele, havia muito, já possuía [conhecimento sintético, <i>aposteriori</i>]. Da mesma forma, quem possui certos conhecimentos, por
os ter adquirido e por sabe-los, pode aprende-los de novo” (PLATÃO, Teeteto,
XXXVII).</span><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">[3]</span></span></span><!--[endif]--></span></a><span style="font-size: 11.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;">Kant,
em muitos aspectos, também nos remonta a <span style="color: orange;"><b>Descartes</b></span>, a exemplo de quando este se
compara a <b><span style="color: orange;">Arquimedes</span></b>, alegando a necessidade de reencontrar um <u>ponto de apoio
fixo e seguro</u>, capaz de suportar cravada a força intensa de repulsão contrária a
envergadura de sua alavanca, e assim mover o globo terrestre<a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftn4" name="_ftnref4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">[4]</span></span></span><!--[endif]--></span></a>.
E não será menor a pretensão de Kant. Com ele vemos primeiramente um homem que
precisa se conhecer profundamente, mas que também esse conhecimento precisa
estar em completo acordo com determinada necessidade natural, o incondicionado,
força que inexoravelmente atua sob o jugo de “leis eternas e imutáveis” (2001,
A XII). Em Kant, todo esse movimento intuitivo reascende o intenso diálogo que
acontece entre a <u>razão prática</u> (a síntese, no sentido positivo, forjada no
interior da experiência), com a <u>razão teórica</u> (a análise, no sentido negativo, que
se dá a partir dos limites dos saberes conhecidos, da forma determinada da
matéria de conteúdo intelectual), deverá ocorrer a um simples e mesmo instante,
livre de causalidades determinantes, num tempo e espaço determinados, de forma que
possam estar consolidadas naturalmente, a alavanca firmada, contribuindo com a
absoluta universalidade da lei naquilo que assegura à razão alçar à perfeição,
alavancada, sempre e reta em contrapartida às múltiplas possibilidades de
seguir por engano e, aos poucos, ir se afastando e cada vez “para condições
mais remotas” (2001, A VIII), horizontes longínquos, ultrapassando os próprios
limites do entendimento. E é exatamente deste ponto que Kant duvida e busca estabelecer
um limite, ou melhor, um <u>duplo limite</u> com respeito a todos os conhecimentos que
é possível a razão aspirar: </span><span style="color: yellow;"><b><span style="font-size: 8.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial;">1</span><span style="font-size: 8.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial;">.</span></b></span><span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"> O
da possibilidade ou impossibilidade de determinar uma origem natural, o ponto
de apoio fixo e seguro, a partir de onde possa novamente a razão alavancar-se; </span><b><span style="color: yellow; font-size: 8.0pt; line-height: 150%;">2</span></b></span><span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="color: yellow;"><b>.</b></span> O dos seus próprios limites,
sua extensão, para não se deixar levar, se estender por atalhos obscuros e
confusos, entre os excessos e os vícios contrários ao <u>soberano bem</u>. Kant então determinou
que esse percurso devia ser orientado pelo que chamou de <span style="color: yellow;"><b>tribunal da ‘Crítica
da Razão Pura</b></span>’, lembrando sempre que os seus constituintes, o <u>entendimento</u> (faculdade
ativa) e a <u>sensibilidade</u> (faculdade passiva), purificados, deveriam a ele
submeter-se, e de tal forma, que a razão soberana concebesse a quem pudesse
alcança-la “sustentar seu livre e público exame” (2001, A XI). A princípio,
Kant visava purificar a razão separando os <u>elementos de sua mecânica</u> (a forma, a
lógica, a análise, a contradição, a verdade, a certeza), do <u>conteúdo de suas
ideias</u> (o fato, a metafísica, a síntese, a não-contradição, a opinião, as
múltiplas possibilidades). </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQo6knd62NHKYkBBkEtj_VUarsTfXYNJjNYnGb8leI7q2yV4ATmK5kLXsHojowKHZJ3liyxwWEBbduaYPIgLaA7uK1ZRQrq1MWt4VEF35rhXxlbSzMm_R8_uyEZNuvVxr23js8fP_ANHg/s1600/immanuel-kant-600x264.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="175" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQo6knd62NHKYkBBkEtj_VUarsTfXYNJjNYnGb8leI7q2yV4ATmK5kLXsHojowKHZJ3liyxwWEBbduaYPIgLaA7uK1ZRQrq1MWt4VEF35rhXxlbSzMm_R8_uyEZNuvVxr23js8fP_ANHg/s400/immanuel-kant-600x264.jpg" width="400" /></a></div>
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Seguindo
<span style="color: yellow;"><b>o plano didático</b></span> de Kant, temos num primeiro momento <u>um convite à razão</u> para o
conhecimento de si mesmo, intuitivo, capaz de induzir subjetivamente; e em outro
e mesmo instante imediato momento (como que atado ao primeiro, no estreito
limite entre o côncavo e o convexo), encontramos essa mesma razão buscando
estabelecer-se altiva, no limite, um tribunal universal superior que determina
sua ‘<u>máxima realidade objetiva</u>’; ou seja, termina por discutir a relação entre
a <u>forma</u> e o <u>valor das representações</u> no que tange a matéria específica do
conteúdo de uma ideia determinada - o que só acontece exclusivamente na <u>relação
entre ideias</u>, entre conteúdos do pensamento; enquanto os fatos se sucedem em paralelo,
análogos. Mas só quando a razão é finalmente capturada no controle de sua
própria relação referencial, encontrada a soberana síntese do imperativo de
toda a sua ação ou representação unificada, determinadas peremptoriamente no
tempo e no espaço, é que se vê livre, extraída do conjunto de todas as suas múltiplas
possibilidades, e assim, purificada, sem qualquer elemento trazido da
experiência, se vê também capaz de dissipar toda a “ilusão proveniente de um
mal-entendido” (2001, A XIII). Kant promete reabrir o diálogo intenso que
ocorre diante da possível evidência. <u>Análise</u> e <u>síntese</u> se confrontam na
condução de sentidos, porquanto a razão visa alcançar <u>validade universal purificada</u>.
E assim, ratificada, no <u>superior tribunal da razão categórica</u>, seja capaz de
dissipar todo mal-entendido. Malefício esse que compreendido como causado pelos
excessos e vícios do sujeito suscetível à corrupção, como bem esquadrinhou
<span style="color: orange;"><b>Aristóteles</b></span>, apontando ao representar graduando a medianidade das virtudes morais
destacadas nos textos de sua ética<a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftn5" name="_ftnref5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">[5]</span></span></span><!--[endif]--></span></a>.
Kant avistou os homens de seu tempo refugiando-se em princípios que
ultrapassavam todo o uso da experiência, determinando além da experiência,
discutindo questões cada vez mais remotas, enquanto ele mesmo se perguntava se
seria possível o conhecimento e, se possível, como seria possível esse
conhecimento além da experiência. E mais, estando assim o senso comum de acordo
com esses princípios, observou que constantemente a razão humana se deixava
cair em obscuridades e contradições, revelando sempre e de alguma forma ter-se
apoiado em erros ocultos, sem que fossem facilmente descobertos. Chamou de
<span style="color: yellow;"><b>Metafísica</b></span> o teatro dessas disputas infindáveis e acusou de fisiologistas (a
exemplo de <span style="color: orange;"><b>Locke</b></span>), aqueles que procuravam legitimar suas pretensões baseadas
nas múltiplas funções mecânicas dos organismos. Nesse sentido, buscou restaurar
e esclarecer as relações dos princípios do conhecimento, os prelúdios de uma
nova origem no modo de dizer o ser, do logos, e do entendimento na medida
certa. </span><o:p></o:p></span><br />
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjiRU6tnspslA49lx4Vs_ZNUHWem94QxFdKQh3LglVoKo2nCzv1npIXGhDpxN_sFlVLxP6UrFEiw28Ny9FKX2FGxJtXI3_1BVkoKa3rpzEJA4CejA0_7AD-Ih6ewhlCjuC55Fuu2tsf4P0/s1600/575_Kant+liest+vor+russischen+Offizieren+-+gemeinfrei.jpg.223441.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="173" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjiRU6tnspslA49lx4Vs_ZNUHWem94QxFdKQh3LglVoKo2nCzv1npIXGhDpxN_sFlVLxP6UrFEiw28Ny9FKX2FGxJtXI3_1BVkoKa3rpzEJA4CejA0_7AD-Ih6ewhlCjuC55Fuu2tsf4P0/s400/575_Kant+liest+vor+russischen+Offizieren+-+gemeinfrei.jpg.223441.jpg" width="400" /></a></div>
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="text-indent: 35.4pt;">Neste
momento, como pano de fundo, se destaca <span style="color: yellow;"><b>a questão da linguagem</b></span>, como verificou
Kant observando o senso comum, a partir do entendimento que se tinha dos
antigos textos aristotélicos, dos termos e proposições que circulavam e se
repetiam no calor do fogo que aqueciam os debates entre céticos e dogmáticos
deixando cair, segundo ele, “essa metafísica em completa anarquia” (2001, A IX).
Naquele período, <u>a herança aristotélica</u> ainda guardava certa prerrogativa de
verdade influenciando a mentalidade da época. No tratado ‘<span style="color: yellow;">Tópicos</span>’</span><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftn6" name="_ftnref6" style="text-indent: 35.4pt;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">[6]</span></span></span></span></a><span style="text-indent: 35.4pt;">,
diferentemente de Kant, <span style="color: orange;"><b>Aristóteles</b></span> começa se propondo a encontrar um método de
investigação a partir de princípios aceitos, corroborados, jamais questionando
a origem desses princípios:</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 4.0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric;">
<span style="font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Arial;">(...) “encontrar um método de investigação graças ao qual possamos
raciocinar, partindo de opiniões meramente aceitas, sobre qualquer problema que
nos seja proposto, e sejamos capazes, quando replicarmos a um argumento, de
evitar dizer alguma coisa que nos cause embaraço”(1987, liv I, cap.I). <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Já
no primeiro livro da ‘<span style="color: yellow;">Ética a Nicômaco</span>’, texto que certamente influenciou Kant
na construção de sua ‘<span style="color: yellow;">Fundamentação da Metafísica dos Costumes</span>’, publicada
posteriormente a ‘Crítica da Razão Pura’, em 1785, há semelhanças lógicas e
conceituais, como quando os dois parecem buscar as origens e os limites do
entendimento, na forma em que os exemplos práticos frequentes (ainda que Kant
insista eliminá-los) parecem justificar os acertos teóricos especulativos no decorrer
do texto, que caminha positivamente em busca de acerto, unidade, perfeição,
como que intuídos por conta de um <b><span style="color: yellow;">soberano bem</span></b>, um pouso feliz; bem como ao estabelecer
os limites de suas próprias teorias, das certezas alcançadas com clareza e
distinção, consagradas para o entendimento. A partir de sua dialética
argumentativa, <span style="color: orange;"><b>Aristóteles</b></span> nos instiga a levantar semelhante questão quando no
texto nos aponta a reta, no estádio das competições, onde aconteciam as
corridas, a pista de competição sendo comparada com a mecânica de semelhante
exercício dialético utilizado pelos retóricos, como se ali, naquele campo de
provas, fossem disputadas o valor dos termos e das proposições, procurando, a
partir dessa analogia expansiva, metafórica, demonstrar a diferença que havia
entre a reta que vai dos juízes, o ponto de partida (‘parte dos primeiros
princípios’), o conceito estabelecido, segundo <span style="color: orange;"><b>Aristóteles</b></span> (ou melhor, aquele que
foi determinado, segundo <span style="color: orange;"><b>Kant</b></span>), que avança ao ponto de retorno e assiste o
caminho de volta (“se dirige para eles”), impregnado de síntese e intuição:</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 4.0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric;">
<span style="font-size: 11pt;">(...) “há uma diferença entre os argumentos que procedem dos primeiros
princípios e os que se voltam para eles. O próprio Platão havia levantado essa
questão, perguntando, como costumava a fazer: ‘Nosso caminho parte dos
primeiros princípios ou se dirige para eles?’”. (...) “Com efeito, embora
devamos começar pelo que é conhecido, os objetos de conhecimento o são em dois
sentidos diferentes: alguns para nós, outros na acepção absoluta da palavra. É
de presumir, pois, que devamos começar pelas coisas que nos são conhecidas, a
nós”. (1979, 1095a31)</span><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftn7" name="_ftnref7" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">[7]</span></span></span><!--[endif]--></span></a><span style="font-size: 11pt;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 4.0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">E
conclui, como todo bom pedagogo, laureando as origens desses juízos conhecidos
por nós, no que parecem já determinados, porquanto...</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 4.0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric;">
<span style="font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Arial;">(...) “é preciso ter sido educado em bons hábitos. Por quanto o fato é o
ponto de partida, e se for suficientemente claro para o ouvinte, não haverá
necessidade de explicar porque é assim; e o homem que foi bem educado já possui
esse ponto de partida ou pode adquiri-los com facilidade” (1979, 1095b5).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">De
início, como que acompanhando <span style="color: orange;"><b>Descartes</b></span>, Kant se propõe a discutir <u>como se
impõem essas proposições categóricas</u> e como são legitimadas suas pretensões,
determinando a extensão dos possíveis conceitos em que se vê a Metafísica. De
um lado, a herança platônica-aristotélica, da unidade do ser, da ciência
“Rainha de todas as outras” (...) “graças à importância capital do seu objeto”
(2001, A VIII), engendrando conceitos absolutos, definindo sua matéria como
ciência do ser enquanto o ser (ato ou fundamento), mas também, e ao mesmo
tempo, “das partes que constituem todas as coisas” (2007, p.767)<a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftn8" name="_ftnref8" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">[8]</span></span></span><!--[endif]--></span></a>,
incluindo os diversos modos de ser com suas categorias (das substâncias e seus
atributos), tese que prevalecia sobre o senso comum naquele período. Mas
enquanto <span style="color: orange;"><b>Aristóteles</b></span> acreditava que os conceitos fundamentavam a realidade
sobre o qual <span style="color: yellow;">a lógica</span>, instrumento que permite a utilização científica desses
conceitos, devia legitimamente operar, afirmando, por exemplo, que “Em muitos
sentidos se pode dizer que uma coisa é, mas tudo que é relaciona-se com um
ponto central, uma espécie definida de ser, e não se diz que é por simples
analogia” (1969, 1003a33)<a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftn9" name="_ftnref9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">[9]</span></span></span><!--[endif]--></span></a>;
e assim, relacionando gênero próximo e diferença específica, demonstrando que o
modo de predicar algo de algo estaria fundamentado na relação de essência com o
que nele coincide, se distanciava de <span style="color: orange;"><b>Kant</b></span> que aparece afirmando que há sim um
modo de ‘dizer’ o ser, <u>um ser que se ‘diz’ de diversos modos</u>, e não a partir de
um principio que está nas coisas, mas sim no entendimento, na representação na
medida certa. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjt0Ca_5fm-Jmz_CP_0WwQpSd9DVMm1quah_rv0kj90Ccb3nYOlikYOS-B7n6En3AFF0KnjKM1iePuna-SVGOgnx2iAkXTe9v0BX4k2m2zS6eCIJ15c-gkuU2Q5aCy4sci2p9iAjNGdg7s/s1600/sistema-solar.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjt0Ca_5fm-Jmz_CP_0WwQpSd9DVMm1quah_rv0kj90Ccb3nYOlikYOS-B7n6En3AFF0KnjKM1iePuna-SVGOgnx2iAkXTe9v0BX4k2m2zS6eCIJ15c-gkuU2Q5aCy4sci2p9iAjNGdg7s/s400/sistema-solar.jpg" width="400" /></a></div>
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span>
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; text-indent: 35.4pt;">É
uma revolução o que <span style="color: orange;"><b>Kant </b></span>propõe. Primeiro faz <b><span style="color: yellow;">um convite à razão</span></b> e uma <span style="color: yellow;"><b>crítica
da faculdade da razão em geral</b></span>, e depois nos convida para sentarmos à mesa, participantes
desse tribunal crítico da razão pura, do juízo transcendental, independentemente
de toda experiência, de forma que possamos também apreender tanto quanto saber condenar
– legitimamente - todas as presunções de todos e qualquer conhecimento infundado,
e assim sendo, “retificar os princípios dessas ciências”. E é neste exato contexto
que o filósofo crítico apresenta o seu objetivo:</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 4.0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric;">
<span style="font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Arial;">“Por uma crítica (...) da faculdade da razão em geral, com respeito a
todos os conhecimentos a que pode aspirar, independentemente de toda
experiência; portanto, a solução do problema da possibilidade ou
impossibilidade de uma metafísica em geral e a determinação tanto de suas
fontes como da sua extensão e limites;
tudo isto, contudo, a partir de princípios.” (2001, A XII).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">E
assim, segundo princípios, alega ter “descoberto o ponto preciso do mal
entendido da razão consigo mesma” (2001, A XII), o <u>ponto fixo e seguro</u>, e mais:
que o dever da própria filosofia é “dissipar a ilusão proveniente de um
mal-entendido” (2001, A XIII). A partir de então, <span style="color: orange;"><b>Kant</b></span> promete ocupar-se
unicamente da razão e do seu pensar puro, <i><b><span style="color: yellow;">a
priori</span></b></i>, intui que há sim uma <u>lógica geral completa e sistemática</u>,
anunciando “<u>todos os atos simples da razão</u>” (2001, A XIV). Mas a sua principal questão
é saber até onde pode chegar com a razão “se me for retirada toda a matéria e
todo o concurso da experiência [da prática]” (2001, A XIV), o propósito
arbitrário, e atingir a perfeição do fim, aquilo que a própria natureza do
conhecimento nos propõe, a matéria pura de nossa investigação crítica, com origem
e fundamento <i><b><span style="color: yellow;">a priori</span></b></i>, absolutamente
necessário, evidente, certeza apodítica, exemplo imediato que se tornará medida
incontestável. Kant então se justifica acerca da perfeição do fim “a atingir em
cada um dos fins”, como que compondo uma unidade abstraída de toda a
experiência, estabelecendo limites que segundo ele é:</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 4.0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric;">
<span style="font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Arial;">(...) “a extensão a dar à investigação de conjunto de todos eles [os
fins], que não constituem um proposito arbitrário, mas que a natureza mesma do
conhecimento nos propõe como matéria de nossa investigação crítica” (2001, A
XIV). <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; tab-stops: 389.85pt; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;">E
assim procura restabelecer os fundamentos da faculdade do entendimento, a
determinação de sua extensão, seus limites, suas regras, dividindo-as em duas
partes: </span><b><span style="color: yellow; font-size: 8.0pt; line-height: 150%;">1</span></b><span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><span style="color: yellow;"><b>.</b></span>
O da <span style="color: yellow;"><b>análise</b></span>, da dedução objetiva, dos “objetos do entendimento puro que deve
expor e tornar compreensível o valor objetivo desses conceitos <i>a priori</i>”; </span><b><span style="color: yellow; font-size: 8.0pt; line-height: 150%;">2</span></b></span><span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><b><span style="color: yellow;">. </span></b>O da <b><span style="color: yellow;">síntese</span></b>, da indução subjetiva, do
“entendimento puro em si mesmo, do ponto de vista da sua possibilidade e das
faculdades cognitivas em que assenta” (2001, A XVII). E assim avançar na questão
fundamental, a saber, “o que podem e até onde podem o entendimento e a razão
conhecer, independentemente da experiência” (2001, A XVII); questão que vai
discorrer profundamente mais adiante no capítulo que encerra as leis que
determinam sua teoria da estética transcendental. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; tab-stops: 389.85pt; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; tab-stops: 389.85pt; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;">Com
respeito a clareza dos seus argumentos, no que tange a composição dos termos
para o entendimento, a partir do dueto que encerra o movimento de reflexão entre
a <u>análise</u> e a <u>síntese</u>, <span style="color: orange;"><b>Kant </b></span>também distingue, da mesma forma, </span><b><span style="color: yellow; font-size: 8.0pt; line-height: 150%;">1</span></b><span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><b><span style="color: yellow;">.</span></b> a “clareza discursiva
(<span style="color: yellow;"><b>lógica</b></span>), por conceitos” (entidades mentais, relação de ideias); </span><b><span style="color: yellow; font-size: 8.0pt; line-height: 150%;">2</span></b></span><span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><b><span style="color: yellow;">.</span></b> da “clareza intuitiva
(<span style="color: yellow;"><b>estética</b></span>), por intuições” (entidades linguísticas, relação de fatos),
justificando que a primeira é a que diz respeito ao seu projeto aqui empenhado.
Finalizando, define a <b><span style="color: yellow;">metafísica</span></b> como “o inventário, sistematicamente ordenado,
de tudo que possuímos pela razão pura” (2001, A XX), e na pureza da razão o
princípio comum, “posto à luz pela própria razão”:</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; tab-stops: 389.85pt; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; margin-left: 4.0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric;">
<span style="font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-family: Arial;">“A unidade perfeita desta espécie de conhecimentos, derivados de simples
conceitos puros, sem que nada da experiência, nem sequer mesmo uma intuição
particular; própria a conduzir a uma experiência determinada, possa exercer
sobre ela qualquer influencia no sentido de a estender ou a aumentar, torna
esta integridade incondicionada não somente possível como ainda necessária”
(2001, A XX).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Vejamos, clicando no link em seguida, algumas noções desses juízos <span style="color: yellow;"><b>analíticos</b></span> e <span style="color: yellow;"><b>sintéticos</b></span>, no que podem (as possibilidades e
impossibilidades), e até onde podem conhecer (os limites):</span><o:p></o:p></span><br />
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span>
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"></span><br />
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2016/10/relacionando-juizos-analiticos.html">Relacionando juízos analíticos, sintéticos, a priori e a posteriori em Kant</a></span></div>
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></a> </span><span style="font-size: xx-small;">KANT, Immanuel. Crítica da razão pura e outros
textos filosóficos; trad. Manuela Pinto dos Santos e Alexandre Fradique
Morujão; 5° Ed. –Lisboa; Fundação Calouste Gulbenkian, 2001.<span style="font-size: xx-small;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a> </span><span style="font-size: xx-small;">Cabe aqui apenas lembrar: primeiro, que um
dos mitos do Oráculo de Delfos nos conta como Apollo, após matar o dragão
Phyton, toma posse do templo que antes pertencia a deusa Gaia (mãe-terra ou
natureza); segundo, que o aforismo tem estreita ligação com o sentido do
conceito de representação ou realidade representada (relação do sujeito com o
objeto que lhe é dado), no que faz uma advertência para que não ultrapassemos o
entendimento e a sensibilidade, nem que devemos prestar muita atenção nas opiniões
das multidões e, principalmente, da necessidade de conhecermos a nós mesmo para
que melhor possamos atuar no mundo.<span style="font-size: xx-small;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftnref3" name="_ftn3" style="font-size: small;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></a>
Platão. Teeteto,
Versão eletrônica do diálogo platônico; Trad. Carlos Alberto Nunes;
digitalização Membros do grupo de discussão Acrópolis (Filosofia). Disponível
em: <a href="http://br.egroups.com/group/acropolis/">http://br.egroups.com/group/acropolis/</a>. Acesso em 12/06/2016.<span style="font-size: xx-small;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText">
<br /></div>
</div>
<div id="ftn4">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftnref4" name="_ftn4" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;">[4]</span></span><!--[endif]--></span></a>
</span><span style="font-size: xx-small;">Descartes. As Meditações. Meditação II, parágrafo II [Da natureza do espírito
humano]. Disponível em: <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-ii.html">http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-ii.html</a>. Acesso em 05/10/2016.<span style="font-size: xx-small;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText">
<br /></div>
</div>
<div id="ftn5">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftnref5" name="_ftn5" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;">[5]</span></span><!--[endif]--></span></a>
</span><span style="font-size: xx-small;">Aristóteles. Ética a Nicômaco, Livro II, capítulo I [sobre Virtudes Morais].
Disponível em: <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/aristoteles-etica-nicomaco-livro-ii-cap.html.%20Acesso%20em%2005/10/2016">http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/aristoteles-etica-nicomaco-livro-ii-cap.html.
Acesso em 05/10/2016</a>.<span style="font-size: xx-small;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div id="ftn6">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftnref6" name="_ftn6" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;">[6]</span></span><!--[endif]--></span></a>
</span><span style="font-size: xx-small;">Aristóteles. Tópicos : Dos argumentos sofísticos; Sel. de textos de José
Américo Motta Pessanha; Trad. Leonel Vallandro e Gerd Bornheim da versão
inglesa de W.A. Pickard. –São Paulo : Nova Cultural, 1987.<span style="font-size: xx-small;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><br /></span></div>
</div>
<div id="ftn7">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftnref7" name="_ftn7" style="font-size: small;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;">[7]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span class="CharAttribute3">Aristóteles. Metafísica :
livro 1 e livro 2 ; Ética a Nicômaco ; Poética ; seleção de textos de José
Américo Motta Pesanha ; trad. Vincenzo Cocco; -- São Paulo : Abril Cultural,
1979. (Os pensadores).<span style="font-size: xx-small;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText">
<br /></div>
</div>
<div id="ftn8">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftnref8" name="_ftn8" style="font-size: small;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;">[8]</span></span><!--[endif]--></span></a> <span class="CharAttribute3">Abbagnano, Nicola (1901-1990) – Dicionário de
Filosofia ; Trad. Alfredo Bossi e Ivone de Castilho Benedetti. – 5ª ed. – São
Paulo : Martins Fontes, 2007.</span><span class="CharAttribute3" style="font-size: xx-small;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
</div>
<div id="ftn9">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/02%20Ficheds/Blog%20FQR/Kant/AVI%20FCHB46%20Mod%20III%20-%20apresenta%C3%A7%C3%A3o.docx#_ftnref9" name="_ftn9" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;">[9]</span></span><!--[endif]--></span></a>
</span><span style="font-size: xx-small;">Aristóteles, Metafísica. Trad. Leonell Vallandro. –Porto Alegre; Editora Globo,
1969.</span><o:p></o:p></div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-10039374880664322542016-10-12T13:09:00.002-07:002016-10-12T13:11:22.749-07:00Relacionando juízos Analíticos, Sintéticos, a Priori e a Posteriori em Kant.<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: center; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"> </span><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibgYJzdElt0gyjZ_mT3gVtztDZ0SoyKQ6cQqSgPmDVI0G2_KksEPDn07-6nlHyImQyeJiwepbp7zAVyCNE7FOjhKQlM17F0052fAJ6mnj7CDy6mClCw0lJMoOktExoqOCJ9QbMXOVWM84/s1600/Immanuel+Kant.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center; text-indent: 35.4pt;"><img border="0" height="231" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibgYJzdElt0gyjZ_mT3gVtztDZ0SoyKQ6cQqSgPmDVI0G2_KksEPDn07-6nlHyImQyeJiwepbp7zAVyCNE7FOjhKQlM17F0052fAJ6mnj7CDy6mClCw0lJMoOktExoqOCJ9QbMXOVWM84/s400/Immanuel+Kant.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;">Para
<b><span style="color: orange;">Kant</span></b>, todo o nosso conhecimento começa com a experiência. Ele é despertado
pelos objetos que pressionam os nossos sentidos, produzindo suas próprias representações
em cada um de nós. Sugere então a possibilidade de que o nosso conhecimento da
experiência esteja um pouco misturado, composto daquele múltiplo recebido pela
pressão dos objetos sobre os nossos sentidos e um pouco do nosso próprio poder
de conhecimento, derivados não imediatamente da experiência, mas de uma regra
geral, como uma função que condiciona universalmente qualquer conhecimento
sensível ou intelectual. Se há tal conhecimento absolutamente independente de
toda a experiência que existe, ele se denomina <i><span style="color: yellow;"><b>a priori</b></span></i>, que são distintos dos conhecimentos empíricos, resultantes
das impressões dos sentidos, estes, <i><span style="color: yellow;"><b>a
posteriori</b></span>,</i> cuja origem se encontra na experiência. A experiência nos
ensina que algo constituído deste ou daquele modo pode ser diferente em nova
situação, qualquer resultado não implica <u>contradição</u>. Logo, a experiência não é
capaz de produzir juízos verdadeiros com rigorosa universalidade, mas somente proposições
(e aqui destacamos uma pausa para a linguagem, o múltiplo das entidades linguísticas,
dos termos), relevadas de arbitrária validez. Contudo, podemos supor e
comparar, por indução, também a partir de princípios, em eventos que até o
momento não apresentaram nenhuma exceção às regras estabelecidas, juízos
pensados com rigorosa universalidade e necessidade, características de um
conhecimento<b><span style="color: yellow;"> <i>puro a priori</i></span></b>. Para
estes, Kant cita os exemplos das proposições matemáticas e a afirmação exemplar
“que toda mudança deva ter uma causa<i>”</i>
[<span style="color: yellow;"><b>juízos sintéticos <i>a priori</i></b></span>]. Nela constatamos uma universalidade da regra e
uma necessária conexão com o efeito.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric; text-indent: 35.4pt;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; mso-pagination: none; text-align: justify; text-autospace: ideograph-numeric;">
<span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"> Segundo
<b><span style="color: orange;">Kant</span></b>, nos juízos em que há uma relação entre sujeito e predicado, esta relação
acontece de dois modos: <span style="color: yellow;"><b>juízo analítico</b></span> [parte dos primeiros
princípios, não agrega conhecimento: p->q], há nele uma relação de
identidade, o predicado está contido no sujeito e a este não se acrescenta
conhecimento; e <span style="color: yellow;"><b>juízo sintético</b></span> [dirige-se para os primeiros
princípios, agrega conhecimento: pΛq], não há nele uma relação de identidade, o
predicado não está contido no sujeito e a ele acrescenta conhecimento. </span><b><span style="color: yellow;"><span style="font-size: 8.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial;">1</span><span style="font-size: 8.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial;">.</span></span></b><span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"> O <u>primeiro</u> se ocupa, em
grande parte, do desmembramento de conceitos que já possuímos a respeito dos
objetos, ou seja, na maior parte do tempo estamos esclarecendo ou explicando o
que já foi pensado, de forma que aqueles conceitos que possuímos não se ampliam,
apenas são analisados, desmembrados em conceitos parciais. <b><span style="color: orange;">Kant</span></b> utiliza o
exemplo “<u>todos os corpos são extensos</u>”. Nele encontramos uma estreita conexão
entre extensão e conceito [entidades mentais] ligado à palavra corpo, múltiplo
de conteúdos, onde já se encontra a própria noção do predicado. </span><b><span style="font-size: 8.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial;"><span style="color: yellow;">2</span></span></b><span style="font-size: 8.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial;"><b><span style="color: yellow;">.</span></b> </span><span style="line-height: 150%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-font-size: 12.0pt;">Ao <u>segundo</u>, o predicado
agrega conhecimento ao termo sujeito, algo que não era pensado nele, que dele
não pode ser extraído, desmembrado. Exemplifica “todos os corpos são pesados”.
O termo predicado é diverso do conceito do termo sujeito em geral, há um
acréscimo de conhecimento e, neste caso, o juízo é sintético [entidades
linguísticas]. Os juízos fundados na experiência, <i><span style="color: yellow;"><b>a posteriori</b></span></i>, são todos sintéticos, contingentes. Ao contrário, os
juízos analíticos inferem proposições certas <i><span style="color: yellow;"><b>a priori</b></span></i>, necessárias, que não fazem uso da experiência, pois já
estão contidas no conceito do termo sujeito as condições para o seu juízo. Seus
conceitos parciais, seus predicados, podem ser desmembrados segundo o princípio
da contradição. Mas <span style="color: orange;"><b>Kant</b></span> também relaciona <span style="color: yellow;"><b>juízo sintético</b></span> com o conceito de <i><span style="color: yellow;"><b>a priori</b></span></i>, o que a princípio parece
confuso. Como um juízo sintético, fundado a partir da experiência, intuído de
forma empírica, participa de um conceito <i>a
priori</i>, analítico, dado ao desmembramento de conceitos e que dispensa toda
a experiência? Segundo ele, algo acontece na <span style="color: yellow;"><b>intuição pura</b></span>, <u>um terceiro
elemento</u> que se apresenta entre o <u>conceito</u> e a <u>síntese</u>, onde ocorre a
representação do múltiplo da intuição empírica, mediada pelo pensamento. No
<span style="color: yellow;"><b>princípio sintético puro</b></span> o múltiplo não é dado empiricamente, mas <i><span style="color: yellow;"><b>a priori</b></span></i> como as <b><span style="color: yellow;">formas puras da
sensibilidade</span></b> [<span style="color: yellow;">tempo</span> e <span style="color: yellow;">espaço</span>], onde a intuição se faz imediata, nele repousa
todo conhecimento especulativo a priori, necessários para a clareza dos
conceitos e para uma síntese segura e vasta, assim como para uma nova aquisição
de conhecimento.</span><span style="font-size: 10.0pt; line-height: 150%; mso-bidi-font-size: 11.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-42443794914885682412016-02-21T12:18:00.001-08:002016-11-28T06:28:44.199-08:00René Descartes (1596 - 1650)<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhqujn3wivpQ2_ABzVl5sX8bUB3ApxmFQqSRctxUW0WDrb38h0iXRb5W3uT_4DkxvScNOrqTd5XqaMxKaKpp42C_4VW7aC2jQ6betKkj8czFlNePHaVLJqR55a0PIvDxLQ5Qj7zfFHTWnk/s1600/Rene+Descartes.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhqujn3wivpQ2_ABzVl5sX8bUB3ApxmFQqSRctxUW0WDrb38h0iXRb5W3uT_4DkxvScNOrqTd5XqaMxKaKpp42C_4VW7aC2jQ6betKkj8czFlNePHaVLJqR55a0PIvDxLQ5Qj7zfFHTWnk/s640/Rene+Descartes.jpg" width="505" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
René Descartes, 1596 - 1650</div>
<br />
<span style="font-size: large;">01 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/09/rene-descartes-1596-1650-vida-e-obra.html">René Descartes (1596 - 1650) Vida e Obra</a></span><br />
<br />
<span style="color: orange; font-size: large;"><b>Meditações</b></span><br />
<span style="font-size: large;">01 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-i.html">Meditação I</a> - Duvidando para recomeçar.</span><br />
<span style="font-size: large;">02 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-ii.html">Meditação II</a> - A natureza do espírito humano.</span><br />
<span style="font-size: large;">03 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-iii.html">Meditação III</a> (parag. 1-14) - Luz da Razão.</span><br />
<span style="font-size: large;">04 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacao-iii-parag-10.html">Meditação III</a> (parag. 15-28) - Princípio de Causalidade.</span><br />
<span style="font-size: large;">05 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-iii-parag-29.html">Meditação III</a> (parag. 29-42) - Criação e Conservação. </span><br />
<br />Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-33714086676148076302015-12-30T16:54:00.000-08:002016-02-21T15:13:34.330-08:00Aristóteles (384 - 322 a.C.) - Ética a Nicômaco<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhegxOcxmsj_33xpir5kHGg1BEjbAnQsG-JvhVIcR8yuB753MZnpZjTZLi6P6-WZmeZZ2fz-58EUzam060EsF_VIqXlg93LZP0RiU0lJqYpwUYv0HA33-AivBZ_IcVcdsNB3R1bMCkrG-k/s1600/aristoteles.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="273" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhegxOcxmsj_33xpir5kHGg1BEjbAnQsG-JvhVIcR8yuB753MZnpZjTZLi6P6-WZmeZZ2fz-58EUzam060EsF_VIqXlg93LZP0RiU0lJqYpwUYv0HA33-AivBZ_IcVcdsNB3R1bMCkrG-k/s640/aristoteles.jpg" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
Aristóteles, 384 - 322 a.C.</div>
<br />
<span style="color: orange; font-size: large;"><b>Ética a Nicômaco</b></span><br />
<span style="font-size: large;">01 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/08/aristoteles-etica-nicomaqueia-nucleo.html">Ética a Nicômaco - Introdução</a></span><br />
<span style="font-size: large;">02 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/08/cap.html">Ética a Nicômaco - Liv I, cap 1 - 5</a> - Felicidade</span><br />
<span style="font-size: large;">03 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/etica-nicomaco-liv-i-cap-6-13.html">Ética a Nicômaco - Liv I, cap 6 - 7</a> - O Bem</span><br />
<span style="font-size: large;">04 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/etica-nicomaco-liv-i-cap-8-13.html">Ética a Nicômaco - Liv I, cap 8 - 13</a> - Eudaimonia</span><br />
<span style="font-size: large;">05 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/aristoteles-etica-nicomaco-livro-ii-cap.html">Ética a Nicômaco - Liv II, cap 1 - 3</a> - A Virtude Moral</span><br />
<span style="font-size: large;">06 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/etica-nicomaco-livro-ii-cap-6-9.html">Ética a Nicômaco - Liv II, cap 4 - 9</a> - Disposição</span><br />
<span style="font-size: large;">07 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/aristoteles-etica-nicomaco-liv-iii-cap.html">Ética a Nicômaco - Liv III, cap 1 - 5</a> - Ato Voluntário</span><br />
<span style="font-size: large;">08 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/etica-nicomaco-liv-iii-cap-6-9.html">Ética a Nicômaco - Liv III, cap 6 - 9</a> - As Virtudes</span><br />
<span style="font-size: large;">09 - <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/etica-nicomaco-liv-iii-cap-10-12.html">Ética a Nicômaco - Liv III, cap 10 - 12</a> - Temperança</span><br />
<br />Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-71268148821729843362015-12-30T16:52:00.000-08:002016-01-01T17:35:14.026-08:00Ética a Nicômaco. Liv III, cap 10 – 12: Temperança<div class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjP3gZ5iWd9qFQp1slbDOyso2HkjCURn3hJkEEcvl2d3UdUa9wkTDz6hYw9g1QZvWpvVrlIxFOClOxCKEk1oiV71ZSgCCRgtOOJxCVyd3oQfmiUs5Ov3H5-tfmW6Ok5nxnyEh0LGfogvm8/s1600/banquete4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="260" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjP3gZ5iWd9qFQp1slbDOyso2HkjCURn3hJkEEcvl2d3UdUa9wkTDz6hYw9g1QZvWpvVrlIxFOClOxCKEk1oiV71ZSgCCRgtOOJxCVyd3oQfmiUs5Ov3H5-tfmW6Ok5nxnyEh0LGfogvm8/s400/banquete4.jpg" width="400" /></a></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">Cap.
X</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">
</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b>–</b></span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"> <span style="color: orange; font-size: large;">Temperança</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div align="left" class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="left" class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: 12pt;">“A virtude se
relaciona com paixões e ações”</span><b><span style="font-size: x-small;"> </span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1109b30)*</span><span style="font-size: 13.3333px;">.</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Temperança</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: o meio-termo entre prazeres e dores do corpo e,
assim como a coragem, “virtudes das partes irracionais” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1117b24)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. O excesso, <u>intemperança</u>; a falta, <u>insensibilidade</u>. A
temperança se relaciona com <u>prazeres do tato</u> e do <u>paladar</u>, e assim se assemelha
mais com os prazeres compartilhado pelos animais. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Já os <b><span style="color: orange;">intemperantes</span></b>, no
comer, no beber, na união do sexo, “só interessa o gozo do objeto em si” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1118a31)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, e isso é motivo de censura, pois a intemperança “nos domina não como
homens, mas como animais” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1118b3)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">Cap.
XI</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">
</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b>–</b></span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;">Intemperança</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div align="left" class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Dos Apetites</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “diferentes coisas agradam a diferentes indivíduos” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1118b14)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, sendo que o apetite do alimento natural se limita a preencher o que
nos falta. Os excessos, sem moderação, a intemperança.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Dos Prazeres</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: segundo Aristóteles, o excesso em relação aos
prazeres do corpo é culpável, e as pessoas costumam exceder de três modos: “se
comprazem em coisas com as quais não deveriam comprazer-se (porquanto são
odiosas),” e quando é lícito, “o fazem mais do que se deve e do que o faz a
maioria dos homens” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1118b25)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Aqueles que ficam aquém da medida em relação aos prazeres são <b><span style="color: orange;">insensíveis</span></b> (muito raro).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">“O <b><span style="color: orange;">homem
intemperante</span></b> é assim chamado porque sofre mais do que deve quando não obtém
as coisas que lhe apetecem (sendo, pois, a sua própria dor um efeito do
prazer), e o <b><span style="color: orange;">homem temperante</span></b> leva
esse nome porque não sofre com a ausência do que é agradável nem com o fato de
abster-se” </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1118b31)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">Cap.
XII</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">
</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b>–</b></span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;">Intemperança voluntária</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div align="left" class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">A intemperança é uma disposição voluntária e atuada
pelo prazer. É praticada “sob o impulso do apetite e do desejo” </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1118b32)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. E por isso mesmo mais passível de censura.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Educação</span></span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: e por tudo isso a intemperança deve ser refreada o
mais cedo possível. As crianças, que vivem à mercê dos apetites e das coisas
agradáveis, “se não forem obedientes e submissas ao principio racional, irão a
grandes extremos, pois num ser irracional o desejo do prazer é insaciável” </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;">(...) “</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Acresce que o exercício do prazer aumenta-lhe a força inata, e quando os
apetites são fortes e violentos, chegam ao ponto de excluir a faculdade de
raciocinar" </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1119a5)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Conclusão</span></span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: O fim desejado, na forma e no tempo devido: "No
homem temperante o elemento apetitivo deve harmonizar-se com o principio
racional, pois o que ambos têm em mira é o nobre, e o homem temperante apetece
as coisas que deve, da maneira e na ocasião devidas; e é isso que prescreve o
princípio racional" </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1119b15)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Para Nietzsche, é quando Apollo devora Dionísio.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">*ARISTÓTELES (348-322 a.C). Metafísica : livro 1 e
livro 2 ; Ética a Nicômaco ; Poética ; seleção de textos de José Américo Motta
Pesanha ; trad. Vincenzo Cocco; -- São Paulo : Abril Cultural, 1979. (Os
pensadores).</span></span></span><span style="font-family: "Calibri","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;"><br /></span></span></span>
<br />
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><b><span style="font-size: x-small;">Continua:</span> </b></span></span></span>ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro IV</div>
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Anterior: </span></b><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/etica-nicomaco-liv-iii-cap-6-9.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro III, cap 6-9</a><br />
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Completo:</span></b> <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/aristoteles-384-322-ac.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco.</a><br />
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"></span></div>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="color: orange;">HOME</span></b>:</span> </span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">INÍCIO</a></div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-43703037814157771432015-12-29T17:17:00.000-08:002016-01-01T17:32:44.070-08:00Ética a Nicômaco. Liv III, cap 6 – 9: As Virtudes<div class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjczdQzH7M7PXcjF0Ju7qHNkJwILYik2Ux4suMOX_JmAf8KzoitUJGex_v-YylMJX8WocdNgR94x5DoaWrmvdsjBlSVPM3ExEvmZjEc-_chxspGf4bveXhfAuiuhxJ8C01OybRqkpbV-N8/s1600/Troya-2004-Brad-Pitt-Aquiles.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjczdQzH7M7PXcjF0Ju7qHNkJwILYik2Ux4suMOX_JmAf8KzoitUJGex_v-YylMJX8WocdNgR94x5DoaWrmvdsjBlSVPM3ExEvmZjEc-_chxspGf4bveXhfAuiuhxJ8C01OybRqkpbV-N8/s400/Troya-2004-Brad-Pitt-Aquiles.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">Cap. VI</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"> –</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"> <span style="color: orange; font-size: large;">As Virtudes</span></span></b></span></div>
<div align="left" class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">“A virtude se
relaciona com paixões e ações”<b> </b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1109b30)*</span><span style="font-size: 13.3333px;">.</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Coragem</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “meio termo em relação aos sentimentos de medo e
confiança” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1115a5)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. E coragem diante de coisas terríveis, aquelas que se
apresentam além das forças humanas. “O homem corajoso é capaz de fazer frente
ao que aterroriza o comum das pessoas” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1115a26)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">Cap. VII</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"> –</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;">O Bravo</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Os que excedem na audácia tornam-se <u>temerários</u>; e os que excedem
no medo, <u>covardes</u>. A virtude se revela naqueles que enfrentam as coisas
“como devem e como prescreve a regra, a bem da honra; pois essa é a finalidade
da virtude” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1115b13)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">O Bravo</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “o homem que enfrenta e teme as coisas que deve e
pelo devido motivo, da maneira e na ocasião devidas, e que mostra confiança nas
condições correspondentes, é bravo; porque o homem bravo sente e age conforme
os méritos do caso e do modo que a regra prescreve” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1115b17)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">O homem Bravo age de acordo como lhe aponta a coragem,
lembrando que “<u>o fim de toda a atividade </u>é a conformidade com a correspondente
disposição de caráter” </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1115b21)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">; ou seja, cada atividade
é definida pelo seu fim, neste caso, a ação honrosa.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">Cap. VIII</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"> –</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;">Cinco espécies de Coragem</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="color: orange; font-size: x-small;"><b>1.</b></span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> A Coragem do cidadão-soldado (<b><span style="color: orange;">Honra</span></b>): “a verdadeira coragem” </span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1116a17)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Espécie de coragem que
ajuda a enfrentar os perigos dos conflitos bélicos. Honrados os bravos,
desonrados os covardes. Virtuoso aquele que sabe atuar reto porque tem “o
desejo de um nobre objeto (a honra) e o medo à desonra, que é ignóbil” </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1116a29)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. E “deve-se ser bravo não por coação, e sim porque isso é nobre” </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1116b)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="color: orange; font-size: x-small;"><b>2.</b></span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> A experiência com relação a fatos particulares (<b><span style="color: orange;">Conhecimento</span></b>). Aristóteles recorre
novamente ao exemplo da guerra, onde os melhores soldados são aqueles mais
experientes, profissionais, que já não se assustam levianamente com os alarmes
infundados e sabem fazer bom uso das armas e dos equipamentos. E está convicção
se dá por conta da experiência, por terem maior conhecimento da realidade.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="color: orange; font-size: x-small;"><b>3.</b></span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> Os que agem sob o impulso da <b><span style="color: orange;">Paixão</span></b>: estes, “agem com mira na honra, mas são auxiliados pela
paixão” </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1116b30)</span>.</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> Mas não porque são impelidas pela dor ou uma paixão
irracional, a força de uma emoção, diante do perigo, e, sim, “quando se lhe
ajuntam a escolha e o motivo” </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1117a4)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="color: orange; font-size: x-small;">4.</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> Os
confiantes (<b><span style="color: orange;">Otimistas</span></b>): estes se assemelham aos bravos por conta de se
mostrarem confiantes diante de um perigo que já venceram muitas vezes. Diferem
daqueles que conhecem, pois estes, assim como os bêbados, “supõem serem os mais
fortes e incapazes de sofrer o que quer que seja” </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1117a13)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Maior ainda quando isso se deve a “uma disposição de
caráter e menos da preparação; os atos previstos podem ser escolhidos por
cálculos e regra, mas os atos imprevistos devem estar de acordo com a
disposição de caráter do agente” </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1117a20)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="color: orange; font-size: x-small;"><b>5.</b></span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: orange;">Ignorância</span></b>:
estes ignoram o perigo. Agem assim como aqueles que agem impelidos pela paixão
ou porque são otimistas, mas agem sem confiança, e quando reconhecem o erro,
fogem do perigo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Em resumo</span></span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,<b> </b>muitas
eram as coragens, mas a verdadeira coragem se diferenciava de todas elas, e “a
marca distintiva do homem bravo era enfrentar as coisas que são e parecem
terríveis, porque é nobre fazê-lo e vergonhoso não o fazer” </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1117a17)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyWV2e9jp14U_qQ1wMqd2Ybcdxjie9DBU-aUYW9mVHK4b54iBil04LNzML24GLtqEXEyAtlSrSOOpeEIPbxgP6HuQQaRO7Z7CJ3SwZmNE_5MMfydckyJAWcMKcZRKzykOTjmDf-reAbz8/s1600/coragem2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyWV2e9jp14U_qQ1wMqd2Ybcdxjie9DBU-aUYW9mVHK4b54iBil04LNzML24GLtqEXEyAtlSrSOOpeEIPbxgP6HuQQaRO7Z7CJ3SwZmNE_5MMfydckyJAWcMKcZRKzykOTjmDf-reAbz8/s400/coragem2.jpg" width="380" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">Cap. IX</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"> –</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;">Coragem e Medo</span></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Coragem</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “meio termo em relação aos sentimentos de medo e
confiança” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1115a5)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, mas ela se relaciona melhor com seu contrário, o
medo, pois, “é por fazer frente ao que é mais doloroso [maior o medo] que os
homens são chamados de bravos” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1117a33)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. E quanto aos perigos, “ele os enfrentará porque é nobre fazê-lo e vil
deixar de fazê-lo” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1117b10)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Honrados eram aqueles que podiam escolher os atos nobres na constante
prática da guerra. Já os melhores soldados, talvez, os menos bravos, aqueles
que não possuem bens, “pois esses vendem suas vidas por uma ninharia” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1117b19)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">*ARISTÓTELES (348-322 a.C). Metafísica : livro 1 e
livro 2 ; Ética a Nicômaco ; Poética ; seleção de textos de José Américo Motta
Pesanha ; trad. Vincenzo Cocco; -- São Paulo : Abril Cultural, 1979. (Os
pensadores).</span></span></span><span style="font-family: "Calibri","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;"><br /></span></span></span>
<div class="MsoNormal" style="text-align: start; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><b><span style="font-size: x-small;">Continua:</span> </b></span></span></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/etica-nicomaco-liv-iii-cap-10-12.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro III, cap 10-12</a></div>
<div style="text-align: start;">
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Anterior: </span></b><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/aristoteles-etica-nicomaco-liv-iii-cap.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro III, cap 1-5</a></div>
<div style="text-align: start;">
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Completo:</span></b> <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/aristoteles-384-322-ac.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco.</a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: start; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"></span></div>
<div style="text-align: start;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="color: orange;">HOME</span></b>:</span> </span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">INÍCIO</a></div>
</div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-79790272763301801272015-12-28T19:08:00.001-08:002016-01-01T17:28:52.121-08:00Ética a Nicômaco. Liv III, cap 1 – 5: Ato Voluntário<div class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"> </span><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOexn0yHPlPzfuM-8NrEr_-l62YtTzHqRqfhpT_69QBJuo4btMrKy1ama0rSv72ZecnfUZUng__FxpWZ9m2-WKtR6QjzXxGLF-_9nvdP9CJbtrWoVfDgMhBp4q3a37_2cEAzv-7edBfY4/s1600/pedra-na-mao.jpg" imageanchor="1" style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt; margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOexn0yHPlPzfuM-8NrEr_-l62YtTzHqRqfhpT_69QBJuo4btMrKy1ama0rSv72ZecnfUZUng__FxpWZ9m2-WKtR6QjzXxGLF-_9nvdP9CJbtrWoVfDgMhBp4q3a37_2cEAzv-7edBfY4/s400/pedra-na-mao.jpg" width="400" /></a></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Cap. I</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> – </span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange; font-size: large;">Ato</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><span style="font-size: large;"> </span><b><span style="font-size: large;">Voluntário</span><span style="font-size: x-small;">*</span></b></span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Ato</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"> <b>voluntário e involuntário</b></span>: uma
força de ação original, explosiva, das paixões, e outra força da razão
deliberativa, das escolhas, da ação, se estendem sobre a <b>natureza voluntária ou involuntária</b> dos atos humanos. Nelas, o
exame da ignorância das circunstâncias, o fato do agente arrepender-se ou não.
Se se arrepende, o ato é <b><span style="color: orange;">involuntário</span></b>;
se não se arrepende, embora o ato não seja <b><span style="color: orange;">voluntário</span></b>,
o ato não é propriamente involuntário, mas <b><span style="color: orange;">não-voluntário</span></b>.<o:p></o:p></span></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span class="CharAttribute5"> </span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">“</span></span><span class="CharAttribute5">A
virtude se relaciona com paix</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">õ</span></span><span class="CharAttribute5">es e a</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">çõ</span></span><span class="CharAttribute5">es</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">”</span></span><span class="CharAttribute5"><b> </b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">(1109b30</span></span><span class="CharAttribute3">)</span><span class="CharAttribute3">, e estas, quando <u>volunt</u></span><span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">á</span></u></span><span class="CharAttribute3"><u>rias</u></span><span class="CharAttribute3">, se relacionam com honras e castigos;
quando <u>involunt</u></span><span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">á</span></u></span><span class="CharAttribute3"><u>rias</u></span><span class="CharAttribute3">, com perd</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ã</span></span><span class="CharAttribute3">o
e piedade.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Paixões e ações <b><span style="color: orange;">voluntárias</span></b>
dispensam louvor e censura; as <b><span style="color: orange;">involuntárias</span></b>,
“merecem perdão e às vezes piedade” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1109b31)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. É importante ter em mente que ambos os termos devem ser usados com
relação ao momento da ação, aquilo que acontece em determinada circunstância.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Involuntárias</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: causa exterior, o princípio não está no agente + o
agente não conhece as circunstâncias da ação. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Ocorrem sob compulsão ou por ignorância (ignora as circunstâncias do ato
e dos objetos). “E é compulsório ou forçado aquilo cujo <u>principio motor se
encontra fora de nós</u> e para o qual nada contribui a pessoa que age e que
sente a paixão” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1110a). </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Produz dor e arrependimento.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Não Voluntário</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “tudo o que se faz por ignorância” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1110b17), </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">mas não causa dor nem arrependimento.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Voluntário</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: o princípio está no agente + o agente conhece as
circunstâncias nas quais a ação ocorre. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Os atos são escolhidos. O principio motor se encontra em nós (fazer ou
não fazer). Somos responsáveis por nossas escolhas, temos uma finalidade que
buscamos alcançar. <u>Conhecimento</u>, <u>escolha certa</u> e <u>firmeza</u> são condições necessárias
à prática das virtudes.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Toda escolha
deliberada é voluntária, mas nem todo ato voluntário (aquele gerado a partir de
certo impulso) ocorre por escolha deliberada. É como ocorre com as crianças e
os animais que possuem razão deliberativa apenas de forma parcial, incipiente.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBi5Ne8aEfkmrLIEuFVPPmi6MWrxud55utB9snJOpGYnPKvW7R0tWjKO2SRD0tjmgXdjTg9VOIKAekyHmlBhIIk7h9VR5wbxzM27g0hZn4xMRr82C3CA6eiFM945EhDIFrQ7yE7HyY98U/s1600/impulso+nervoso.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="280" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBi5Ne8aEfkmrLIEuFVPPmi6MWrxud55utB9snJOpGYnPKvW7R0tWjKO2SRD0tjmgXdjTg9VOIKAekyHmlBhIIk7h9VR5wbxzM27g0hZn4xMRr82C3CA6eiFM945EhDIFrQ7yE7HyY98U/s400/impulso+nervoso.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Cap. II</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;"> –</span> <span style="color: orange;">Impulso e o que não é
Escolha</span></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Segundo Aristóteles, animais e crianças participam de ações voluntárias
mais não de escolhas. As <u>ações voluntárias</u> são impulsivas, acontecem no
“estalão do prazer e da dor”; já as <u>escolhas </u>demandam reflexão, conseguinte de
certa maturidade e experiência, cabendo à razão determinar a ação correta em
cada circunstância. “Embora chamemos voluntários os atos praticados sob o impulso
do momento, não dizemos que foram escolhidos” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1111b9).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">O Impulso</span>: </span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">três objetos de escolha instigam os homens: <u>o nobre</u>,
<u>o vantajoso</u> e <u>o agradável</u>; e seus contrários, o vil, o
prejudicial e o doloroso. “Medimos nossas primeiras ações pelo estalão do
prazer e da dor” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1105a5). </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Já a escolha envolve o pensamento.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Escolha não é Prazeres</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: o impulso é primário, comum às partes do irracional,
relaciona-se mais com o agradável e o doloroso, assim como o apetitivo e a
cólera; os atos inspirados no impulso “são considerados ainda menos objeto de
escolha do que outros” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1111b19);</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Escolha não é Desejo</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “a escolha não pode visar a coisas impossíveis” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1111b20), </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">escolhemos aquilo que julgamos capazes de realizar
graças aos nossos próprios esforços. “O desejo se relaciona com um fim e a
escolha com os meios” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1111b27)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Desejamos saúde e escolhemos atos sadios. Desejamos a felicidade e
atuamos com as coisas possíveis capaz de realiza-la.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Escolha não é Opinião</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: a opinião se relaciona com todo tipo de coisa
possível e impossível, com verdadeiro e falso; a escolha se relaciona com o bom
e o mau, com o belo. “A opinião geral não é idêntica a nenhuma espécie de
opinião (...) por escolher o que é bom ou mau somos homens de um determinado
caráter, mas não o somos por sustentar essa ou aquela opinião”; ou seja, quando
escolhemos nos relacionamos com o objeto conveniente (reto, “sabemos ser o
melhor”); quando opinamos nos relacionamos convenientemente com o objeto e,
neste caso, seremos louvados se a relação for verdadeira.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><b><span style="color: orange;">Abrindo um parêntese</span>: </b>em biologia moderna,</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> a transmissão do impulso nervoso: </span></span><span lang="EN-US"><a href="http://www.sobiologia.com.br/conteudos/Histologia/epitelio29.php"><span lang="PT-BR" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-fareast-font-family: Arial;">http://www.sobiologia.com.br/conteudos/Histologia/epitelio29.php</span></a></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Escolha deliberada</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"> </span>se relaciona com os meios para alcançar um fim. "É
a determinação que a razão impõe no domínio prático” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(ZINGANO, 2008,
12)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">; ou seja, aquele esforço reflexivo e prático que
demanda a realização de determinada ação, aquilo que está em nosso poder. No
caso da saúde, por exemplo, não escolhemos com acerto a saúde, mas os meios
para alcança-la: “desejamos gozar saúde, mas escolhemos os atos que nos
tornarão sadios” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1111b27).</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">“A escolha
envolve um princípio racional e o pensamento”</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1112a17).</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div align="left" class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTpVONDKY13pP-qBqlY4AaJ21w62-fg7edbrLnChO2LhMBjSGPkJ_vUviH3TACefM5-Bjp-0ce3HCGwbrudiCiMlRcbcLeoczUfQFoT1QGAhIVvSOr89qZKJObLgwbEp2gnl3Zj3dA7LQ/s1600/A-vida-na-encruzilhada.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="271" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTpVONDKY13pP-qBqlY4AaJ21w62-fg7edbrLnChO2LhMBjSGPkJ_vUviH3TACefM5-Bjp-0ce3HCGwbrudiCiMlRcbcLeoczUfQFoT1QGAhIVvSOr89qZKJObLgwbEp2gnl3Zj3dA7LQ/s400/A-vida-na-encruzilhada.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><b>Cap. III</b></span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;"><b> –</b></span> </span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Deliberação e Escolha</span></span></b></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Não deliberamos</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> sobre </span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 8.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange; font-size: xx-small;">1.</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> Coisas eternas (como a matéria do universo); </span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 8.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange; font-size: xx-small;">2.</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> Coisas
em movimento que acontecem sempre do mesmo modo (como os solstícios); </span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="color: orange; font-size: xx-small;">3.</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
Acontecimentos fortuitos (encontrar um tesouro); e </span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="color: orange; font-size: xx-small;">4.</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> Alguns assuntos humanos (política
exterior);<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Deliberamos</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> sobre coisas que nem sempre acontecem do mesmo modo, “que estão sob o
nosso alcance e podem ser realizadas” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1112a30)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, a partir de nossos esforços, a exemplo da navegação ou tratamento
médico. E como “causas admitimos a natureza, a necessidade, o acaso, e também a
razão e tudo que depende do homem” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1112a31).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">“Delibera-se a respeito das coisas que comumente
acontecem de certo modo, mas cujo resultado é obscuro” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1112b9)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Não deliberamos acerca de fins, mas a respeito de
meios </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1112b12)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Aquele que delibera investiga, analisa como agir</span></u></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “Dão a finalidade por estabelecida e consideram a
maneira e os meios de alcança-la; e, se parece poder ser alcançada por vários
meios, procuram o mais fácil e eficaz; e se por um só, examinam como será
alcançado por ele, e por que outro meio alcançar esse primeiro, até chegar ao
primeiro princípio, que na ordem de descobrimento é o último” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1112b15).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Razão</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “toda deliberação é investigação”. Investigação dos meios, como
usa-los ou produzi-los, para alcançar o fim premeditado.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"> <span style="color: lime;">X</span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Ação</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “e o
que vem em último lugar na ordem da análise parece ser primeiro na ordem da
geração” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1112b24)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Buscamos realizar o que nos é possível. Aristóteles
entende coisas possíveis como “aquelas que se podem realizar pelos nossos
esforços; (...) isto inclui as que podem ser postas em prática pelos esforços
de nossos amigos, pois que o princípio motor está em nós” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1112b28).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">O Sopro</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “O homem é o principio motor das ações” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1112b31).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Objeto de escolha</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “aquilo por que nos decidimos em resultado da deliberação” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1113a3)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, da reflexão de como agir. Deliberamos para escolher
o bem. “A escolha é um desejo deliberado de coisas que estão ao nosso alcance” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1113a10).<o:p></o:p></span></span></div>
<div align="left" class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Cap. IV</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;"> –</span> </span></b></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">O Desejo</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">“<u>O desejo tem por objeto o fim</u>”</span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1113a15), </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">um bem aparente para cada pessoa em particular. Mas para o homem bom, o bem
é absoluto. Só ele “aquilata toda classe de coisas com acerto, e em cada uma
delas a verdade lhes parece com clareza”. É assim capaz de “perceber a verdade
em cada classe de coisas como quem é delas a norma e a medida” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1113a30).</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div align="left" class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgw10mA-Qkgz4TO3rcwaqLp6BSa09Cm9jNkBnsyOXJ44oQtkwm7KjJ1qvHCxXNdQUqBjoTx5KD0nrh4LnPZ2i4lpRvm343wu2hLxuS9Ttdcn5QWv7gMdY_7Q4Q0dQDxEaWjsepR3XrHGo0/s1600/FERNANDEZ-ANAYA.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgw10mA-Qkgz4TO3rcwaqLp6BSa09Cm9jNkBnsyOXJ44oQtkwm7KjJ1qvHCxXNdQUqBjoTx5KD0nrh4LnPZ2i4lpRvm343wu2hLxuS9Ttdcn5QWv7gMdY_7Q4Q0dQDxEaWjsepR3XrHGo0/s400/FERNANDEZ-ANAYA.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Cap. V</span></b></span><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;"> –</span> <span style="color: orange;">Meio e Fim</span></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div align="left" class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">O Fim</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: aquilo que <u>desejamos</u>, o Bem;<o:p></o:p></span></span></div>
<div align="left" class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">O Meio</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “aquilo acerca do qual <u>deliberamos</u> e que escolhemos”
</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1113b5)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Depende de nós o agir e o não agir. Acertar entre dois vícios o alvo, a
ação reta, voluntária, num contínuo exercício das virtudes em direção ao belo. Em
Aristóteles o homem assume essa responsabilidade racional, voluntária e, acima
de tudo, efetiva, da atividade, do fato sendo realizado: “depende de nós
praticar atos nobres ou vis, e se é isso que se entende por ser bom ou mau,
então depende de nós sermos virtuosos ou viciosos” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1113b10)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Ação voluntária</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: o princípio está no agente e o agente conhece as
circunstâncias nas quais a ação ocorre. “Os atos cujos princípios motores se
encontram em nós devem estar em nosso poder e ser voluntários” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1113b20)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Por conta disso, os vícios da alma e do corpo são
voluntários, “ao passo que ninguém censura os que são feios por natureza,
censuramos os que o são por falta de exercício e de cuidado” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1113b25)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Formação do caráter</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: é no exercício diário, atuando sobre objetos
particulares, que forjamos nosso caráter. E é nossa disposição de ânimo que
revela o quanto somos responsáveis pelo bom ou mau que visamos como fim. Segundo
Aristóteles, “todos os homens desejam o bem aparente, mas não têm nenhum
controle sobre a aparência; e que o fim se apresenta a cada um sob uma forma
correspondente ao seu caráter” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1113b32)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">; <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">A boa estirpe</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: julgar com acerto e saber escolher o que é
verdadeiramente bom não é fácil; e essas coisas nem podemos adquiri-las ou
aprende-las de outro. Mas, sim, recebe-las com agrado como um dote da natureza,
pois “ser bem e nobremente dotado dessa qualidade é a perfeição e a cúpula de
ouro dos dotes naturais” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1114b10).</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">A virtude é voluntária</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (assim como o vício), pois somos responsáveis por
nossas disposições de caráter: “ao homem bom e ao mau, o fim aparece e se
estabelece naturalmente ou de qualquer modo” (...) “algo todavia também depende
dele; (...) uma vez que o homem bom adota voluntariamente o meio, a virtude é
voluntária – o vício não será menos voluntário” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1114b15)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">As virtudes são meios (em ação) e disposição de caráter. Quanto aos
meios, no que depender de nós, tendemos a agir de acordo com a regra justa,
assim como está “em nosso poder agir ou não agir de tal maneira” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(1115a)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<br />
<div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">*ARISTÓTELES (348-322 a.C). Metafísica : livro 1 e
livro 2 ; Ética a Nicômaco ; Poética ; seleção de textos de José Américo Motta
Pesanha ; trad. Vincenzo Cocco; -- São Paulo : Abril Cultural, 1979. (Os
pensadores).</span></span><span style="font-family: "Calibri","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">ZINGANO, Marco. Aristóteles : tratado da virtude moral
; Ethica Nicomachea I 13 - III 8, Obras comentadas. -- São Paulo : Odysseus
Editora, 2008.</span></span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;"><br /></span></span></span>
<br />
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><b><span style="font-size: x-small;">Continua:</span> </b></span></span></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/etica-nicomaco-liv-iii-cap-6-9.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro III, cap 6-9</a></div>
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Anterior: </span></b><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/etica-nicomaco-livro-ii-cap-6-9.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro II, cap 4-9</a><br />
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Completo:</span></b> <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/aristoteles-384-322-ac.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco.</a><br />
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"></span></div>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="color: orange;">HOME</span></b>:</span> </span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">INÍCIO</a></div>
</div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-8626197183328487942015-09-18T05:10:00.001-07:002016-03-29T07:06:41.888-07:00Ética a Nicômaco. Liv II, cap 4 - 9: Disposição<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYtikvW0aqDEddtx5dMwY58TEJY99uWjTxFQy3MXimIDomK37nXjtP4xlRzi2k9Q3ivbheppJGajDkgRODCYVbWyBtzFFcICVduvznXtLJEYwlWkqD2IvMDrmCxt63QE9I1AT3tKFYPEA/s1600/Le%25C3%25B4nidas+2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="233" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYtikvW0aqDEddtx5dMwY58TEJY99uWjTxFQy3MXimIDomK37nXjtP4xlRzi2k9Q3ivbheppJGajDkgRODCYVbWyBtzFFcICVduvznXtLJEYwlWkqD2IvMDrmCxt63QE9I1AT3tKFYPEA/s400/Le%25C3%25B4nidas+2.jpg" width="400" /></a></div>
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. IV –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <b><span style="color: orange; font-size: x-large;">Disposição</span></b></span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<div style="text-align: left;">
<span class="CharAttribute3" style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;"><br /></span></span></b></span>
<span class="CharAttribute3" style="text-align: justify;"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Disposição</span></span></b></span><span class="CharAttribute3" style="text-align: justify;">: condição necessária à prática das virtudes </span><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/2015/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20II,%204-9%20Tx.docx#_ftn1" name="_ftnref1" style="text-align: center;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-fareast-font-family: Arial;"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span></span></span></a></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;"><br /></span></span></b></span>
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">A Ação</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">: segundo Aristóteles, “devemos tornar-nos justos praticando atos justos,
e temperantes praticando atos temperantes” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1105a18)</span></span></span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/2015/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20II,%204-9%20Tx.docx#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: xx-small;">[2]</span></span><!--[endif]--></a></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> M</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">as é preciso determinada condição ao praticá-los:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt;">1.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <u><span style="color: orange;">Conhecimento</span></u>: “deve ter conhecimento do que faz”;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt;">2.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <u><span style="color: orange;">Escolha certa</span></u>: “deve escolher os atos, e escolhê-los por eles
mesmos”;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt;">3.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <u><span style="color: orange;">Firmeza</span></u>: “sua ação deve proceder de um caráter firme e imutável”
</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1105a30)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">Sendo as duas últimas
condições, <u>Escolha</u> certa e <u>Firmeza</u>, resultado da prática repetida e esmiuçada,
mais importante que o Conhecimento. Ou seja, “é acertado dizer que pela prática
de atos justos se gera o homem justo, e pela prática de atos temperantes, o
homem temperante” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1105b7)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">, </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">e não basta conhecer, deve agir.</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<b><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">C</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: x-small;">ap.
V –</span><span style="font-size: 12pt;"> <span style="color: orange;">As disposições envolvem escolhas</span></span></span></span></b><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;"><b>Na alma</b></span>, encontramos “três
espécies de coisas: paixões, faculdades e disposições de caráter; a virtude
deve pertencer a uma destas” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1105b20)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">.</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt;">1.</span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <u><span style="color: orange;">Paixões</span></u>: do natural, do desiderativo, do apetitivo, acompanhados
de prazer e dor; do universal.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt;">2.</span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <u><span style="color: orange;">Faculdades</span></u>: da percepção relativa, da simples capacidade de
sentir as paixões; do singular.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt;">3.</span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <u><span style="color: orange;">Disposição de caráter</span></u>: ação na escolha
entre um de dois contrários. É a posição que tomamos com referência às paixões:
“má se a sentimos de modo violento ou demasiado fraco; e boa se a sentimos
moderadamente” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1105b25)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">.</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">Portanto, as virtudes
não sendo paixões nem faculdades, “só resta uma alternativa: a de que sejam
disposições de caráter” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1106a10)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">.</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: center;">
<b><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">C</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: x-small;">ap.
VI – </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: orange;">Virtude, uma disposição de caráter e escolhas</span></span></span></span></b><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
</div>
<div class="separator" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div class="separator" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<span style="font-family: inherit;"><b><span style="color: orange;">Virtude</span></b>: qualquer ação bem realizada
com a excelência que lhe é própria. Diz respeito às paixões e ações, as quais
existem excessos, carência e meio termo. Segundo Aristóteles, “disposição de
caráter que torna o homem bom e o faz desempenhar bem a sua função” <span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">(1106a24).</span></span>
<o:p></o:p></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><b><span style="color: orange;">Excelência</span></b>: “Toda
virtude ou excelência não só coloca em boa condição a coisa de que é a
excelência como também faz com que a função dessa coisa seja bem desempenhada” <span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">(1106a16).
</span></span><span class="CharAttribute3">Por exemplo, </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">é</span></span><span class="CharAttribute3">
gra</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ç</span></span><span class="CharAttribute3">as
a excel</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ê</span></span><span class="CharAttribute3">ncia
do olho que vemos bem.<o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span class="CharAttribute3"><b><span style="color: orange;">O meio termo e o igual</span></b></span><span class="CharAttribute3">: </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">“</span></span><span class="CharAttribute3">Em
tudo que </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">é</span></span><span class="CharAttribute3"> continuo e divis</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">í</span></span><span class="CharAttribute3">vel
pode-se tomar mais, menos ou uma <u>quantidade igual</u>, e isso quer <u>em
termos da pr</u></span><span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ó</span></u></span><span class="CharAttribute3"><u>pria coisa</u></span><span class="CharAttribute3">, quer <u>relativamente a n</u></span><span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ó</span></u></span><span class="CharAttribute3"><u>s</u></span><span class="CharAttribute3">; e <u>o igual</u> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">é</span></span><span class="CharAttribute3">
o meio termo entre o excesso e a falta</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">”</span></span><span class="CharAttribute3"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">(1106a26).<o:p></o:p></span></span></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span class="CharAttribute3"><b><span style="color: orange;">Extremo absoluto</span></b></span><span class="CharAttribute3">: <u>o meio termo da pr</u></span><span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ó</span></u></span><span class="CharAttribute3"><u>pria
coisa</u></span><span class="CharAttribute3"> (a subst</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">â</span></span><span class="CharAttribute3">ncia):
o equidistante entre dois extremos; do absoluto, </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">“é</span></span><span class="CharAttribute3">
um s</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ó</span></span><span class="CharAttribute3">
e o mesmo para todos os homens</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">”</span></span><span class="CharAttribute3"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">(1106a30).<o:p></o:p></span></span></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span class="CharAttribute3"><b><span style="color: orange;">Extremo relativo</span></b></span><span class="CharAttribute3">: <u>o meio termo relativamente a n</u></span><span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ó</span></u></span><span class="CharAttribute3"><u>s</u></span><span class="CharAttribute3"> (o sujeito): nem muito, nem pouco, </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">“</span></span><span class="CharAttribute3">este
n</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ã</span></span><span class="CharAttribute3">o
</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">é</span></span><span class="CharAttribute3">
um s</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ó</span></span><span class="CharAttribute3">
e o mesmo para todos os homens</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">”</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">.<o:p></o:p></span></span></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span class="CharAttribute3"><b><span style="color: orange;">Quididade (essência necessária 'substancial' ou substância)</span></b></span><span class="CharAttribute3">: aquilo que, sem tirar nem por permanece <u>igual</u>,
preserva a sua excel</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ê</span></span><span class="CharAttribute3">ncia. </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">É</span></span><span class="CharAttribute3">
parte da natureza espec</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">í</span></span><span class="CharAttribute3">fica da virtude <u>buscar</u> (no extremo
absoluto) e <u>escolher</u> (no extremo relativo), </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">“</span></span><span class="CharAttribute3">o
meio termo n</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ã</span></span><span class="CharAttribute3">o s</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ó</span></span><span class="CharAttribute3">
no objeto, mas [tamb</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">é</span></span><span class="CharAttribute3">m] relativamente a n</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ó</span></span><span class="CharAttribute3">s</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">”</span></span><span class="CharAttribute3">
</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">(1106b5). <o:p></o:p></span></span></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="color: orange;"><span class="CharAttribute3"><b>O meio termo e a excel</b></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ê</span></b></span><span class="CharAttribute3"><b>ncia</b></span></span><span class="CharAttribute3">: </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">é</span></span><span class="CharAttribute3">
atributo da virtude visar o meio termo. Prazer e dor devem ser sentidos </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">“</span></span><span class="CharAttribute3">na
ocasi</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ã</span></span><span class="CharAttribute3">o
apropriada, com refer</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ê</span></span><span class="CharAttribute3">ncia aos objetos apropriados, para com
as pessoas apropriadas, pelo motivo e da maneira conveniente, nisso consistem o
meio termo e a excel</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ê</span></span><span class="CharAttribute3">ncia caracter</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">í</span></span><span class="CharAttribute3">sticos
da virtude</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">”</span></span><span class="CharAttribute3"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">(1106b20).<o:p></o:p></span></span></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;">Segundo os pitagóricos: “o mal pertence à classe do ilimitado
e o bem à do limitado”. Para Aristóteles, só há um modo de acertar: “<u>fácil
errar a mira, difícil atingir o alvo</u>. Pelas mesmas razões o excesso e a
falta são características do vício, e a mediania da virtude” <span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">(1106b30).<o:p></o:p></span></span></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span class="CharAttribute3"><b><span style="color: orange;">Mediania e Extremo</span></b></span><span class="CharAttribute3">: </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">“</span></span><span class="CharAttribute3">A
virtude </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">é</span></span><span class="CharAttribute3">,
pois, uma <u>disposi</u></span><span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">çã</span></u></span><span class="CharAttribute3"><u>o de car</u></span><span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">á</span></u></span><span class="CharAttribute3"><u>ter</u></span><span class="CharAttribute3"> relacionada com a escolha e consiste
numa <u>mediania</u>, isto </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">é</span></span><span class="CharAttribute3">, a mediana relativa a n</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ó</span></span><span class="CharAttribute3">s,
a qual </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">é</span></span><span class="CharAttribute3">
determinada por um princ</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">í</span></span><span class="CharAttribute3">pio racional pr</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ó</span></span><span class="CharAttribute3">prio
do homem dotado de sabedoria pr</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">á</span></span><span class="CharAttribute3">tica. E </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">é</span></span><span class="CharAttribute3">
um meio termo entre dois v</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">í</span></span><span class="CharAttribute3">cios, um por excesso e outro por falta</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">”</span></span><span class="CharAttribute3">
</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">(1107a); </span></span><span class="CharAttribute3">mas
</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">“</span></span><span class="CharAttribute3">com
refer</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ê</span></span><span class="CharAttribute3">ncia
ao <u>sumo bem</u> e ao <u>mais justo</u>, </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">é</span></span><span class="CharAttribute3">,
por</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">é</span></span><span class="CharAttribute3">m,
<u>um extremo</u></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">”</span></span><span class="CharAttribute3"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">(1107a8).</span></span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><b><span style="color: orange;">Conclusão</span></b>:<span class="apple-converted-space"> </span>A<span class="apple-converted-space"> </span>virtude moral<span class="apple-converted-space"> </span>ou<span class="apple-converted-space"> </span><u>boa
medida de nossas emoções</u><span class="apple-converted-space"> </span>é
concebida<span class="apple-converted-space"> </span><u>entre o prazer e a
dor</u> (virtudes morais II); mas é também resultado de nossa disposição
de<span class="apple-converted-space"> </span><u>escolher por deliberação</u>,
segundo a razão (virtudes intelectuais). Seu perfeito equilíbrio consiste em
estabelecer uma mediedade relativa entre esses dois pontos; e cabe a nós a
escolha priorizando a reta razão num jogo entre esses dois contrários:<span class="apple-converted-space"> </span><b><span style="color: orange;">Emoção X Razão</span></b>.</span><o:p></o:p></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGUvo9_MLHiGkP3cswGZp36qHONk6SdhcNhLPWIGTcO1-zEBeExRTk_ych4h1-U6-yWniWiH4vH61D-DAiwiP1PfvcYn320AOJZYOBgSXwC0ispxdcZ6SiAC3Uhh2GRNabtMciRo04XUk/s1600/isso+%25C3%25A9+esparta.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="241" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGUvo9_MLHiGkP3cswGZp36qHONk6SdhcNhLPWIGTcO1-zEBeExRTk_ych4h1-U6-yWniWiH4vH61D-DAiwiP1PfvcYn320AOJZYOBgSXwC0ispxdcZ6SiAC3Uhh2GRNabtMciRo04XUk/s400/isso+%25C3%25A9+esparta.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<b><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">C</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: x-small;">ap.
VII –</span><span style="font-size: 12pt;"> <span style="color: orange;">Algumas escolhas</span></span></span></span></b><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="separator" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div class="separator" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">“</span></span><span class="CharAttribute5">Dif</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">í</span></span><span class="CharAttribute5">cil atingir o alvo</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">”</span></span><span class="CharAttribute5"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">(1106b30)</span>.</span><span class="CharAttribute5"> Dif</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">í</span></span><span class="CharAttribute5">cil acertar o meio-termo, a
virtude entre dois v</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">í</span></span><span class="CharAttribute5">cios: excesso e falta.<o:p></o:p></span></div>
<div class="separator" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Coragem</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">: meio-termo entre os sentimentos de medo e de
confiança. Os que excedem na audácia tornam-se <u>temerários</u>; e os que
excedem no medo, <u>covardes</u>;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Temperança</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">: entre prazeres e dores. O excesso, <u>intemperança</u>;
a falta, <u>insensibilidade</u>;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Liberalidade</span> </span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">(generosidade): o excesso torna o sujeito <u>pródigo</u>;
a falta, <u>avarento</u>. E neste caso, são deficientes e excedem de maneira
opostas: o primeiro excede no gastar e é deficiente no receber; o segundo
excede no receber e é deficiente no gastar;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Magnificência</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> (este se refere à grandes volumes): o excesso, a <u>vulgaridade e mau
gosto</u>; a falta, <u>mesquinhez</u>;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Honra</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">: o excesso, <u>vaidade</u>, <u>ambição</u>; a falta, <u>humildade
indébita</u>, <u>desambição</u>;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Cólera moderada ou calma</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">: o excesso, <u>irascibilidade</u>; a falta, <u>pacatez</u>;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">Três termos com relação às <u>palavras no discurso</u>, onde também o
meio termo é louvável e os extremos nem louváveis nem corretos, mas dignos de
censura:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Veracidade</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> o excesso, jactância, arrogância,
fanfarrice; a falta, falsa modéstia;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Espirituoso</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">: o excesso, a chocarrice, o jocoso, a insolência; a
falta, o rústico;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Amabilidade</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">: o excesso torna o sujeito obsequioso quando
não há nenhum propósito determinado, e lisonjeiro se visa o interesse
próprio; a falta, mal-humorado, rixento.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">Meios-termos nas paixões:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Modesto</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">: o excesso, acanhado, pois se envergonha de tudo; a
falta, o despudorado;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Indignação</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">: o excesso, a inveja (aflige-se com toda boa fortuna
alheia); a falta, o despeito, a decepção.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<b><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">C</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: x-small;">ap.
VIII –</span><span style="font-size: 12pt;"> <span style="color: orange;">Três disposições</span></span></span></span></b><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="separator" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">São três
as disposições</span></span></b></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">, duas delas são vícios (excesso e falta), e a
terceira uma virtude, o meio-termo. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">E “cada uma delas se opõe às outras duas, pois cada
disposição extrema é contrária tanto ao meio-termo como ao outro extremo, e o
meio termo é contrário a ambos os extremos” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1108b10)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Maior contrariedade</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">: “A maior contrariedade é a que se observa entre os
extremos, e não destes para com o meio termo”</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> </span><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1108b26)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">Ou seja, há uma maior proximidade entre o meio-termo e
um dos extremos (os dois que mais se assemelham), “como a temeridade com a
coragem e a prodigalidade com a liberalidade” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1108b31)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">; </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">o contrário, uma maior deficiência (mais
dessemelhantes), a exemplo da covardia que mais se opõe à coragem.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Substãncia X Sujeito</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">: parte da disposição é causas inerente, por natureza,
à própria coisa. “A outra reside em nós mesmos, pois aquilo para que mais tendemos
por natureza nos parece mais contrário ao meio-termo. Por exemplo, nós próprios
tendemos mais naturalmente para os prazeres, e por isso somos mais facilmente
levados à intemperança do que a contenção” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1109a10)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">“Mais contrários ao meio-termo aqueles extremos a que nos deixamos
arrastar com mais frequência” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1109a16)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdRczcE8F8LVoI_GvUCAO6T8ILv7-Q5IBLcAQhgBnLzeyjRG6q06ID0YknB96glVRJAK1bpPtbiBjcBeEY38GLolqWBEZ8oNkr2NCSI2SyEdMsIcdXJ35ThwOy-AAFyg6d2FOYbAF7g5Q/s1600/alvo.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdRczcE8F8LVoI_GvUCAO6T8ILv7-Q5IBLcAQhgBnLzeyjRG6q06ID0YknB96glVRJAK1bpPtbiBjcBeEY38GLolqWBEZ8oNkr2NCSI2SyEdMsIcdXJ35ThwOy-AAFyg6d2FOYbAF7g5Q/s400/alvo.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<b><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">C</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: x-small;">ap.
IX –</span><span style="font-size: 12pt;"> <span style="color: orange;">A virtude moral é um meio-termo</span></span></span></span></b><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="separator" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">A virtude moral é um
meio-termo</span>: </span></b></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">E “meio-termo entre dois vícios, um dos quais envolve excesso e o outro
deficiência, e isso porque a sua natureza é visar à mediania nas paixões e nos
atos” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1109a20)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">Veja que não é fácil ser bom e virtuoso. Difícil acertar o que convém,
com precisão, “na medida, na ocasião, pelo motivo e da melhor maneira que
convém” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1109a27)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> Por isso a virtude é tão louvável, pois ela se encontra numa mediania entre
dois vícios, dois extremos, sendo que um é sempre mais vicioso do que o outro.
Relembrando o exemplo virtuoso da coragem, temos o vício da covardia como mais
extremo e errôneo do que o vício da temeridade, esse, mais afinado com a
coragem. E “Quem visa ao meio-termo deve primeiro afastar-se do que lhe é mais
contrário” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1109a30)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">,</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> do erro, esforçando-se em seguir na direção oposta. Alerta ainda o
filósofo para que tenhamos uma especial atenção para com as coisas do prazer, “pois
não podemos julgá-la com imparcialidade” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1109b9)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">, </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">e tendemos a exceder.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Conclusão</span>:</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> “Em todas as coisas o meio-termo é digno de ser
louvado, mas que às vezes devemos inclinar-nos para o excesso e outras vezes
para a deficiência. Efetivamente, essa é a maneira mais fácil de atingir o
meio-termo e o que é certo” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1109a25)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
<br />
<div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/2015/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20II,%204-9%20Tx.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: "batang" , serif;"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-size: x-small;"> </span><span class="CharAttribute3" style="font-size: x-small;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">ARISTÓTELES</span></span><span class="CharAttribute1" style="font-size: x-small;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">, Ética a Nicômaco, Livro II, cap. 4-9;</span></span><span style="font-size: x-small;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/2015/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20II,%204-9%20Tx.docx#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: "batang" , serif;"><span style="font-size: xx-small;">[2]</span></span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-size: x-small;"> </span><span class="CharAttribute3" style="font-size: x-small;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">ARISTÓTELES (348-322 a.C). Metafísica : livro 1 e
livro 2 ; Ética a Nicômaco ; Poética ; seleção de textos de José Américo Motta
Pesanha ; trad. Vincenzo Cocco; -- São Paulo : Abril Cultural, 1979. (Os
pensadores);</span></span><span class="CharAttribute1" style="font-size: x-small;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"> e </span></span><span class="CharAttribute3" style="font-size: x-small;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">ZINGANO, Marco. Aristóteles : tratado da virtude moral
; Ethica Nicomachea I 13 - III 8, Obras comentadas. -- São Paulo : Odysseus
Editora, 2008;</span></span><span style="font-family: "calibri" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><b><span style="font-size: x-small;">Continua:</span> </b></span></span></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/aristoteles-etica-nicomaco-liv-iii-cap.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro III, cap 1-5</a></div>
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Anterior: </span></b><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/aristoteles-etica-nicomaco-livro-ii-cap.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro II, cap 1-3</a><br />
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Completo:</span></b> <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/aristoteles-384-322-ac.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco.</a><br />
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"></span></div>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="color: orange;">HOME</span></b>:</span> </span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">INÍCIO</a></div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-86061687601086063252015-09-17T11:20:00.002-07:002016-01-01T17:22:51.000-08:00Ética a Nicômaco. Liv II, cap 1 - 3: Virtude Moral<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></b></span><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7PmXeRmYdj9WtRNI7_hAzGUJIo-SY9Rdf3M73-srgupQP5P7R7Xv5U27RBNxt4nkRg8LF9EWdxd6Urx3W-bFMJRpGjODh9bIVAcsRL6IZIrnFosRoU6gRfMfRb65hrQpf-urPCUQeIDo/s1600/Felicidade%252C+um+trabalho+interior+ft+Jonh+Powell.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="347" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh7PmXeRmYdj9WtRNI7_hAzGUJIo-SY9Rdf3M73-srgupQP5P7R7Xv5U27RBNxt4nkRg8LF9EWdxd6Urx3W-bFMJRpGjODh9bIVAcsRL6IZIrnFosRoU6gRfMfRb65hrQpf-urPCUQeIDo/s400/Felicidade%252C+um+trabalho+interior+ft+Jonh+Powell.jpg" width="400" /></a></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. I –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"> <b><span style="color: orange; font-size: x-large;">Virtude Moral</span></b></span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<span style="font-family: inherit;"><span class="CharAttribute5"><b><span style="color: orange;">Virtude:</span> </b></span><span class="CharAttribute5">h</span><span class="CharAttribute5">á</span><span class="CharAttribute5">bito
digno de louvor. </span>Ser virtuoso é meio
caminho para a felicidade.<o:p></o:p></span><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/2015/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20II,%201-3%20Tx.docx#_ftn1" name="_ftnref1" style="text-align: center;" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-fareast-font-family: Arial;"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span></span></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;">Para se chegar ao conceito de<span class="apple-converted-space"> </span>virtude
perfeita<span class="apple-converted-space"> </span>(a melhor e mais
completa), Aristóteles passa a examinar a natureza da<span class="apple-converted-space"> </span><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">virtude moral</span>.</span></b><span class="apple-converted-space"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Divide, então, a virtude moral em duas espécies:</span></span></span></div>
<span style="font-family: inherit;"><br />
</span><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: inherit;">1. da <b><span style="color: orange;">parte racional da alma</span></b>,
as <b><span style="color: orange;">virtudes intelectuais</span>, </b>próprias
(dada ao uso razão), ensinada, “requer experiência e tempo”;</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: inherit;"><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">2. da <b><span style="color: orange;">parte não racional da alma</span></b>,
as <b><span style="color: orange;">virtudes morais</span></b> (dada às paixões),
imbricadas nos costumes, em “resultado do hábito” </span></span><span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute3">(1096a20</span><span class="CharAttribute3">)</span></span><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/2015/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20II,%201-3%20Tx.docx#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: xx-small;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></a><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. <o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: inherit;"><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Ato e Potência</span>:</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> “Não é por natureza, nem contrariando a natureza que
as virtudes se geram em nós. Diga-se que somos <u>adaptados por natureza</u> a
recebê-las [potência] e nos tornamos perfeitos pelo hábito [ato]” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">(1096a25</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">)</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: inherit;"><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Potencial virtuoso</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: Não nascemos naturalmente virtuosos, mas com
potencial para possuir as virtudes. E é praticando atos virtuosos que as
adquirimos: “Adquirimo-las pelo exercício, como também sucede com as artes” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">(1096a32</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">)</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.<o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: inherit;"><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Educando</span>:</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> “Tornamo-nos justos praticando atos justos” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">(1103b</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: inherit; font-size: x-small;">)</span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-family: inherit;">. Devem os legisladores tornar os homens bons
incutindo-lhes bons hábitos desde a juventude.</span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. II –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;"> </span><b style="font-size: 12pt;"><span style="color: orange;">As virtudes, como praticá-las</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="color: orange;">Virtude</span>: </b></span><span class="CharAttribute5">a
excel</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ê</span></span><span class="CharAttribute5">ncia pr</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ó</span></span><span class="CharAttribute5">pria de qualquer a</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">çã</span></span><span class="CharAttribute5">o
realizada</span>. A prática virtuosa determina
o caráter de um homem.<o:p></o:p></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="color: orange;">A conduta do homem</span></b>: Aristóteles não
está interessado em saber simplesmente o que é a virtude, mas, sim, procura
investigar a natureza dos atos, aqueles que de forma prática e útil devem ser
praticados para tornar bons os homens, e preocupa-se com o homem particular, pois
a ação individual determina o caráter do sujeito. <o:p></o:p></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="color: orange;">O homem particular</span></b>: cada pessoa
atuante deve “considerar, em cada caso, o que é mais apropriado à ocasião, como
também sucede na arte da navegação e da medicina” <span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">(1104a7).</span></span><o:p></o:p></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="color: orange;">Falta X Excesso</span></b>. Em toda ação,
manter as coisas em suas <u>devidas proporções</u> é fundamental para que elas
não sejam destruídas. Recorre então ao exemplo da saúde justificando que
alimentos e bebidas devem ser consumidos na medida certa, pois tanto a
deficiência como os excessos prejudicam o corpo.<o:p></o:p></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="color: orange;">A regra justa</span>: </b><u>a mediania preserva
(virtude); a falta e o excesso destroem (vícios)</u>. Devemos agir de acordo com a regra justa, a reta razão. No
caso da coragem (uma virtude), o homem que tudo teme é um covarde (falta); e
aquele que não teme absolutamente nada, torna-se temerário (excede).<o:p></o:p></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="color: orange;">O hábito atualiza</span></b>: “tornamo-nos
temperantes abstendo-nos de prazeres, e é depois de nos tornarmos tais que
somos capazes dessa abstenção” <span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">(1104a34).</span></span><o:p></o:p></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhkTkNCPEnhyALAceo5-XKfla1QNCzzY66qZ07fuWx3PtbJxvAuEI9I09-OhHHjqNH8WMVVwoeV9vF-1d4n0Ltj8cIw2dOkJ3qgIfBszz4cCwaqnboniRY5ui3EoZN_dK9DBpJHS7Csh_U/s1600/felicidade_tanatat.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="228" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhkTkNCPEnhyALAceo5-XKfla1QNCzzY66qZ07fuWx3PtbJxvAuEI9I09-OhHHjqNH8WMVVwoeV9vF-1d4n0Ltj8cIw2dOkJ3qgIfBszz4cCwaqnboniRY5ui3EoZN_dK9DBpJHS7Csh_U/s400/felicidade_tanatat.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;"><br /></span></span></b></span>
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. III –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: orange;">Virtudes, prazeres e dores</span></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="color: orange;">A virtude se
relaciona com prazeres e dores</span></b></span><span class="CharAttribute5">: </span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">“</span></span><span class="CharAttribute5">as
virtudes [morais] dizem respeito a a</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">çõ</span></span><span class="CharAttribute5">es e paix</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">õ</span></span><span class="CharAttribute5">es,
e cada a</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">çã</span></span><span class="CharAttribute5">o e cada paix</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ã</span></span><span class="CharAttribute5">o </span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">é</span></span><span class="CharAttribute5">
acompanhada de prazer e dor</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">”</span></span><span class="CharAttribute5"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">(1104b14)</span>.</span><span class="CharAttribute5"><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute5">Segundo Arist</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ó</span></span><span class="CharAttribute5">teles, o prazer e a dor que acompanham
os atos s</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ã</span></span><span class="CharAttribute5">o indicativos do car</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">á</span></span><span class="CharAttribute5">ter
do sujeito. Os homens que se abst</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">é</span></span><span class="CharAttribute5">m de prazeres em excesso e se deleitam
com essa absten</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">çã</span></span><span class="CharAttribute5">o s</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ã</span></span><span class="CharAttribute5">o
temperantes. J</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">á</span></span><span class="CharAttribute5"> os que se aborrecem, intemperantes. </span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">“</span></span><span class="CharAttribute5">A
excel</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ê</span></span><span class="CharAttribute5">ncia moral relaciona-se com prazeres e dores</span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">”</span></span><span class="CharAttribute5">
</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">(1104b10)</span>.<span style="font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify; text-justify: inter-ideograph;">
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: orange;"><span class="CharAttribute3"><b>Educa</b></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">çã</span></b></span><span class="CharAttribute3"><b>o na medida certa</b></span></span><span class="CharAttribute3">: a conselho de Plat</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">ã</span></span><span class="CharAttribute3">o,
e tomando como exemplo a frugalidade espartana, prudente no uso de recursos e
no consumo, aconselha que a modera</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">çã</span></span><span class="CharAttribute3">o seja ensinada desde a juventude, de
forma que, sem excessos ou faltas, possamos nos acostumar com prazeres e dores,
aqueles </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">“</span></span><span class="CharAttribute3">que
nos devem causar deleite ou sofrimento</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ascii-font-family: Arial;">”</span></span><span class="CharAttribute3"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">(1104b13),
</span></span><span class="CharAttribute3">de forma que saibamos
conduzi-los sempre na medida certa</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 10.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">.</span></span><o:p></o:p></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: left; word-break: normal;">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">O Castigo</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “o castigo é uma espécie de cura, e é da natureza das curas
efetuarem-se pelos contrários” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1104b16)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">E todo “estado da alma tem uma natureza relativa e
concernente à espécie de coisas que tendem a torna-la melhor ou pior” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1104b20)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Para que possamos manter atualizada essa potência natural e sermos <u>excelentes</u>
naquilo que temos que realizar, ou seja “como se deve” e “quando se deve” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1104b26)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">,</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> devemos estar sempre atentos ao que é realmente o melhor
em excelência a respeito dos prazeres e dores, sendo os vícios seu contrário.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">O impulso</span>: </span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">três objetos de escolha instigam os homens: <u>o nobre</u>,
<u>o vantajoso</u> e <u>o agradável</u>; e seus contrários, o vil, o
prejudicial e o doloroso. “Medimos nossas primeiras ações pelo estalão do
prazer e da dor” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1105a5)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-pagination: widow-orphan; text-autospace: ideograph-numeric ideograph-other; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-pagination: widow-orphan; text-autospace: ideograph-numeric ideograph-other; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Concluindo</span><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-pagination: widow-orphan; text-autospace: ideograph-numeric ideograph-other; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-pagination: widow-orphan; text-autospace: ideograph-numeric ideograph-other; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 8.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">1.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> “A virtude tem que ver com prazeres e dores” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1105a14)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-pagination: widow-orphan; text-autospace: ideograph-numeric ideograph-other; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-pagination: widow-orphan; text-autospace: ideograph-numeric ideograph-other; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 8.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">2.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> “Os atos de onde surgiu a virtude são os mesmos em
que ela se atualiza” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1105a16)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/2015/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20II,%201-3%20Tx.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: Batang, serif;"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ARISTÓTELES</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">, Ética a Nicômaco, Livro II, cap. 1-3; </span></span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<div style="text-align: justify;">
<a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/2015/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20II,%201-3%20Tx.docx#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: Batang, serif;"><span style="font-size: xx-small;">[2]</span></span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-size: x-small;"> </span><span class="CharAttribute3" style="font-size: x-small;"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ARISTÓTELES (348-322 a.C). Metafísica : livro 1 e
livro 2 ; Ética a Nicômaco ; Poética ; seleção de textos de José Américo Motta
Pesanha ; trad. Vincenzo Cocco; -- São Paulo : Abril Cultural, 1979. (Os
pensadores);</span></span><span class="CharAttribute1" style="font-size: x-small;"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"> e </span></span><span class="CharAttribute3" style="font-size: x-small;"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ZINGANO, Marco. Aristóteles : tratado da virtude moral
; Ethica Nicomachea I 13 - III 8, Obras comentadas. -- São Paulo : Odysseus
Editora, 2008;</span></span><span style="font-family: "Calibri","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3" style="font-size: x-small;"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><b><span style="font-size: x-small;">Continua:</span> </b></span></span></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/etica-nicomaco-livro-ii-cap-6-9.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro II, cap 4-9</a></div>
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Anterior: </span></b><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/etica-nicomaco-liv-i-cap-8-13.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro I, cap 8-13</a><br />
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Completo:</span></b> <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/aristoteles-384-322-ac.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco.</a><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="color: orange;">HOME</span></b>:</span> </span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">INÍCIO</a></div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-86128551453539325292015-09-03T04:42:00.000-07:002016-01-01T17:21:08.351-08:00Ética a Nicômaco. Liv I, cap 8 - 13: Eudaimonia<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhx534CP7gFhaYvXQ_qqY5X_CbTk07-latxY4-FcW2XOUj_BCJe9xtG1C-p9ncYCjXEDVhlA7mgLgJx7bcr5wAR5wP7oOwlLg2VgOMARrXbBNCRTCMum1LIAPzjtU4VgF9srjQgo0odNVc/s1600/eudaimonia-300x291.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="386" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhx534CP7gFhaYvXQ_qqY5X_CbTk07-latxY4-FcW2XOUj_BCJe9xtG1C-p9ncYCjXEDVhlA7mgLgJx7bcr5wAR5wP7oOwlLg2VgOMARrXbBNCRTCMum1LIAPzjtU4VgF9srjQgo0odNVc/s400/eudaimonia-300x291.png" width="400" /></a></div>
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;"><br /></span></span></b></span>
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. 8 –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5" style="color: orange;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="font-size: x-large;">Felicidade</span></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Felicidade</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: orange;">:</span> uma atividade virtuosa, ou seja, contínua, agindo para o bem comum, de imediato!</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><br /></span></span></b></span>
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Divisão dos Bens</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: orange;">:</span> Bens interiores (relativos à alma) X Bens exteriores (fortuna)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Bens interiores, relativos à alma (virtudes)</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: orange;">:</span> certas ações e atividades da alma, necessários: sabedoria prática, sabedoria filosófica, prazer, etc. (coisas boas).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Bens exteriores (boa fortuna)</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: orange;">:</span> prosperidade exterior, cooperantes e úteis (meios para alcançar a felicidade): riqueza, poder político, nobreza de nascimento, beleza, etc. (coisas úteis).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Felicidade</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: orange;">:</span> Boa vida, boa ação. Uma atividade virtuosa: “O homem feliz vive bem e age bem” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1098b20)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"> “<span style="color: orange;">O <b>prazer</b></span> é um estado da alma, e para cada homem é agradável aquilo que ele ama” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1099a7)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"> Especialmente os prazeres nobres, aprazíveis em si mesmos: o ato justo para aquele que ama a justiça; o ato virtuoso para aquele que ama a virtude.</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3">“A felicidade é a melhor, a mais nobre e a mais aprazível coisa do mundo” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1099a24)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. 9 –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5" style="color: orange;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b>Educar para a felicidade</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3">A felicidade quando não nos é conferida por alguma providencia divina ou pelo acaso, “deve ser adquirida pela aprendizagem, pelo hábito ou por alguma outra espécie de adestramento” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1099b10)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Compartilhando</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: orange;">:</span> Essa concepção de felicidade como atividade virtuosa da alma deve ser compartilhada, pois a virtude pode ser conquistada “mediante certa espécie de estudo e diligencia” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1099b20)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Objeto da Política</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: orange;">:</span> legislar esse compartilhamento para o alcance da felicidade: “o objetivo da vida política é o melhor dos fins, e essa ciência dedica o melhor de seus esforços a fazer com que os cidadãos sejam bons e capazes de ações nobres” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1099b30)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimvB3Ak7buIlVqsnqfuTef2I00aO_4uAiedfiUJSneXlUsmx7pfrI2_35U5iJrx97v1tmUZJNaHR0dkvXjboxZp8tUCotX1CZAhdW7j9CfdZmsiaLBOw-gyutmsnAbUBqCCiyirJDK_nQ/s1600/creso+e+solon.jpg.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="313" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimvB3Ak7buIlVqsnqfuTef2I00aO_4uAiedfiUJSneXlUsmx7pfrI2_35U5iJrx97v1tmUZJNaHR0dkvXjboxZp8tUCotX1CZAhdW7j9CfdZmsiaLBOw-gyutmsnAbUBqCCiyirJDK_nQ/s400/creso+e+solon.jpg.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><br /></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. 10 –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5" style="color: orange;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b>Felicidade: o caráter permanente da atividade virtuosa</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Sólon</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"> (-558 a.C), legislador e poeta grego, uma vez questionado por Creso, rei da Lídia, sobre sua felicidade, ouviu deste que era preciso ver o fim para só então declarar a felicidade de um homem. </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(HERÓDOTO, I, 30)</span></span></span><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20I,%206-13%20Tx.docx#_ftn3" name="_ftnref3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="font-size: xx-small;">[3]</span></span></span></a><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;">.</span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3">Aristóteles destaca esse fato, desloca-o do mito, e toma-o como o princípio da análise do termo Sumo Bem, a Felicidade. O objetivo do homem é ser feliz. Nota, então, uma contradição: “um paradoxo flagrante: quando [o homem] é feliz, os atributos que lhe pertencem não podem ser verdadeiramente predicados dele devido às mudanças a que estão sujeitos”. Para Sólon, é preciso uma vida completa para declarar o homem feliz. Aristóteles, não pensa esperar tanto e, ao contrário, presentifica o fato da Felicidade. Felicidade agora. Felicidade ao longo de uma vida inteira. Entende que ao mesmo tempo que esta é capturada, constante, ela também está sujeita a mudança, às influencias da boa fortuna, elementos exteriores (como a riqueza ou a beleza), bens subsidiários, que o filósofo considera como meios para atingir o bem maior, o bem supremo: <span style="color: orange;">a felicidade</span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3">Segundo ele, o homem não poderia estar sujeito a todo tipo de sorte, “a sofrer muitas voltas na roda da fortuna” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1100b5)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">. O</span></span><span class="CharAttribute3"> mesmo homem não pode está hora feliz, hora desgraçado</span><span class="CharAttribute3"> </span><span class="CharAttribute3">acompanhando os passos de suas próprias vicissitudes. O homem bom age bem. Ele escreve: “o que constitui a felicidade ou o seu contrário são as atividades virtuosas ou viciosas” (...) “nenhuma função humana desfruta de tanta permanência como as atividades virtuosas” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1100b10)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"> Felicidade: uma atividade virtuosa permanente empenhada na ação ou contemplação. O homem bom é naturalmente focado.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. 11 –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5" style="color: orange;"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;"> </span><b style="font-size: 14pt;">A felicidade, amigos e mortos</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3">Esse capítulo faz uma primeira menção a futura questão da amizade: a boa ou má fortuna dos amigos não pode “tornar feliz quem não é, nem roubar a beatitude dos venturosos” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1101b4)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhuf0wiiNoLmCKWCLNitYQbtsjUd5iPLbVokQqZ8JfZYvoVuKPYJLVLyj5g26rbMcLfaCEnwz7fAZpeBiU65pcCwtGn5hNFlUSgkgj0OV9Kz88oxCm4ASXYJJsXxvKogQuv5Ona_bJynnE/s1600/Aristoteles+felicidade+X+eudaimonia+II.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="116" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhuf0wiiNoLmCKWCLNitYQbtsjUd5iPLbVokQqZ8JfZYvoVuKPYJLVLyj5g26rbMcLfaCEnwz7fAZpeBiU65pcCwtGn5hNFlUSgkgj0OV9Kz88oxCm4ASXYJJsXxvKogQuv5Ona_bJynnE/s400/Aristoteles+felicidade+X+eudaimonia+II.jpg" width="400" /></a></div>
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. 12 –</span><span style="font-size: 14pt;"> <span style="color: orange;">Felicidade: “o primeiro princípio e causas dos bens”</span></span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Movidos para a felicidade</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: orange;">:</span> para Aristóteles, a felicidade é algo maior do que as coisas as quais prodigalizamos louvores. Estes são mais apropriados às virtudes, a exemplo da justiça. Pois é em relação à felicidade que todas as coisas são julgadas; ela “pertence ao número das coisas estimadas e perfeitas” (...); “ela um primeiro princípio; pois é tendo-a em vista que fazemos tudo que fazemos, e o primeiro princípio e causa dos bens é algo de estimado e divino” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1102a)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"> <o:p></o:p></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<br />
<div class="separator" style="clear: both;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgkbk0aKvxulrUt45BGj5hTcc3Czn6tVzmHwWQ9LxzIoemUjWXLSp7MQMryGhMcymOPxJR0ii_tJ4spbZl4n6TMaR99LzASV1tQXWimYLrxlhyphenhyphenAJZItRswPX8CdQbZE-VRZYTQ_-FACusw/s1600/Aristoteles+duas+partes+da+alma+I.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="451" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgkbk0aKvxulrUt45BGj5hTcc3Czn6tVzmHwWQ9LxzIoemUjWXLSp7MQMryGhMcymOPxJR0ii_tJ4spbZl4n6TMaR99LzASV1tQXWimYLrxlhyphenhyphenAJZItRswPX8CdQbZE-VRZYTQ_-FACusw/s640/Aristoteles+duas+partes+da+alma+I.jpg" width="640" /></a></div>
"a mediedade é a quididade [essência] da virtude"<br />
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. 13 – </span><span style="color: orange; font-size: 14pt;">“Felicidade é uma atividade da alma segundo virtude perfeita”</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">O Homem Político</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: orange;">:</span> deve estudar a virtude da alma acima de todas as coisas; e também à felicidade chamamos uma atividade da alma segundo virtude perfeita; Assim, o político deve estudar a alma, nela, os hábitos dignos de louvor, tendo em vista a felicidade.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3">Segundo Aristóteles, a alma tem uma <u>parte racional</u> e <u>parte irracional</u> (ou privada de razão); distintas por definição, mas inseparáveis por natureza “como o côncavo e o convexo” </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1102a30)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Do Elemento Irracional</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: orange;">: </span>de natureza vegetativa (nutrição e crescimento); e também, já com certa dose de racionalidade, o apetitivo e o desiderativo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Do Elemento Racional</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: orange;">:</span> o princípio racional (uso da razão).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b style="color: orange;">O sensitivo: </b>entre os dois elementos</span><span class="CharAttribute3">. Este participa, em certa medida, do irracional e do racional. Uma dose de racionalidade impele os sentimentos na direção do bem e para os melhores objetivos. Aristóteles cita o exemplo do homem incontinente impelido para a continência dos seus atos.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3">Também as virtudes se dividem em <span style="color: orange;">virtudes intelectuais</span> (dada ao uso da razão) e <span style="color: orange;">virtudes morais</span> (dada às paixões e aos impulsos incognocíveis).<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20I,%206-13%20Tx.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: Batang;">[1]</span></span></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ARISTÓTELES (348-322 a.C). Metafísica : livro 1 e livro 2 ; Ética a Nicômaco ; Poética ; seleção de textos de José Américo Motta Pesanha ; trad. Vincenzo Cocco; -- São Paulo : Abril Cultural, 1979. (Os pensadores).</span></span><span style="font-family: "Calibri","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20I,%206-13%20Tx.docx#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: Batang;">[2]</span></span></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ARISTÓTELES (348-322 a.C). Metafísica : Trad. Leonel Vallandro ; Intr. David Ross; --Porto Alegre: Ed. Globo, 1969.</span></span><span style="font-family: Calibri, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20I,%206-13%20Tx.docx#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: Batang;">[3]</span></span></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;">HERÓDOTO (638-558 a.C.). História ; trad. Brito Broca; prefácio de Vítor Azevedo. –São Paulo : Ed. W. M. Jackson, 1964.</span></span><span style="font-family: "Calibri","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: x-small;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><b><span style="font-size: x-small;">Continua:</span> </b></span></span></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/aristoteles-etica-nicomaco-livro-ii-cap.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro II, cap 1-3</a><br />
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Anterior: </span></b><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/etica-nicomaco-liv-i-cap-6-13.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro I, cap 6-7</a><br />
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Completo:</span></b> <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/aristoteles-384-322-ac.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco.</a><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="color: orange;">HOME</span></b>:</span> </span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">INÍCIO</a><br />
<div>
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
</div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-84045838388261700622015-09-01T07:01:00.000-07:002016-01-01T17:19:09.839-08:00Ética a Nicômaco. Liv I, cap 6 - 7: O Bem<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTMUavI6UCaE4M3Ap8CBfBD_cYnsxV5or8LT_muAJq8BJHxU_gSoKgJN1JJY12jMuRPwMzmkQr1Kgwtp0FhFcj92RB5FhQoTd76Gq9aR3pULXiO1BO63jQY1c7Z4EwizZlgJ33EJfXQ9Q/s1600/school-of-athens-detail-from-right-hand-side-showing-diogenes-on-the-steps-and-euclid-1511.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTMUavI6UCaE4M3Ap8CBfBD_cYnsxV5or8LT_muAJq8BJHxU_gSoKgJN1JJY12jMuRPwMzmkQr1Kgwtp0FhFcj92RB5FhQoTd76Gq9aR3pULXiO1BO63jQY1c7Z4EwizZlgJ33EJfXQ9Q/s400/school-of-athens-detail-from-right-hand-side-showing-diogenes-on-the-steps-and-euclid-1511.jpg" width="400" /></a></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. 6 –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5" style="color: orange;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="font-size: x-large;"><b>O</b> <b>Bem</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(Platão X Aristóteles)</span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><b>O conceito de Bem</b></span>: neste importante capítulo, Aristóteles procura diferenciar o “Bem”,
útil, prático, atingível pelo homem; do “Bem” universal, conceito platônico da
Teoria das Ideias (Teoria das Formas). Quatro diferentes argumentos imbricados
em si mesmos são utilizados:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="color: orange;"><span style="font-size: x-small;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"> Argumento da Ordem
Natural da Physis</span></span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">:</span> o primeiro argumento contempla a ordem natural da physis - substância/anterior X categoria/posterior - o movimento constante: “a substância é anterior por
natureza ao relativo (o relativo, de fato, é como uma derivação, um acidente do
ser); de modo que não pode haver uma Ideia comum por cima de todos os bens.” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1096a20)</span></span></span><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20I,%206-13%20Tx.docx#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="font-size: xx-small;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference">[1]</span><!--[endif]--></span></span></span></a><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;">. </span><span style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">A ordem natural se apresenta de forma que a substância é sempre anterior
ao relativo. Ou seja, as coisas reais se encontram em contínua alteração, pois
estão em movimento, melhor dizendo, em duplo movimento: </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>se alteram</u> (envelhecem, por exemplo), e/ou </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>mudam de lugar</u>. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="color: orange;"><span style="font-size: x-small;">2. </span><span style="font-size: 12pt;">Argumento das Categorias (o Ser e os acidentes do Ser)</span></span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">:</span> daí a palavra “Bem” ter muitos sentidos e poder ser usada de várias
formas alegando as diferentes categorias que lhes cabem o termo relativo: as de
substância, anterior, “<span style="color: orange;"><b>Deus e razão</b></span>”, e suas variações: qualidade (exemplo
usado para qualificar as virtudes); quantidade (da moderação dos conteúdos);
relação (comparando o útil); tempo (da oportunidade); lugar (do apropriado);
etc.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">10 Categorias:</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> O termo “Categoria” corresponde à realidade, as
variações da substância, portanto, necessário ao discurso lógico (V-F), qualitativo.
Aristóteles parte do ponto de vista linguístico: as categorias são os modos
como o ser se predica das coisas nas proposições, portanto, os predicados
fundamentais das coisas. O filósofo enumera dez categorias: Substância,
Quantidade, Qualidade, Relação, Lugar, Tempo, Posição, Posse, Ação e
Passividade. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">“A predicação afirma às vezes o que a coisa é, às vezes a sua qualidade,
às vezes a sua quantidade, às vezes a sua relação, às vezes aquilo que faz ou
que sofre e às vezes o lugar onde está ou o tempo, segue-se que tudo isso são
os modos do ser” </span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(Met, V, 7, 1017a 23)</span></span></span><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20I,%206-13%20Tx.docx#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: x-small;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Aristóteles reafirma então a impossibilidade de haver uma ideia comum “e
universalmente presente, pois se assim fosse não poderia ser predicado em todas
as categorias, mais somente uma.” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1096a25)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="color: orange;"><span style="font-size: x-small;">3. </span><span style="font-size: 12pt;">Argumento das muitas ciências</span></span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">:</span> “as ciências são muitas, mesmo das coisas que se
incluem numa só categoria” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1096a30).</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Segundo Aristóteles, as ciências da estratégia ou da saúde se utilizam
da <u>categoria Tempo</u>; assim como as ciências da ginástica ou da saúde se
utilizam da <u>categoria Quantidade</u>. Logo, não haveria uma única ciência de
todos os bens que correspondesse a uma única Ideia. As ciências são relativas a
fatos variados e numerosos, referem-se a qualquer conhecimento específico ou
práticas sistemáticas.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="color: orange; font-size: x-small;">4.</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="color: orange;"><span style="font-size: x-small;"> </span><b style="font-size: 12pt;">Argumento do
Individual</b><span style="font-size: 12pt;">:</span></span><span style="font-size: 12pt;"> Aristóteles não difere o “</span><u style="font-size: 12pt;">homem em si</u><span style="font-size: 12pt;">” (universal), do “</span><u style="font-size: 12pt;">homem
particular</u><span style="font-size: 12pt;">” (individual). Os platônicos “não falam de todos os bens” </span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1096b10)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">E assim também não difere o “bem em si” (a ideia de
bem, eterno), do bem particular (aquele que perece no espaço de um dia). <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Platão parece apontar três
sentidos: </span><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><u><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">a.</span></span></u></b></span><span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> A forma única</span></u></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (eterna). <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Para Aristóteles, são muitas as coisas boas em si mesmas com conceitos
diversos para “Bem”. Isso implica que “o conceito de bom teria que ser idêntico
em todas elas”. Logo, a forma única é vazia de sentido </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1096b25)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">; <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">b.</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <u>Bens em si mesmo</u>; bons em relação à Forma Única
(aquilo que dura muito tempo). <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Para Aristóteles, <u>Coisas Boas</u>: bens amados buscados por si mesmo,
por exemplo: certas virtudes (a inteligência, a visão, certos prazeres e
honras);<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">c.</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <u>Bens em relação ao segundo</u>, representados pelo
homem (aquilo que perece no tempo).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Para Aristóteles, <u>Coisas Úteis</u>: coisas práticas, atingíveis pelo
homem.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiayKWnZSMgfBgOP5NX1FXbZXX6XhBJIlvdPIq6pctjiKIlcS8B_H9ZnY-Zt2oFWV89IAlAweVyjJMCA4y3v8yxx_WMM5NvXEaZy4g4MHqra_7A-ZOQ0Gw9VWABf1-sIIHFYKtMRhB10fI/s1600/ofilosofoqueri.blogspot.com+plat%25C3%25A3o+X+arist%25C3%25B3teles.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="275" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiayKWnZSMgfBgOP5NX1FXbZXX6XhBJIlvdPIq6pctjiKIlcS8B_H9ZnY-Zt2oFWV89IAlAweVyjJMCA4y3v8yxx_WMM5NvXEaZy4g4MHqra_7A-ZOQ0Gw9VWABf1-sIIHFYKtMRhB10fI/s400/ofilosofoqueri.blogspot.com+plat%25C3%25A3o+X+arist%25C3%25B3teles.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span style="font-size: x-small;">Platão apontando para o céu, Aristóteles indicando a terra.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Céu X Terra:</span> </span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Aristóteles descarta a Forma Única, ideal <b>(<span style="color: orange;">a.</span>)</b> e adere à forma prática, terrena <b>(<span style="color: orange;">b.</span> e <span style="color: orange;">c.</span>)</b>. A primeira opção pertence ao
mundo das ideias, capaz de existência separada, independente dos homens. De
acordo com Aristóteles, inatingível. A segunda opção tem os pés na terra,
implica o uso da razão, capacidade essencialmente humana. “O que buscamos aqui
é algo de atingível” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1096b34)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. 7 –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5" style="color: orange;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b>O Bem: a causa final</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 14.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">O Bem</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> é diferente em todas as artes. Na medicina o bem é a
saúde; na estratégia, a vitória; na arquitetura, a casa; e assim por diante. <u>O
Bem é a finalidade de todos os propósitos e ações</u>:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">“(...) tendo-o em vista que os homens realizam o resto” (...) “se existe
uma finalidade para tudo que fazemos, essa será o bem realizável mediante a
ação” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1097a22)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">O Sumo Bem</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">:</span> existem muitos fins alcançados com vistas em outras
coisas (a riqueza, por exemplo). Nem todos os fins são absolutos. Um fim
absoluto é aquele desejado por si mesmo, nunca no interesse de outra coisa. <u>O
Sumo Bem é algo de absoluto</u>.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">“Se só existe um fim absoluto, será o que estamos procurando; e, se
existe mais de um, o mais absoluto de todos será o que buscamos” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1097a27)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">O Sumo Bem <b>= <span style="color: orange;">a Felicidade</span></b>: todos
os fins alcançados visam um fim absoluto (<u>auto suficiente</u>): <u>a
Felicidade, o bem mais desejável de todos</u>.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">“A felicidade é algo absoluto e auto suficiente, sendo também a
finalidade da ação” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1097b20)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">A função do Homem</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">:</span><b> </b>“<u>o bem
e o bem feito</u>” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(097b25)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.</span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">No <u>sentido
ético:</u> agir (ação, atividade) visando o bem comum. O sumo bem, o fim
absoluto é auto suficiente (carente de nada), ou seja: bom para o indivíduo,
sua família, seus concidadãos, “visto que o homem nasceu para a cidadania” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1097b12)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">O princípio racional</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">:</span> Um princípio ativo que exerce o pensamento no
sentido de promover atividades que sejam boas. O princípio ativo racional
difere os homens das plantas e dos animais. Estes, limitados a uma vida
vegetativa e sensitiva (nutrição, crescimento e percepção). Enquanto que para o
homem, e aqui destacamos o homem bom, a ação realizada visa estar de acordo com
a excelência (virtude) que lhe é própria. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Virtude</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">:</span> qualquer ação realizada com a excelência que lhe é
própria.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">“O bem do homem nos aparece como uma atividade da alma em consonância
com a virtude, e, se há mais de uma virtude, com a melhor e mais completa” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: x-small;">(1098a15)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">.</span></span></div>
<br />
<div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20I,%206-13%20Tx.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: Batang;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ARISTÓTELES (348-322 a.C). Metafísica : livro 1 e
livro 2 ; Ética a Nicômaco ; Poética ; seleção de textos de José Américo Motta
Pesanha ; trad. Vincenzo Cocco; -- São Paulo : Abril Cultural, 1979. (Os
pensadores).</span></span><span style="font-family: "Calibri","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20I,%206-13%20Tx.docx#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: Batang;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ARISTÓTELES (348-322 a.C). Metafísica : Trad. Leonel
Vallandro ; Intr. David Ross; --Porto Alegre: Ed. Globo, 1969.</span></span><span style="font-family: Calibri, sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20I,%206-13%20Tx.docx#_ftnref3" name="_ftn3" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: Batang;">[3]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;">HERÓDOTO (638-558 a.C.). História ; trad.
Brito Broca; prefácio de Vítor Azevedo. –São Paulo : Ed. W. M. Jackson, 1964.</span></span><span style="font-family: "Calibri","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><b><span style="font-size: x-small;">Continua:</span> </b></span></span></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/etica-nicomaco-liv-i-cap-8-13.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro I, cap 8-13</a><br />
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Anterior: </span></b><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/08/cap.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro I, cap 1-5</a><br />
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Completo:</span></b> <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/aristoteles-384-322-ac.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco.</a><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="color: orange;">HOME</span></b>:</span> </span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">INÍCIO</a></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-29736414899385980022015-08-31T12:48:00.000-07:002019-12-01T05:04:17.531-08:00Ética a Nicômaco. Liv I, cap 1 - 5: Felicidade<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOHKQtvDLkLfYKkO3y7Jld5avalGTbpgvNeqc-HffJCwD1wMvvPrZbd4clLYKxPemq2JI1wM6vWbKzptmWv4C2-A0rG-vP9tt4d6ckz-1Me2nUwcNlfSCEwR_7gBbc1I3sXK73Mmb5tzE/s1600/imueg-felicidade-chave+da+velicidade-palavra+e+mensagem-altamir+de+souza.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="185" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOHKQtvDLkLfYKkO3y7Jld5avalGTbpgvNeqc-HffJCwD1wMvvPrZbd4clLYKxPemq2JI1wM6vWbKzptmWv4C2-A0rG-vP9tt4d6ckz-1Me2nUwcNlfSCEwR_7gBbc1I3sXK73Mmb5tzE/s400/imueg-felicidade-chave+da+velicidade-palavra+e+mensagem-altamir+de+souza.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. 1 -</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 14.0pt;"> </span></b></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 14.0pt;"><span style="color: orange; font-size: x-large;"><b>a Felicidade</b></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Causa Final:</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;"> <b>O Sumo Bem: a Felicidade:</b></span>
Aristóteles define o objeto de sua investigação: o Bem Supremo, a felicidade, “aquilo
a que todas as coisas tendem.” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1094a)</span></span></span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"> <a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20I%20Tx.docx#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span><!--[endif]--></a></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Meios e Fins:</span> </span></b></span><span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">deliberamos sobre os meios para alcançar os fins,
nunca sobre os fins</span></u></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">. Escolhemos os meios, caminhos que conduzem aos fins, confrontando
razões rivais. O último meio da análise determina a primeira ação e assim por
diante. Trabalhamos com fins parciais, fins menores subordinados a um fim maior,
um fim que lhe é superior (fim fundamental). E assim por diante até alcançarmos
o fim último, a felicidade, o sumo bem. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. 2 –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 14.0pt;"> <span style="color: orange;"><b>O Sumo Bem: atividade
fim</b></span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">Para todas as coisas que fazemos existe um fim. Desejamos no interesse
desse fim, <u>desejamos <b>o Bem</b></u>.</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">O fim último, o<b> <span style="color: orange;">Sumo Bem</span></b> (ou
a felicidade) é o resultado do modo ordenado com o qual conduzimos todos os
fins. (</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">Livro X).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 16px;"><b><span style="color: orange;">A finalidade política:</span></b> alcançar </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 16px;">o bem humano.</span><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 16px;"> </span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">T</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">al condução exige <b><u>um
alvo</u></b> determinado pela política (o bem e <u><b>o sumo bem</b></u>). A política
“legisla sobre o que devemos e não devemos fazer, a finalidade dessa ciência
deve abranger as das outras, de modo que essa finalidade será o bem humano”. </span><span style="font-size: x-small;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">(</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">1094b5</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="color: orange;"><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">Política </span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">(</span></span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">a arte mestra):</span> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">arte ou ciência da organização para alcançar o bem
humano. Legisla sobre a doutrina do direito e da moral dos indivíduos
pertencentes a <i>polis</i> ou a comunidade.
<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">O indivíduo político</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">, como que regido por um conselho de virtudes, se
lança para a felicidade multiplicando os bens entre seus pares alcançando,
finalmente, o bem para o estado. Ainda que seja bom “para um indivíduo só, é
mais belo e mais divino alcança-lo para uma nação ou para as cidades estados”. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1094b10</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3kofO2GMxBPyOmgiZD38lw4df7skbl03pyyMMhjvMjHe06wXkxgu-1oPwP2DOvu4fcNXlim-ZiiCS6fqbAYM5e5BRb9VwoJi-mtTpLj9akG8IduApCB7oOVm0P_a9Us70VEMyWaO1Cbs/s1600/CIMG0331reduzida.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="262" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3kofO2GMxBPyOmgiZD38lw4df7skbl03pyyMMhjvMjHe06wXkxgu-1oPwP2DOvu4fcNXlim-ZiiCS6fqbAYM5e5BRb9VwoJi-mtTpLj9akG8IduApCB7oOVm0P_a9Us70VEMyWaO1Cbs/s400/CIMG0331reduzida.jpg" width="400" /></a></div>
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. 3 –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 14.0pt;"> <span style="color: orange;"><b>Sobre a</b> <b>Ciência Política</b></span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">“As ações belas
e justas, que a ciência política investiga, admitem grande variedade e
flutuações de opinião.”</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> </span><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1094b15</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">)</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Política (por convenção):</span></span></b></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> os acordos são fundamentais nos arranjos políticos. S</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">egundo Aristóteles, há uma enorme </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">flutuação em torno do entendimento do “Bem” e, consequentemente, dos bens
que devemos alcançar. S</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">ugere então ordenarmos o
discurso já que buscamos a precisão para falar de coisas que parecem apenas “indicar
a verdade aproximadamente e em linhas gerais”. E isso</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> só acontece por convenção, quando há um acordo mútuo
sobre a natureza do assunto.</span></span><span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">O método investigativo</span></span></b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">:</span> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">compreendendo a
importância da influência que cada indivíduo político acrescenta na busca da
verdade, sugere, então, que seja traçado um método de ação investigativo predisposto
a buscar, com precisão, o bem pleno
de sentido.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Discurso Político X Ação
Política</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">:</span> Ainda
que não seja possível exigir provas científicas de um retórico, alerta sobre a
necessidade de que o conjunto argumentativo esteja de acordo com um <u>principio
racional</u>, seguindo determinada coerência lógica, ou seja: que as premissas e
conclusões que compõem a natureza do
assunto estejam ordenadas. O domínio da retórica torna-se essencial no
diálogo político, mas <u>o fim que se tem em vista é a ação</u> e o modo de viver é seguindo
“um após o outro cada objetivo que lhe depara a paixão”. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1095a10)</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. 4 –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;"> </span><b style="font-size: 14pt;"><span style="color: orange;">Teoria do Conhecimento</span></b><span style="font-size: 14pt;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">“Todo
conhecimento e todo trabalho visa a algum bem”. </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1095a16)</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">O fim, a felicidade = bem viver e bem agir</span></span></b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">.</span> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">É também esse <u>o
objetivo da ciência política</u>: alcançar o bem, o belo, pela ação política. E
o vulgo não concebe o bem do mesmo modo que o sábio. Para os primeiros,
riquezas, honrarias e prazeres bastam; enquanto para os sábios, existe outro bem,
a felicidade, “que é <u>auto subsistente</u> e também é causa da bondade de
todos os demais” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1095a28)</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Importância do conhecimento:</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> Como são muitas as opiniões que qualificam o bem,
Aristóteles aconselha seguir o caminho do conhecimento, uma via semelhante a já
apontada por <u>Platão</u>, em <u>Teeteto</u>. </span></span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute3" style="font-family: "times new roman"; font-size: small;"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12pt;">No texto platônico, Sócrates alude a certa distinção entre <u>conhecimento</u> (ter, saber, <u>conceber</u>, tocar uma parte do todo) e <u>sabedoria</u> (possuir, <u>conhecer</u> "a conexão, o caminho"), enquanto descreve a dupla caçada de um caçador de "pássaros selvagens", que muito se assemelha a um caçador de conhecimento: "por have-los apanhado e posto num aviário de sua propriedade, de onde os pode retirar e ter quando quiser, agarrando e soltando de novo o que bem lhe parecer". Na infância, a “gaiola está vazia, e em vez de pássaros imaginemos conhecimentos [muitos pássaros voando]. Sempre que alguém adquire conhecimento [um pássaro 'na mão', específico] e o fecha em tal recinto, diz que ele aprendeu ou encontrou a coisa de que isso é o conhecimento, e que nisso consiste, precisamente, o saber.” E arremata: "o aritmético perfeito não conhece todos os números? Pois ele tem na alma o conhecimento de todos eles"</span></span>[2]</span></span><!--[endif]--></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">Segundo Aristóteles,<b> <span style="color: orange;">Platão</span> </b>costumava
a perguntar: “Nosso caminho parte dos primeiros princípios ou se dirige para
eles?” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1095a33).</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> Compara esse caminho ao dos corredores num estádio que avançam a reta
até um determinado ponto onde se encontra o juíz (a autoridade), e então, pegam
o caminho de volta. Assim, por analogia, explica que alguns argumentos partem
dos primeiros princípios, buscam adquirir (ter) conhecimento; outros, aqueles argumentos
já adquiridos e fundamentados (ajuizados), se voltam para os princípios e, a
partir de então, será possível apreende-los em nova
caminhada. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">“<span style="color: orange;">O fato é o ponto de
partida</span>”</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1095b5)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">. Lembra então que “embora devamos começar pelo que é
conhecido, os objetos do conhecimento são em dois sentidos diferentes: alguns
para nós [<u>relativos</u>], outros na acepção absoluta da palavra [<u>absolutos</u>]” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1095b)</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">Conclui então
que uma boa educação facilita o ponto de partida, aproxima o sujeito da
verdade.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">“O fato é a coisa primária ou primeiro princípio” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1098b)</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">“O começo é mais que a metade do todo” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1098b5)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute5"><b><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">Cap. 5 –</span></span></b></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;"> </span><b style="font-size: 14pt;"><span style="color: orange;">Três estilos de vida</span></b><span style="font-size: 14pt;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;">Existem três diferentes modos de viver a vida: </span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt;">1.</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <b><span style="color: orange;">Forma vulgar</span></b>, para aqueles que
identificam o bem ou a felicidade com uma vida de prazeres (emoção); </span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt;">2.</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <b><span style="color: orange;">Forma política</span></b>, para os que identificam
o bem com honras e virtudes; e </span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt;">3.</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> <b><span style="color: orange;">Forma contemplativa</span></b>,
plena de atividades virtuosas, <u>conforme a razão</u>, “já que a razão, mas
que qualquer outra coisa, é o homem”. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(1178a5)</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; word-break: normal;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">Autoridade do conhecimento</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"><span style="color: orange;">:</span> quanto a forma política, aqueles que buscam a honra
para convencerem-se de que são bons, buscam-na: </span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt;">1.</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> Entre os
indivíduos de grande sabedoria prática; </span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt;">2.</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> Entre
aqueles que conhecem; </span></span><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt;">3.</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt;"> E mais ainda: em razão da virtude.<o:p></o:p></span></span></div>
<br />
<div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20I%20Tx.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: "batang";">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">ARISTÓTELES (348-322 a.C). Metafísica : livro 1 e
livro 2 ; Ética a Nicômaco ; Poética ; seleção de textos de José Américo Motta
Pesanha ; trad. Vincenzo Cocco; -- São Paulo : Abril Cultural, 1979. (Os
pensadores).</span></span><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-size: x-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20I%20Tx.docx#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: "batang";">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span style="font-family: "calibri" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">PLATÃO. Teeteto, Versão eletrônica do
diálogo platônico; Trad. Carlos Alberto Nunes; digitalização Membros do grupo
de discussão Acrópolis (Filosofia): </span><span lang="EN-US"><a href="http://br.egroups.com/group/acropolis/"><span lang="PT-BR" style="font-family: "calibri" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">http://br.egroups.com/group/acropolis/</span></a></span></span><span style="font-family: "calibri" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: x-small;">, pg 60.</span><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "calibri" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="font-size: x-small;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><b><span style="font-size: x-small;">Continua:</span> </b></span></span></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/09/etica-nicomaco-liv-i-cap-6-13.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco. Livro I, cap 6-7</a><br />
<b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Introdução: </span></b><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/08/aristoteles-etica-nicomaqueia-nucleo.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco: Introdução</a><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: orange; font-size: x-small;">Texto Completo:</span></b> <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/12/aristoteles-384-322-ac.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco.</a></span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="color: orange;">HOME</span></b>:</span> </span></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">INÍCIO</a><span style="font-family: "calibri" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"></span></div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-13993551299480548052015-08-07T20:46:00.001-07:002015-12-19T16:57:56.611-08:00Ética a Nicômaco - Introdução<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRC2svqCwJDDUjyqDI_8eE3OLnF4jDMsC8szowhOXVUqwi_pjIRiu44ldTJqOvFVWsgmJ7LfahjUFZFh1xVX3S8WCB4SgGuDE3BYmd_6aIC7aIAoRP9up6wEImOoN-B1xK6N79mUqfYuc/s1600/amizade-verdadeira+%25282%2529.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="257" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRC2svqCwJDDUjyqDI_8eE3OLnF4jDMsC8szowhOXVUqwi_pjIRiu44ldTJqOvFVWsgmJ7LfahjUFZFh1xVX3S8WCB4SgGuDE3BYmd_6aIC7aIAoRP9up6wEImOoN-B1xK6N79mUqfYuc/s400/amizade-verdadeira+%25282%2529.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 8.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><b>Ética nicomaqueia, o mais "belo" tratado da conduta humana</b></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Três tratados
nos legou Aristóteles: </span></span><span class="CharAttribute6"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>Magna Moralia, Ethica Eudemia</i></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> e</span></span><span class="CharAttribute6"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <i><u>Ethica
Nicomachea</u></i>. O último, uma reunião dos três. </span></span><span class="CharAttribute6"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 12pt;">A ética em foco, questões sobre a responsabilidade moral e a liberdade de ação. Destaques para a <u>felicidade</u>, o bem supremo; as <u>virtudes</u> e a <u>amizade</u>: os principais fundamentos da conduta humana.</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Para melhor compreensão da leitura da </span></span><i><u>Ethica Nicomachea,</u></i><span class="CharAttribute5"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> dividiremos o texto</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 12pt;"> em quatro
partes:</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: orange;"><b><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Um </span></span></b></span><b style="color: orange;">–</b><b style="color: orange;"><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> Tratado sobre a Felicidade
</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(Livro I, cap.: 1-12)</span>.</span></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Inicia com o
estabelecimento da </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>noção de felicidade</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, o propósito da conduta humana, mediado pelas virtudes (morais e intelectuais).</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Diz ele: </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"</span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">A <u>felicidade</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> é definida como certa atividade da alma </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">segundo <u>perfeita virtude"</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(ARISTÓTELES, Liv I, 6 - 1098a16-17. Trad.: </span></span></span><span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Zingano, 2008, 12)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">.</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"</span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>O bem</u> do homem</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> nos aparece como uma atividade da alma </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">em consonância com a virtude</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, e, se há mais de uma virtude, com </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">a melhor e <u>mais completa</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">" </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(</span></span></span><span style="font-size: x-small;">A, Liv </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">I, 7 - 1098a16-17. trad.: Vincenzo Cocco, 1979, 56)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="color: orange;"><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Dois </span></span></span></b><b><span style="color: orange;">– </span></b><b><span style="color: orange;"><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Tratado sobre a Virtude Moral </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(Livro I,
cap.: 13; e Livro III, cap.: 8)</span></span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.</span></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Ser virtuoso é meio caminho para a felicidade.</span></span><br />
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">P</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ara se chegar ao conceito de </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">virtude perfeita</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (a melhor e mais completa), Aristóteles passa a examinar, com destaque, a natureza de três elementos que compõem sua unidade: a </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><b>virtude moral</b></span>;</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 12pt;"> a</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: orange;">escolha
deliberada</span> </b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(II 6)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> e o<b> <span style="color: orange;">ato voluntário</span> </b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="font-size: x-small;">(III 1-6)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Em nova subdivisão, separa o conjunto das Virtudes Morais em dois: a <b><span style="color: orange;">parte não
racional</span></b> (das virtudes naturais), e a <b><span style="color: orange;">parte racional da alma </span></b></span></span>(das virtudes próprias); e as denomina respectivamente de <b><span style="color: orange;">virtude moral</span></b> e <b><span style="color: orange;">virtude intelectual</span></b>.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjcpaUk8todH5aLlSL4tHPtcsjG76rhPR3bmLOCpU-Z0NSEvLUBDD3p4sOn3xqa6AQe9rXt5CuKPojajfe7O0EmxmAZ6KM19A2YosDQQ86_qkeYbqLmS2FCUWBFll0VoT2MNo-0ey9xra8/s1600/Aristoteles+duas+partes+da+alma+I.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="281" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjcpaUk8todH5aLlSL4tHPtcsjG76rhPR3bmLOCpU-Z0NSEvLUBDD3p4sOn3xqa6AQe9rXt5CuKPojajfe7O0EmxmAZ6KM19A2YosDQQ86_qkeYbqLmS2FCUWBFll0VoT2MNo-0ey9xra8/s400/Aristoteles+duas+partes+da+alma+I.jpg" width="400" /></a></div>
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- <span style="color: orange;">A</span> <b><span style="color: orange;">virtude moral</span></b> ou <u>boa medida de
nossas emoções</u> é concebida <u>entre o prazer e a dor</u> (virtudes morais); mas é também resultado de
nossa disposição de <u>escolher por deliberação</u>, segundo a razão (virtudes intelectuais). Seu perfeito equilíbrio consiste em
estabelecer uma mediedade relativa entre esses dois pontos; e cabe a nós a escolha priorizando a reta
razão (segundo Aristóteles) num jogo entre esses dois contrários: <b><span style="color: orange;">Emoção X Razão</span></b>. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- <span style="color: orange;">Escolha deliberada</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b> </b></span></span><span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">(</span></b></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">II 6): </span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"é a determinação que a razão impõe no domínio
prático” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(ZINGANO,
2008, 12)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- <span style="color: orange;">Ato</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"> </span><b><span style="color: orange;">voluntário ou ato involuntário</span> </b></span></span><span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">(</span></b></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">III 1-6)</span></span></span>. Nova discussão
que envolve a força de uma ação original, explosiva, irracional; e a força da razão
deliberativa, imperativo racional, que se estende sobre a <u>natureza
voluntária ou involuntária</u> dos atos humanos: o <u>exame da ignorância das
circunstâncias;</u> o fato do agente <u>arrepender-se ou não</u>. Se se arrepende, o ato é
<b><span style="color: orange;">involuntário</span></b>; se não se arrepende,
embora o ato não seja <b><span style="color: orange;">voluntário</span></b>, o
ato não é propriamente involuntário, mas <b><span style="color: orange;">não-voluntário</span></b>.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- <span style="color: orange;">Ato voluntário</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: <u>o princípio está no agente</u> + <u>o agente conhece as
circunstâncias</u> nas quais a ação ocorre.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Toda escolha
deliberada é voluntária, mas nem todo ato voluntário (certa intuição) ocorre
por escolha deliberada. É como ocorre com as crianças e os animais que possuem
razão deliberativa apenas de forma parcial, incipiente.<o:p></o:p></span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: orange; font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>A Questão do Tempo: um contínuo divisível entre Motivação e Ação</b></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Aristóteles propõe um <u>tempo contínuo</u> divisível entre <u>a motivação</u> (o belo), e <u>a ação</u> (agir bem): <span style="color: orange; font-weight: bold;">agir com vistas ao belo (τὀ καλόν)</span></span></span><span class="CharAttribute3" style="text-align: justify;"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Importante o destaque que o professor Zingano atribui a respeito do 'bem" (platônico) e do "belo" (aristotélico) com suas especificidades de época. O Estagirita introduz a <b><span style="color: orange;">noção antiga de belo</span></b>, τὀ καλόν; e do <u>agir com vistas ao belo</u>, τοὺ καλοὺ ἕνεκα.
Já a <b><span style="color: orange;">noção antiga de bem, (bom)</span></b>, τὀ ἀγαθόν,
está conectada ao que é benéfico e vantajoso para o sujeito. </span></span><br />
<span class="CharAttribute3" style="text-align: justify;"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3" style="text-align: justify;"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">O filósofo estabelece </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">uma noção moral
do bem desvinculada do que é proveitoso ou benéfico para o agente: “O bem que procuramos é o bem em escala
humana” (...) “por felicidade entende o agir bem; é feliz quem age bem”; às
vezes “agir bem implica buscar o que é moralmente belo à custa do que nos é
vantajoso ou benéfico”. <u>A noção de belo guarda a
“dimensão altruísta do ato moral”</u>. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(ZINGANO, 2008, 21)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.</span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><b>Três – Tratado sobre a Prudência </b></span></span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange; font-size: x-small;"><b>(Livro VI)</b></span>.</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Estudo da <span style="color: orange;"><b>natureza da</b> <b>prudência</b></span>, que é justamente a <b><span style="color: orange;">boa
deliberação</span></b> a título de <b><span style="color: orange;">virtude
intelectual</span></b> do domínio prático (agir reto, ação perfeita).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Nesse capítulo, Aristóteles divide
a <b><span style="color: orange;">virtude moral</span></b> em duas: <b><span style="color: orange;">virtude natural</span></b>, intuitiva, original,
temos ao nascer ou adquirimos por hábito, aquela que nos fornece o princípio
correto da ação (das partes do irracional); e <b><span style="color: orange;">virtude própria</span></b>
(das partes racionais), subjetiva, relativa a certo uso da razão, das experiências, adquirida com prudência, “envolve
sabedoria prática” </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(1144b1-17)</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="color: orange;"><b><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Quatro </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">– Tratado sobre os Modos de Vida </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;">(Livro X, cap.: 6-9)</span></span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.</span></span></b></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Vida contemplativa</u>
e <u>vida política</u>. Estes, frutos do caráter virtuoso consolidado, veremos por último.<o:p></o:p></span></span></div>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhcZghWHaCKnX67RcPSRTu8JZWUlB5gp5O_MHvsmZ22mAyEuNEHuBHHNsrIk9bOcHPXLJE7e3HZpZwA1oHmcWnXWYU4IFIJbY7DIjdCEtDdfmnTcyNc76XMdKd-KvJc74zcwVnlkx6Wxc4/s1600/Rui+Mascarenhas+meiohomem+roma+palatino.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhcZghWHaCKnX67RcPSRTu8JZWUlB5gp5O_MHvsmZ22mAyEuNEHuBHHNsrIk9bOcHPXLJE7e3HZpZwA1oHmcWnXWYU4IFIJbY7DIjdCEtDdfmnTcyNc76XMdKd-KvJc74zcwVnlkx6Wxc4/s320/Rui+Mascarenhas+meiohomem+roma+palatino.JPG" width="255" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute5">Mas não termina aqui. Para que possamos fortalecer os alicerces desse núcleo argumentativo que dividimos em quatro subtemas (<u>felicidade</u>, <u>virtude moral</u>, <u>virtude intelectual</u> e <u>modos de vida</u>), acataremos a sugestão que faz o prof. Zingano e analisaremos também os seguintes suplementos encontrados no interior do texto</span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 12pt;"> aristotélico:</span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 12pt; line-height: 150%;">Livro </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: PT-BR;">III</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 12pt; line-height: 150%;">,</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: PT-BR;"> 9</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 12pt; line-height: 150%;">; e Liv</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: PT-BR;"> V</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 12pt; line-height: 150%;">: a</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: PT-BR;">s virtudes particulares </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: 12pt; line-height: 150%;">(caso a
caso);</span></span><b><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: PT-BR;">Liv
VII, 1 – 11: o fracasso moral (acrasia,
intemperança);<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: PT-BR;">Liv
VIII; e Liv IX: a amizade;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="font-family: "times new roman" , "serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 150%; mso-ansi-language: PT-BR;">Liv
VII, 12 – 15: o prazer como
atividade sem entraves;</span><br />
<span style="line-height: 150%;"><span style="line-height: 150%;">Liv X, 1 - 5</span>: o prazer como
coroamento, um </span><i style="line-height: 150%;">plus</i><span style="line-height: 150%;"> da atividade.</span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
__________________________________________</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%;">
<span style="color: orange; font-family: "times new roman" , serif; font-size: x-small;"><b>Referência</b></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- ZINGANO,
Marco. Aristóteles : tratado da virtude moral ; Ethica Nicomachea I 13 - III 8,
Obras comentadas. -- São Paulo : Odysseus Editora, 2008.</span></span><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
- <span style="font-size: x-small;">ARISTÓTELES
(348-322 a.C). Metafísica : livro 1 e livro 2 ; Ética a Nicômaco ; Poética ;
seleção de textos de José Américo Motta Pesanha ; trad. Vincenzo Cocco; -- São
Paulo : Abril Cultural, 1979. (Os pensadores).</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;"><br /></span></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;"><b><span style="font-size: x-small;">Continua:</span> </b></span></span></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2015/08/cap.html">ARISTÓTELES, Ética a Nicômaco - Livro I, cap. 1-5</a><br />
<span style="color: orange;"><b><span style="font-size: x-small;">Texto completo:</span> </b></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/search/label/Lv%20%C3%89tica%20a%20Nic%C3%B4maco">Ética a Nicômaco</a><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-ansi-font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;"><b><span style="color: orange;">HOME</span></b>:</span> </span></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/</a><br />
<br />
<span style="line-height: 24px;">Deixe seu comentário contribuindo com o texto, agradecemos.</span></div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-44275611569794052292015-04-28T18:33:00.002-07:002015-04-29T06:53:17.453-07:00Crença, Verdade e Justificação - Por que podemos dizer que conhecimento é crença verdadeira justificada?<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1K2rocqpBoGvZUEXF2SObgTpVvTkk1kXjzhgz1XJjC9hbTvLx7qPaFGtlqaLkJt_ruTRvKB9ZG_GcEN-U4yFIsHduzAqNqmZ-2WZB6-QUwyldWnKtP-quHcWV3xzcJTdKlNiP4zaNYmc/s1600/a+grande+nau+do+conhecimento.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1K2rocqpBoGvZUEXF2SObgTpVvTkk1kXjzhgz1XJjC9hbTvLx7qPaFGtlqaLkJt_ruTRvKB9ZG_GcEN-U4yFIsHduzAqNqmZ-2WZB6-QUwyldWnKtP-quHcWV3xzcJTdKlNiP4zaNYmc/s1600/a+grande+nau+do+conhecimento.jpg" height="262" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; line-height: 150%; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">Para que não fiquemos à deriva num mar de opiniões comuns (mar de doxa), a grande nau do conhecimento científico, trazendo consigo toda a carga da herança humana, visando atracar alhures, no tranquilo porto das certezas absolutas, divinal baía do aconchego e repouso eterno, impõe aceleradamente seu duro casco, forte e firme composto de sólidas vigas argumentais, no sentido norte. </span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">Em ritmo alucinado, avança varando vagas descontínuas, navegando sobre correntes de ocorrências proposicionais, no ímpeto de alcançar porto seguro. Nele, a glória, o domínio, a paz da redentora verdade justificada pelo método preciso, porquanto observou determinadas sequências lógicas, permeadas por regras pré-estabelecidas, leis para o ordenamento dos sentidos e da percepção que possibilitou – com ratificada segurança – trazê-los ali. Ou não? </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">Mas, será possível alcançar as águas plácidas da divinal baía do aconchego? Ancorar à beira de seus frondosos sonhos multicoloridos, banhar-se em suas águas límpidas com seus mil prazeres azuis-turquesa? É possível conhecer um lugar assim? Ancoradouro de todas as certezas, marina de todas as verdades? E nós, tão contidos em nossa pequenez rutilante, quando lá chegássemos, reconheceríamos? O conhecimento é possível?</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhdeiN3tUzNSmmHkB0-_aBtlqx44L0s6yzbdh-IA7YJZgwoPDWaVtvc2IvDPvDGDmb4UJEG_MKQJkhd8FgXx-DzUqrSHfPOmvTaJdBZXN4ZU0nqAph0y1fT6TAPapwTALVhvyKgSQcWFLI/s1600/%C3%A9+poss%C3%ADvel.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhdeiN3tUzNSmmHkB0-_aBtlqx44L0s6yzbdh-IA7YJZgwoPDWaVtvc2IvDPvDGDmb4UJEG_MKQJkhd8FgXx-DzUqrSHfPOmvTaJdBZXN4ZU0nqAph0y1fT6TAPapwTALVhvyKgSQcWFLI/s1600/%C3%A9+poss%C3%ADvel.jpg" height="226" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; line-height: 150%; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">Em Teeteto, Platão destaca a impossibilidade de conhecer o sensível. Segundo ele, “nada existe tal como nos parece” </span>(PLATÃO, p.17)<span style="font-size: large;">. E na esteira de outros grandes pensadores - Protágoras, Heráclito, Empédocles - e não menos os poetas - Epicarmo e Homero - reafirma: “só há movimento” - uma força ativa agindo contra uma força passiva em permanente e recíproca fricção. A coisa apenas nos parece, não existe em si e por si mesmo. O Ser não existe. E como cada coisa só devém, uma em relação à outra, em movimento constante, conhecer não é possível, mas é possível aparentar, crer em alguns de seus aspectos mais persuasivos que insinuam critérios de veracidade. Eis que assim se estabelece <span style="color: orange;">a crença</span> (aparências, insinuações de validade), como rota adequada, parte do caminho. É quando então parece possível navegar e avançar sobre o mundo. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">Mas Platão não se contenta com a crença, busca fidelizar a representação. E para maior precisão, insinua, através de Sócrates, a necessidade de uma investigação mais cuidadosa, a possibilidade de aceitar a opinião de uma “autoridade” comprovada em um assunto qualquer ou mesmo reconhecer a força de uma opinião comum, aderindo à validade de uma noção mais refletida - não necessariamente com validade objetiva – mas apenas o reconhecimento de um princípio, uma crença referenciada que agora passa a se estabelecer sob o epiteto de um novo paradigma, o de <span style="color: orange;">crença verdadeira</span>, como um porto provável em parte do caminho. Nele, depositaremos deliberada e voluntariamente nosso espírito para um breve descanso.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKuj2R9eLaJUwCb09TjFjtJudWRLPXM-MS7RhOssp8GzK1g0M0maPsQSqbNqwDsacbzAcer0ziPQd-HV4o2BqnFwenG_oQZ2ju3kRBhI-7LdhnJ1p_X5I3pU8JXbwO0PNDF_UsOV2J9vw/s1600/Cren%C3%A7a+verdadeira+justificada.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKuj2R9eLaJUwCb09TjFjtJudWRLPXM-MS7RhOssp8GzK1g0M0maPsQSqbNqwDsacbzAcer0ziPQd-HV4o2BqnFwenG_oQZ2ju3kRBhI-7LdhnJ1p_X5I3pU8JXbwO0PNDF_UsOV2J9vw/s1600/Cren%C3%A7a+verdadeira+justificada.jpg" height="400" width="292" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; line-height: 150%; mso-bidi-font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">Contudo, a crença, ainda que verdadeira, pode não parecer o bastante quando urge a precisão do fato, a certeza prática. A natureza transitiva da crença não permite uma maior objetividade para uma ação consistente, efetiva ou pontual. É preciso coloca-la à prova, justifica-la. É quando se torna necessário depurar a crença, dela extrair ou afastar o conhecimento verdadeiro, capturar a proposição correta (V) ou (F), aquela de natureza científica, clara e objetiva, em oposição à opinião infundada ou irrefletida. </span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">Ainda dois mil anos após Platão, insiste o filósofo inglês William K. Clifford em dizer que é "incorreto acreditar com base em indícios insuficientes, ou acalentar crenças suprimindo as dúvidas e evitando a investigação" </span>(CLIFFORD, 2010, p. 103)<span style="font-size: large;">. </span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">Navegar é preciso assim como é preciso fundamentar cada vez mais a crença nossa de cada dia, justificando suas assertivas na tentativa de alcançar o conhecimento verdadeiro, o sentido absoluto, aquele que procura nos escapar sempre que dele nos aproximamos. É preciso retê-lo com as amarras de uma boa justificativa. Já não basta que seja <span style="color: orange;">crença</span>, é preciso que seja <span style="color: orange;">verdadeira</span> e, não o bastante: <span style="color: orange;">justificada</span>. É necessário que o conjunto dos argumentos apresentados a seu favor seja o mais coerente, claro, objetivo, posto à vista - como que chegado ao porto de nossas calmarias - tocado pelo espírito. E só então poderemos dizer que é possível o conhecimento.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;"><br /></span></span>
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;"><br /></span></span>
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="color: orange;">REFERÊNCIAS BIBLIOGRÁFICAS</span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: xx-small;">PLATÃO. Teeteto. Trad. Carlos A. Nunes. Belém : </span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: xx-small; text-align: justify;">Versão eletrônica digitalizada pelos membros do grupos de discussão Acrópolis (Filosofia)</span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: xx-small;">;</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: xx-small;"><span lang="EN-US" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">____. Ménon / Platão ; texto estabelecido e anotado por John Burnet; tradução de Maura Iglésias, Rio de Janeiro ; Ed. PUC-Rio ; Loyola, 2011</span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">SEXTO EMPÍRICO (2000). “Dos Cinco Modos de Agripa”. Tradução livre a partir de
Outlines of Scepticism [Hipotiposes Pirrônicas]. </span><span lang="EN-US" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">Trad. J. Annas e J. Barnes. Second Edition. Cambridge
: Cambridge University Press, 2000 (HP 164-177);<o:p></o:p></span></span><br />
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: xx-small;">DESCARTES, René. Meditações; introdução de Gilles-Gaston Granger; prefácio e notas de Gérard Lebrun; trad. de J. Guinsburg e Bento Prado Junior - 3. Ed. - São Paulo : Abril Cultural, 1983. Os Pensadores;</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;">CLIFFORD, William K. (1879). “A Ética da Crença”. In: MURCHO, Desidério (org.).
A Ética da Crença. Trad. V. Guerreiro. Lisboa : Editorial Bizâncio, 2010, pp.
97-136. (*);<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: xx-small;"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">GETTIER, Edmund L. (1963). “É a Crença Verdadeira Justificada Conhecimento?”.
Trad. CéliaTeixeira. Disponível no site </span><a href="http://criticanarede.com/epi_gettier.html"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">http://criticanarede.com/epi_gettier.html</span></a><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;">
<br /></div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-70666127974605870462014-11-03T18:33:00.001-08:002014-11-30T18:29:49.073-08:00Douglas Walton - Lógica Informal<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEaQBi7wFrjdojkw4zl1vL86L2TWigkWwyVRH82iWxMHf0HNA8t-B3_embe23uy3JNUeqvjYqbes_tQC9uEAddugvQUvGv_Z5hw9JXxl8y6jiW8p8-qmupz68JBXfX2hPWuqRBYiKFias/s1600/l%C3%B3gica+informal+douglas+walton.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEaQBi7wFrjdojkw4zl1vL86L2TWigkWwyVRH82iWxMHf0HNA8t-B3_embe23uy3JNUeqvjYqbes_tQC9uEAddugvQUvGv_Z5hw9JXxl8y6jiW8p8-qmupz68JBXfX2hPWuqRBYiKFias/s1600/l%C3%B3gica+informal+douglas+walton.jpg" height="320" width="210" /></a></div>
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>1 - O ARGUMENTO
COMO DIÁLOGO RACIONAL</b></span></span></span><a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/Walton,%20Douglas.%20L%C3%B3gica%20Formal.docx#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span class="MsoFootnoteReference"><b><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></b></span></span></b></span></a><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 8.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="font-size: xx-small;">(p1)</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">A teoria da
lógica informal baseia-se no conceito de diálogo de perguntas e réplicas como
forma de interação entre dois participantes, ou seja, no contexto de perguntas
e respostas, investigaremos alguns tipos de argumentos mais utilizados quando
duas pessoas raciocinam juntas.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Argumento</span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">:</span> em lógica, um argumento é um conjunto de enunciados, um dos quais é
chamado de conclusão, e os restantes, de premissas. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(ABBAGNANO,
2007, p. 90)</span></span><a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/Walton,%20Douglas.%20L%C3%B3gica%20Formal.docx#_ftn2" name="_ftnref2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-fareast-font-family: Arial;"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: xx-small;">[2]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Ex.: Estudarei bastante sobre as normas do bom
argumento. Logo, saberei avaliar melhor a posição de cada argumentador.</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Métodos Críticos:</span> </span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Nesse capítulo, veremos alguns métodos de análise crítica
de avaliação do argumento. Método crítico diz respeito a como “avaliar de forma
imparcial e razoável os <u>pontos fortes e fracos de qualquer argumento</u> que
ocorra, por exemplo, no contexto de um debate acalorado, de um conflito de
opiniões, de um processo de persuasão racional, de questionamento, de crítica
ou de interrogatório pode ser analisado pelos métodos que seguem.".
Criticar é afirmar seus pontos forte, fracos, errôneos ou falaciosos.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Teoria Lógica (semântica) X Pragmática Lógica
(contextual)</span></span></b></span><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"<b><span style="color: orange;">A
Teoria Lógica</span></b> tende a enfatizar as relações semânticas, ou seja, <u>relações
entre conjuntos de proposições verdadeiras [V] ou falsas [F]</u>",
basicamente preocupa-se apenas com as proposições, sendo o argumento mero
conjunto de proposições, importa somente a verdade ou falsidade dessas
proposições. "<u>O contexto mais amplo do diálogo não é levado em conta</u>".
</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"<b><span style="color: orange;">A
Pragmática Lógica</span></b> diz respeito ao uso que um argumentador faz dessas
proposições". O argumento é uma alegação que deve ser pertinente à
conclusão; interessa-se pelo uso racional das proposições tendo em vista
alcançar um objetivo, como construir ou refutar um raciocínio no contexto
dialógico. "Do ponto de vista pragmático, <u>cada argumento tem que ser
considerado no contexto</u> de um ambiente de diálogo determinado". Perceber
os diferentes contextos no qual o diálogo está inserido é uma exigência para a
análise racional de um argumento.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 8.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="font-size: xx-small;">(p2)</span></span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><span style="color: yellow; font-weight: bold;">O Diálogo</span>: </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">“Um diálogo é uma sequência de trocas de mensagens ou
atos de fala entre dois ou mais participantes”, ou melhor, "é uma troca de
perguntas e respostas entre duas partes". No contexto do diálogo, os
participantes devem cooperar no interesse de alcançar seus objetivos. Um mau
argumento surge quando essa obrigação básica deixa de ser cumprida.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQMuyVFkpGuk-kpKS9QShoTI0eeZ-oiFZhTWrA1OhEhAdsAF8Okmkp3uRZf66M_3cINRdYwOjIiLSZnPtGve1kS6ROZnw-ydWQ807WU6mWEIDeI1ihrVnBgqapwdsPIPqBHBKkqgyFRlI/s1600/Tipos+de+di%C3%A1logos+argumentativos.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQMuyVFkpGuk-kpKS9QShoTI0eeZ-oiFZhTWrA1OhEhAdsAF8Okmkp3uRZf66M_3cINRdYwOjIiLSZnPtGve1kS6ROZnw-ydWQ807WU6mWEIDeI1ihrVnBgqapwdsPIPqBHBKkqgyFRlI/s1600/Tipos+de+di%C3%A1logos+argumentativos.jpg" height="320" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Tipos de
diálogos argumentativos – 08 tipos </span></b></span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR;">(p4)</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">(ou </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 11pt;">08 </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">tipos fundamentais de crítica e argumentação
racional).</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 11.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">C</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ada um com “uma <u>situação inicial</u> distinta e diferentes <u>regras
de procedimento</u> para atingir o <u>objetivo</u>”.</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">1.</span> <span style="color: yellow;"><b>Altercação Pessoal</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: diálogo caracterizado pela <u>perda de perspectiva equilibrada</u>,
"por ataques pessoais agressivos, apelo às emoções e vontade de vencer a
discussão a qualquer custo". A meta é atacar ou atingir o oponente de
qualquer forma. É caracterizada pelo falacioso ataque </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ad hominem</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (ataque contra a pessoa e não contra o argumento) e o <u>uso de
argumentos emocionais</u>.</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute4"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Situação Inicial: inquietação emocional / Meta</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: atingir o outro / </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Método</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: ataque pessoal.</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">2.</span> <b><span style="color: yellow;">Debate Forense</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: nele, há juízes (uma terceira parte não sujeita aos ataques). <u>O
debate é regido por regras de procedimentos</u>, as vezes, permissivas, dando
lugar a argumentos falaciosos que são valorizados como boa tática de debate.
"O proposito básico do debate forense é <u>conquistar uma vitória verbal</u>
contra o oponente impressionando a plateia (ou árbitro)". "Nem sempre
um argumento bem sucedido é um argumento racional do ponto de vista da
lógica": impressionar é o mais importante.</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute4"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Situação Inicial: disputa forense / Meta</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: impressionar a plateia / </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Método</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: eloquência verbal</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">3.</span> <b><span style="color: yellow;">Diálogo Persuasivo</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;"> ou </span></b></span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Discussão
Crítica</span></b> (o mais significativo)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: dois participantes, duas teses (conclusão) a provar. Cada participante
procura provar sua própria tese "através de regras de inferência
[raciocínio] baseadas nas concessões do outro". O processo persuasivo
transcorre buscando provar sua tese a partir de premissas que o outro aceita ou
com as quais está comprometido. Também coopera com o outro na tentativa de
provar a tese dele. Exige respostas úteis e honestas sendo, portanto, normativo.
Há um <u>comprometimento plausível baseado em prova racional</u>, mas não
conclusiva. Podem ser usados dois tipos de prova:</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR;">a</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">.</span> <b><span style="color: orange;">Prova
interna</span></b>: "cada participante infere uma proposição a partir da
concessão do outro" (método básico);</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 8.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR;">b</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">.</span> <b><span style="color: orange;">Prova
externa</span></b>: introdução de 'novos fatos' nos argumentos através de opinião de
fontes especializadas. Quando uma prova externa é aceita na discussão,
"pode-se recorrer a ela como uma [nova] premissa para uma prova
interna".</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute4"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Situação Inicial: diferença de opinião / Meta</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: persuadir o outro / </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Método</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: prova interna e prova externa.</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">4.</span> <b><span style="color: yellow;">Diálogo Investigativo</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: o método investigativo procura avançar tirando conclusões de premissas
estabelecidas com base sobre provas sólidas. "As premissas só podem ser <u>proposições
reconhecidamente verdadeiras</u>, aceitas como informação confiável por todas
as partes". "A meta não é provar conclusivamente nenhum dos
lados", mas obter "<u>incrementos de conhecimento</u>", o máximo
de certeza com as evidências disponíveis. Na investigação os investigadores são
neutros em busca de uma verdade objetiva, conclusiva. Eles são mais
cooperativos que conclusivo. É essencialmente cumulativo. Parte de um ponto
inicial e busca “certo grau de falta de conhecimento a ser superado”.</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute4"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Situação Inicial: falta de prova / Meta</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: estabelecer provas / </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Método</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: argumentação baseada em conhecimento</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">5.</span> <b><span style="color: yellow;">Diálogo de Negociação</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: o objetivo é fazer um bom negócio, “e o método é a barganha."
Necessariamente, "<u>não precisa envolver compromisso com a verdade</u>."
As concessões feitas por ambas as partes não são comprometimentos, mas <u>acordos
em troca de vantagens</u>. O diálogo de negociação é totalmente competitivo, "baseado
francamente no ganho pessoal", compete-se por bens ou benefícios em
condições de escassez.</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute4"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Situação Inicial: diferença de interesses / Meta</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: obter ganho pessoal / </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Método</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: barganha</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">6.</span> <span style="color: yellow; font-weight: bold;">Diálogo de Informação</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: "uma das partes tem o objetivo de descobrir
informações que a outra parte tem". </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute4"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Situação Inicial: falta de informação / </span></span><span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Meta</span></u></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: descobrir informações / <u>Método</u>: questionamento</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">7.</span> <span style="color: yellow; font-weight: bold;">Diálogo Procura de Ação</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: "o objetivo de uma das partes é fazer com que a
outra siga um determinado curso de ação". </span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute4"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Situação Inicial: necessidade de ação / </span></span><span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Meta</span></u></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: produzir ação / <u>Método</u>: imperativos do tema</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">8.</span> <span style="color: yellow; font-weight: bold;">Diálogo Educacional</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: uma parte tem o objetivo de transmitir conhecimento
para o outro.</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<span class="CharAttribute4"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Situação Inicial: ignorância / </span></span><span class="CharAttribute3"><u><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Meta</span></u></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: transmitir
conhecimento / <u>Método</u>: ensino<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimhOCc-nCVXL_I9a2o27U5D2F3-gzDBjxxr-dg28XKGRwFGzvt0NXHg-F7HrSyLSUUB6iDGPzceFk6A0O-tW15RfMDab4ZGaTacRf9e96t4gu8-u1ah6455No4UpydJZBVgm-aQpkXhPg/s1600/imagesF3OQGANL.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimhOCc-nCVXL_I9a2o27U5D2F3-gzDBjxxr-dg28XKGRwFGzvt0NXHg-F7HrSyLSUUB6iDGPzceFk6A0O-tW15RfMDab4ZGaTacRf9e96t4gu8-u1ah6455No4UpydJZBVgm-aQpkXhPg/s1600/imagesF3OQGANL.jpg" height="219" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">2 - COMPONENTES DO DIÁLOGO ARGUMENTATIVO</span> </span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR;">(p12)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">O Diálogo Argumentativo</span></b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> pode ser
dividido em quatro estágios:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">1.</span> <b><span style="color: yellow;">Estágio inicial</span></b>: neste estágio, é
especificado o <u>tipo de diálogo</u> e são esclarecidas as <b><span style="color: orange;">regras de
procedimento*</span></b>: explícitas (como num julgamento criminal); ou de acordo com
o costume e a boa educação, de forma que o diálogo possa ser conduzido sob pré-determinada
expectativa de normalidade.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">2.</span> <b><span style="color: yellow;">Estágio de confrontação</span></b>: anunciado <u>o tema</u>
do diálogo (o assunto a ser resolvido), de forma que torne o objetivo claro,
aceito, estabelecido.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">3.</span> <b><span style="color: yellow;">Estágio de argumentação</span></b>: através de métodos
apropriados e de maneira ordenada, <u>a contribuição</u> que cada parte implica
para atingir o objetivo do diálogo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">4.</span> <b><span style="color: yellow;">Estágio final</span></b>: os participantes concordam
com <u>o fim do diálogo</u>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>*<u><span style="color: orange;">Regras de procedimento</span></u></b> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">(p14)</span>:</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif; text-align: justify;"><span style="font-size: xx-small;"><br /></span></span>
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif; text-align: justify;"><span style="font-size: xx-small;">a)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;">Regras de locução</span>: estipulam os tipos de atos de
fala ou locuções;</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;">b)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;">Regras de diálogo</span>: especificam a vez de cada um e
‘quem’, ‘quando’, pode ou deve se pronunciar;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;">c)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;">Regras de comprometimento</span>: especifica como cada
tipo de locução agrega comprometimento;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;">d)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;">Regras de estratégia</span>: determina a sequência de
locuções que avançam para a realização do objetivo do diálogo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;">e)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;">Regras de pertinência</span>: “exige que o participante
não se desvie do assunto (o objetivo do diálogo), sob pena de ser contestado”.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;">f)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;">Regras de cooperação</span>: exige respostas cooperativadas
e comprometidas que reflitam uma posição.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;">g)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;">Regras de nível de informação</span>: “exige que cada
participante adapte seus argumentos ao que a outra parte sabe ou não sabe”.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">3 - DIÁLOGO PERSUASIVO (DISCUSSÃO CRÍTICA)</span> </span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR;">(p16)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>Dois tipos básicos de diálogo persuasivo</b>:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;">a)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: yellow;"><b>Diálogo persuasivo assimétrico</b></span>: diferentes
obrigações, <u>fracamente opostas</u>, uma das partes apenas procura levantar
questões que reflitam suas dúvidas em relação às provas; apenas nega, questiona
ou não aceita a tese do outro, “mas não é obrigado a provar o oposto dessa
tese”.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;">b)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: yellow;">Diálogo persuasivo simétrico</span></b>: mesmas
obrigações, <u>fortemente opostas</u>. Ambas as partes têm o <u>ônus da prova
positiva</u>, ou seja, buscam provar suas teses opostas. Possuem <u>comprometimentos</u>
distintos, definido por um conjunto de proposições igualmente distintas.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">O objetivo estabelece a quem pertence <u>o ônus da
prova</u> (a incumbência de provar). O padrão mais rigoroso é estabelecido para
o <i><span style="color: orange;"><b>argumento dedutivamente válido</b></span>, </i>que
exige que seja logicamente ‘impossível’ que a conclusão seja falsa se as
premissas forem verdadeiras. P (v) -> Q (v) </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 8.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">(p19)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">O <i><b><span style="color: orange;">argumento
indutivamente forte</span></b>, “</i>se as premissas forem verdadeiras, então é ‘provável’
que a conclusão seja verdadeira.” “É evidente que a força indutiva é uma
exigência menos rigorosa para o sucesso de um argumento do que a validade
dedutiva”. </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR;">(p20)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">No <i><b><span style="color: orange;">argumento
plausível</span></b></i>, o requisito para o sucesso da prova positiva é ainda menos rigoroso.
Esse argumento é mais fraco. Premissas ‘plausíveis’. Logo, conclusão plausível.
O argumentador deve estar comprometido na mesma medida com a premissa e a
conclusão. “A função do argumento plausível é transferir o ônus da prova”.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">4 – REGRAS NEGATIVAS DO DIÁLOGO PERSUASIVO</span> </span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR;">(p22)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">“As <b><span style="color: orange;">regras positivas</span></b> do diálogo persuasivo
proporcionam <u>um modelo normativo</u> de bom diálogo persuasivo”, uma espécie
de diálogo ideal. Estas regras também implicam <span style="color: orange;"><b>regras negativas</b></span> que
exprimem proibições. “Violar tais proibições pode resultar em diversos tipos de
erros, falhas e deficiências de argumentação”: as <span style="color: orange;"><b>falácias informais</b></span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i><u><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">A Falácia</span></u></i><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> é um <u>erro grave de lógica ou falha fundamental de
raciocínio</u>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><b><span style="color: yellow;">Falácias informais</span></b></span><i><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (<span style="color: orange;"><b>sophistici elenchi</b></span> ou <span style="color: orange;"><b>refutações sofísticas</b></span>)</span></i><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: “são estratégias de argumentação sistematicamente enganosas, baseadas
num erro básico e sistemático do diálogo racional”. Parecem ser plausivelmente
corretas, mas não são. Algumas violações se encaixam na categoria de ‘tolice’
(erros, lapsos); outras, em ‘argumentos incompletos’ (que não respondem ao
questionamento crítico, não passam de argumentos fracos).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Vejamos algumas <b><span style="color: orange;">regras negativas</span></b> de conduta que
podem ocorrer nos diferentes estágios da argumentação. As transgressões dessas
regras podem levar a algumas <u>falácias informais importantes</u> que veremos
adiante:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">1.</span> <b><span style="color: orange;">Estágio inicial</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- Não permitir mudanças do tipo de diálogo para outro;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">2.</span> <b><span style="color: orange;">Estágio de confrontação</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- Não permitir modificar a pauta;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- Recusa em aceitar uma pauta específica;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">3.</span> <b><span style="color: orange;">Estágio de argumentação</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- Não é permitido não cooperar;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- Não é permitido transferir ou alterar ilicitamente o
ônus da prova;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- Não é permitido introduzir uma prova interna usando
premissas não admitidas pela outra parte;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- Não é permitido recorrer a provas externas
injustificáveis;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- Não é permitido cometer falha de pertinência (tese
ou conclusão errada, se desviar do ponto a ser provado, responder
inapropriadamente);<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- Não é permitido deixar de fazer perguntas cabíveis
ou perguntar inadequadamente;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- Não é permitido não definir, esclarecer ou
justificar as informações necessárias para alcançar o objetivo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">4.</span> <b><span style="color: orange;">Estágio final</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- Não forçar o fim prematuro.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Lembrando que <u>o propósito básico do diálogo persuasivo</u>
é dar aos participantes a oportunidade de se expressar de forma razoável e
regrada, provando suas opiniões, quando possível. Os argumentadores são livres
para expressar e contestar diferentes pontos de vista, interagindo e
raciocinando juntos, na construção de teorias coerentes que avançam em busca de
uma meta objetiva. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5ABLyl8Y1l1aMAYSaN66uabptRNvJB3BXIcckKuoIFyblHrqOlaV9GXkSl6NNZ77h8iqb59fGeehs5S0JJyqoxSX3gM9JF5Kfsat91iJK9CrMowDxZjnC-b7WRiHFKXltdSRAJGO9His/s1600/images3SPD98PG.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5ABLyl8Y1l1aMAYSaN66uabptRNvJB3BXIcckKuoIFyblHrqOlaV9GXkSl6NNZ77h8iqb59fGeehs5S0JJyqoxSX3gM9JF5Kfsat91iJK9CrMowDxZjnC-b7WRiHFKXltdSRAJGO9His/s1600/images3SPD98PG.jpg" height="398" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">5 – ALGUMAS FALÁCIAS INFORMAIS IMPORTANTES</span> </span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR;">(p26)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><b><span style="color: yellow;">Falácias informais:</span></b></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> alguns erros
e táticas enganosas.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: xx-small;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"> <b><span style="color: yellow;">Falácia
das perguntas múltiplas</span></b></span><span style="font-size: small;"> (ou de perguntas complexas*)</span>: pergunta agressiva pressupondo comprometimento com questões anteriores que podem prejudicar o oponente.</span><br />
<br />
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif;"><span style="font-size: small;">*</span></span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><span style="color: orange;"><b>Perguntas complexas</b></span>: Perguntar
é introduzir pressupostos num diálogo. “O pressuposto é uma proposição
supostamente aceitável para o oponente, que ficará </span><u style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">comprometido</u><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"> com ela
ao dar qualquer resposta direta”. Ou seja, perguntas contêm informações
positivas em forma de proposições. Perguntar, além de introduzir proposições é
também argumentar e influenciar o curso da argumentação. Essas perguntas, consideradas
complexas, às vezes são falaciosas porque estão cheias de pressupostos. Eles funcionam
como uma armadilha para o oponente que de repente se vê obrigado a admitir uma
proposição capciosamente colocada entre outras, com a qual não está comprometido.
A pergunta complexa é muitas vezes longa, com uma multiplicidade de questões
interligadas também de maneira complexa, o propósito falacioso é obter
afirmações positivas para todas elas.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">2.</span> <span style="color: yellow;"><b>Falácia da
conclusão não pertinente</b></span> (<i><span style="color: orange;"><b>ignoratio
elenchi</b></span></i>)<b>*</b>: “O argumento é conduzido de maneira que prove uma conclusão
errada ou não pertinente. O argumento pode ser válido, mas o problema é que se
afastou da questão”. Um dos participantes se desvia do ponto a ser provado
(diversionismo); apela para as emoções (falácias emocionais ou falácias de
pertinência); ou força o fim prematuro da argumentação<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>*<span style="color: orange;">Alguns tipos de críticas de não pertinência (<i>ignoratio elenchi</i>)</span></b> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 8.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">(p109)</span>:</span></span><br />
<span style="font-size: xx-small; text-indent: -18pt;">a)</span><span style="text-indent: -18pt;"> Tirar a conclusão errada;</span><br />
<div style="text-indent: 0px;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 9px;">b) </span>Refutação mal concebida. Incapacidade de refutar a tese do oponente ou
apresentar provas contrárias razoáveis;</span></div>
<div style="text-indent: 0px;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 9px;">c) </span>Modifica a questão inteira introduzindo um paralelo diversionista;</span></div>
<div style="text-indent: 0px;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 9px;">d) </span>Introdução de proposições estranhas à proposição a ser estabelecida. Não
coincidência de assunto;</span></div>
<div style="text-indent: 0px;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 9px;">e) </span>Exagera a conclusão que o oponente deve supostamente provar;</span></div>
<div style="text-indent: 0px;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 9px;">f) </span>Compreende mal a conclusão de um argumento no caso de uma proposição
complexa;</span></div>
<div style="text-indent: 0px;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 9px;">g) </span>Introduz premissas adicionais que se desviam do curso da argumentação.</span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">3.</span> <span style="color: yellow;"><b>Falácia <i>argumentum
ad baculum</i></b></span> (apelo à força): Um dos participantes recorre à força ou
ameaça para impor sua conclusão;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">4.</span> <span style="color: yellow;"><b>Falácia <i>argumentum
ad misericordiam</i></b></span> (apelo à piedade);<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">5.</span> <b><span style="color: yellow;">Falácia<i> argumentum
ad populum</i></span></b> (apelo às emoções coletivas): as duas últimas geralmente
ocorrem quando um dos participantes impõe sua conclusão sem ter cumprido a
obrigação de justifica-la através de provas fortes e pertinentes. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">“O uso da emoção no argumento não é intrinsicamente
falacioso ou errado. Somente o mau uso de um apelo emocional deve ser criticado
como falacioso” (considerado um diversionismo ou artifício não pertinente). <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">6.</span> <b><span style="color: yellow;">Falácia<i> argumentum
ad hominem</i></span></b> (ataque pessoal): ocorre “quando alguém critica um argumento
atacando pessoalmente o argumentador”;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">7.</span> <b><span style="color: yellow;">Falácia<i> argumentum
ad verecundiam</i></span></b> (apelo à modéstia): “mau uso que um dos participantes
faz da opinião de um perito ou autoridade na tentativa de se furtar à própria
opinião” ou ao ônus da prova;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">8. </span><span style="color: yellow;"><b>Falácia<i> post
hoc, ergo propter hoc</i></b></span> (de causal correlação estatística): “está
relacionada à indução e ao raciocínio estatístico”. “Fundamenta erroneamente
uma conclusão causal numa fraca correlação estatística entre dois eventos”. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Veremos agora algumas falácias relacionadas com o <u>uso
da linguagem na argumentação</u>. “Elas decorrem da imprecisão e da ambiguidade dos
termos e frases da linguagem natural”.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">1.</span> <span style="color: yellow;"><b>Falácia<i> argumentum
ad ignorantiam</i></b></span> (argumento da ignorância): Argumenta com base na
ignorância, e que a impossibilidade de desmentir uma proposição a comprova;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">2.</span> <b><span style="color: yellow;">Falácia<i> </i>do
equívoco</span></b>: advém da confusão de dois significados para um mesmo termo no
argumento, quando há uma mudança contextual;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">3.</span> <b><span style="color: yellow;">Falácia do
espantalho</span></b>: “ocorre quando a posição de um argumento é deturpada por
ser citada de maneira errada, exagerada ou por sofrer outro tipo de distorção”;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">4.</span> <b><span style="color: yellow;">Falácia<i> </i>do
argumento circular</span></b> (<i>petitio
principii</i>, ou petição de princípio): “ocorre quando a conclusão a ser
provada pelo argumentador já está pressuposta em suas premissas”.;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">5.</span> <b><span style="color: yellow;">Falácia da
ladeira escorregadia</span></b>: “ocorre quando uma proposta é criticada, sem
provas suficientes, sob a alegação de que vai levar, por uma sequência
inevitável de consequências estreitamente ligadas, a um resultado catastrófico”;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">6.</span> <b><span style="color: yellow;">Falácia da
composição</span></b>: “argumenta de maneira irracional, partindo dos atributos de
algumas partes do todo, ou de membros de um grupo, para concluir dos atributos
do todo ou do próprio grupo”;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">7.</span> <b><span style="color: yellow;">Falácia da
divisão</span></b>: é o tipo oposto da argumentação falaciosa por composição.
Partindo dos atributos do todo, conclui sobre os atributos das partes;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;">8.</span> <b><span style="color: yellow;">Falácia branco
ou preto</span></b>: “a pergunta coloca uma disjunção exclusiva que é restrita
demais para representar as várias possibilidades razoáveis que uma resposta
direta exige” (ou é uma coisa ou outra). </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 8.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">(p54)</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">6 – PERSPECTIVA CRÍTICA</span> </span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR;">(p36)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange; font-weight: bold;">Um Diálogo Racional</span>: </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">“é uma sequência de perguntas e respostas em que cada
participante tem uma tese ou conclusão a ser provada.” </span></span><span class="CharAttribute3"><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">(WALTON, 2012, p. 88). </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">O diálogo</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"> “d</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">eve ser essencialmente aberto e estimular perguntas esclarecedoras sobre
todos os aspectos da questão controversa”. “Os dois participantes devem
raciocinar juntos”. “A força de um argumento deve ser avaliada com base na sua
eficácia”. “O diálogo só pode ser racional na medida em que o objetivo de
construir uma argumentação mais forte do que a do componente é levada a cabo
dentro de uma estrutura que regule ambas as partes”. A crítica tem que ser
imparcial, uma diatribe unilateral será inútil e pouco esclarecedora. É preciso
reconhecer seus <u>pontos críticos</u>, quando o diálogo se afasta de uma linha
melhor de argumentação. “As falácias informais tradicionais [muitas vezes
ardilosas e eficazes] nem sempre são usadas ilicitamente (transgressão de
regras do diálogo honesto)”. Às vezes, nem falaciosos são, mas apenas fracos,
dão margens à dúvida ou sem sustentação, baseados em provas sem valor. O
crítico racional, conhecendo os esquemas de argumentação e questionamento
crítico que acompanham as falácias e erros, deve que se esforçar para investigar
os dois lados de uma questão, evitando qualquer engano que possa ser provocado
por algum cego dogmatismo, devendo apenas avaliar os defeitos e os méritos
reais do argumento.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal">
<a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/Walton,%20Douglas.%20L%C3%B3gica%20Formal.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: Batang, serif;"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span style="font-size: x-small;"><span class="CharAttribute3"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">Walton, Douglas N. <i>Lógica
Formal</i> <i>: manual de argumentação
crítica</i>; trad.: Ana Lúcia R. Franco, Má Carlos A. L. Salum; revisão de
trad.: Fernando Santos; 2 ed. --São Paulo : Editora WMF Martins Fontes, 2012.</span></span><span style="font-family: "Times New Roman","serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText">
<a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/Walton,%20Douglas.%20L%C3%B3gica%20Formal.docx#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: Batang, serif;"><span style="font-size: xx-small;">[2]</span></span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-size: x-small;"> </span><span class="CharAttribute3" style="font-size: x-small;"><span style="font-family: 'Times New Roman', serif;">ABBAGNANO, Nicola. Dicionário de filosofia; trad.:
Alfredo Bossi; rev. trad. Ivone C. Benedetti. – 5 ed. – São Paulo : Martins
Fontes, 2007.</span></span><o:p></o:p></div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-53807275195041882062014-10-17T19:06:00.000-07:002016-12-02T11:44:22.844-08:00René Descartes, Meditação III (parag. 29-42) - Criação e Conservação<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_yAbwwLinhnI4y-n5nm9R3xvGzt55qj6FOFoSG5dBH0gNPiuVSDGcZ4alwNhBJcCZDXV2PmhPdtfA4veN30hv9tPj1TpFbi994pqhzZRNsy07tt7Qva89MXahtUefJEPZhHZ_x0TQv1g/s1600/luz+natural.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_yAbwwLinhnI4y-n5nm9R3xvGzt55qj6FOFoSG5dBH0gNPiuVSDGcZ4alwNhBJcCZDXV2PmhPdtfA4veN30hv9tPj1TpFbi994pqhzZRNsy07tt7Qva89MXahtUefJEPZhHZ_x0TQv1g/s400/luz+natural.jpg" width="400" /></a></div>
<span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;">Na <span style="color: yellow;">Terceira Meditação</span>, </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;">Descartes procura </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;">"provar" a existência de Deus</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;">. Faz três demonstrações: Luz da Razão, Princípio de Causalidade e Criação e Conservação. Neste <i>fiched</i> apresentaremos, em duas etapas, a terceira demonstração: </span></span><span style="color: yellow; font-size: 16px;"><b>Criação e Conservação</b>:</span><br />
<span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;">Primeiramente, o filósofo </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">aplica o Princípio de Causalidade ao homem</span> (o efeito). Compara essa relação a "uma máquina [qualquer] muito artificial cuja ideia se encontra no espírito de qualquer operário". Assim como o "artifício objetivo dessa ideia (...), a ciência do obreiro" revela-se em seus efeitos, sua obra, também nos mostra como "é impossível que <u>a ideia de Deus que em nós existe</u> não tenha o próprio Deus por sua causa" </span></span><span style="font-size: 16px;">(DESCARTES, 1983, 81).</span><br />
<span style="font-size: 16px;"><br /></span>
<span style="font-size: 16px;">Em seguida, <span style="color: yellow;">determina a natureza do tempo de Deus</span> (Ato):</span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;">em um mesmo instante, criação e conservação, </span></span><span style="font-size: 12pt;">origem e existência </span><span style="font-size: 16px;">n</span><span style="font-size: 12pt;">o efeito, o homem. Deus, "virtude de ser e existir por si" </span><span style="font-size: x-small;">(parág. 35)</span><span style="font-size: 12pt;">, e a ideia de que este ser "soberanamente perfeito, isto é, <u>Deus, é em mim</u>". </span><span style="font-size: x-small;">(parág. 37)</span><span style="font-size: 12pt;">.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 16px;"><br /></span><span style="color: orange; font-size: 16px;"><span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow;">Criação e Conservação</span></span><span style="color: orange; font-size: x-small;">:</span><span style="color: orange; font-size: 16px;"> um segundo caminho para o valor objetivo das ideias a partir dos efeitos conservados no homem.</span></span><br />
<br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="font-size: 7.5pt;">29)</span> Nova comprovação da
existência de Deus a partir dos efeitos que se apresentam no homem: <span style="color: yellow;">Deus
(racional)</span>,<span class="apple-converted-space"> </span><u>princípio de causalidade</u>,
sentido de um ser que provém a partir de uma<span class="apple-converted-space"> </span><u>luz
natural</u>; o indefinido (homem) demandado pelo infinito (pura perfeição natural, deus
racional), que instrui o ser finito e imperfeito (<u>o homem</u>) obscurecido pelos
sentidos, ou seja, "a ideia que tenho de um ser mais perfeito que o
meu", (...) "colocada em mim [necessariamente] por um ser de fato
mais perfeito" e infinito.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">30)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> <b><span style="color: yellow;">Descartes põe a Causa em questão</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">: se "essa ideia de Deus poderia existir no caso de não haver Deus" (...) "de quem tirarei minha existência?" (...) "de mim mesmo", "meus pais", "outras causas" ?</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: 12pt;">Duas Hipóteses:</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: xx-small;">31)</span> <span style="color: yellow; font-size: x-small;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"> Se <span style="color: yellow;">eu existo por minha causa</span>: d</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12pt;">úvida herética</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">: "e fosse eu próprio o autor de meu ser"?</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">32)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> Hipótese absurda que demanda análise lógica. Em resumo, "quem pode o mais pode o menos" (...) "Logo, como não posso produzir o menos (as perfeições de que eu tenho ideia), não posso produzir o mais (ser o autor do meu ser)". Se eu fosse o autor da minha existência, criador de minha própria substância, eu não teria me privado dos conhecimentos "de que minha natureza está despojada" (todas as coisas que estão contidas na ideia de Deus), meros acidentes de minha substância.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">Na segunda hipótese, no mesmo momento, <span style="color: yellow;">a criação e a conservação</span> (o efeito conservado), a necessidade de "que neste momento <u>alguma causa</u> me produza e <u>me crie</u>", (...), "novamente, isto é, <u>me conserve</u>".</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: xx-small;">33)</span> <span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">2.</span><span style="font-size: 12pt;"> Se </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">eu existo sem causa</span></span><span style="font-size: 12pt;"> ("tenha sido sempre como sou até agora"): </span></span></span><span style="font-size: 12pt;">"Admitamos que eu exista sem causa. <u>A descontinuidade</u> e <u>a independência</u> dos momentos do tempo invalidam de pronto essa hipótese, porquanto implicam a <u>necessidade para mim de ser conservado, em cada instante, por uma causa</u>". Logo, "é necessário que Deus seja o autor da minha existência".</span><br />
<span style="font-size: 12pt;"><br /></span>
<span style="font-size: xx-small;">34)</span><span style="font-size: 12pt;"> A natureza</span><span style="font-size: 12pt;"> do tempo que nos impõe, num mesmo instante, <span style="color: yellow;">a criação e a conservação</span>: "uma substância para ser conservada em todos os momentos de sua duração, precisa do mesmo poder e da mesma ação, que seria necessária para produzi-la e cria-la de novo".</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><b><span style="color: yellow;">Conclusão sobre o efeito conservado no homem</span></b>: "Já que eu sou apenas uma coisa pensante", se um tal poder capaz de fazer com "que <u>eu, que sou agora, seja ainda no futuro</u>", ou seja, com alguma faculdade capaz de produzir a mim próprio, (...) "decerto eu deveria ao menos pensá-lo e ter conhecimento dele: mas não sinto nenhum poder em mim". Logo, "dependo de algum ser diferente de mim".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">35)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> <b><span style="color: yellow;">Um segundo momento da prova</span></b>: este ser que dependo não poderá ter outras causas menos perfeitas que <span style="color: yellow;">Deus</span></span></span><span style="font-size: 16px;"> (</span><span style="color: yellow; font-size: 16px;">criação e conservação</span><span style="font-size: 16px;">),</span><span style="font-size: 12pt;"> pois "é uma coisa evidente que deve haver ao menos tanta realidade na </span><u style="font-size: 12pt;">causa</u><span style="font-size: 12pt;"> quanto em seu </span><u style="font-size: 12pt;">efeito</u><span style="font-size: 12pt;">" (...) "ela deve ser de igual modo uma coisa pensante e possui em si a ideia de todas as perfeições que atribuo à natureza divina" (princípio de causalidade). Essa causa última existe, ela é Deus</span><span style="font-size: 12pt;">:</span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: xx-small;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"> Deus (<span style="color: yellow;">ser e existir</span>), "virtude de ser e existir por si";</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: xx-small;">2.</span><span style="font-size: 12pt;"> Deus (<span style="color: yellow;">origem e conservação na existência</span>), "tira sua existência de uma outra causa diferente de si" (...) "até que gradativamente se chegue a uma última causa que se verificará ser Deus" (...) "que me conserva presentemente".</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">36)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> <b><span style="color: yellow;">Deus Uno</span></b>. Descartes, como um bom geômetra, discute <u>o Todo</u> e <u>as partes</u>:</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: xx-small;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"> <span style="color: yellow;">As partes</span>: "Talvez muitas causas juntas tenham concorrido em parte para me produzir" (...) "de sorte que todas essas perfeições se encontrem na verdade <u>em alguma parte do universo</u>, mas não se acham juntas e reunidas em uma só que seja Deus"</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow; font-size: xx-small;">2.</span> <span style="color: yellow; font-size: 12pt;">O Todo</span><span style="font-size: 12pt;">: (...) </span></span></span><span style="font-size: 12pt;">"ao contrário, a <u>unidade da simplicidade</u> ou a inseparabilidade de todas as coisas que existem em Deus é uma das principais perfeições que concebo existentes nele".</span><br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">37)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12pt;"><b><span style="color: yellow;">Segunda Verdade</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> (<span style="color: yellow;">Deus é em mim</span>): "meus pais (...) apenas puseram alguma disposição nessa matéria (...) na qual (...) meu espírito - a única coisa que considero atualmente como eu próprio - se acha encerrado". Logo, </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">eu existo e Deus (causa em si, autor do meu ser e soberanamente perfeito) está em mim: "pelo simples fato de que <u>eu existo</u> e de que <u>a ideia de um ser soberanamente perfeito</u>, isto é, <span style="color: yellow;"><b>Deus</b>, é em mim</span> [em um mesmo instante, Ato], a existência de Deus está mui evidentemente demonstrada"</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute13"><span style="font-size: xx-small;">38)</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"> </span><b style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Deus ideia Inata</span></b><span style="font-size: 12pt;">: Esta ideia, </span><span style="color: yellow; font-size: xx-small;"><b>1.</b></span><span style="font-size: 12pt;"> "não a recebi dos sentidos" (que recebe coisas que se apresentam contrárias às suas expectativas); </span><span style="color: yellow; font-size: xx-small;"><b>2.</b></span><span style="font-size: 12pt;"> "Não é também uma pura produção ou ficção do meu espírito; pois não está em meu poder diminuir-lhe ou acrescentar-lhe coisa alguma". </span><span style="color: yellow; font-size: xx-small;"><b>3.</b></span><span style="font-size: 12pt;"> "Ela nasceu e foi produzida comigo desde o momento em que fui criado".</span></span></span><br />
<span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxN7D_a-ixUwXTzqU-Ik7lpMKZnf0gxV-bfXhYqfYc4CHGZajNcfbd4-El1WIJbGfhUbzkeP8B8OwpB5_OcEHUzU2MRnLdY7dpTg24VPYwxFhqsjulheiuC4RD5oRrTl_oaijZf8MjFoA/s1600/tamburrini-giordano-bruno-being-led-to-the-stake.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxN7D_a-ixUwXTzqU-Ik7lpMKZnf0gxV-bfXhYqfYc4CHGZajNcfbd4-El1WIJbGfhUbzkeP8B8OwpB5_OcEHUzU2MRnLdY7dpTg24VPYwxFhqsjulheiuC4RD5oRrTl_oaijZf8MjFoA/s1600/tamburrini-giordano-bruno-being-led-to-the-stake.jpg" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute13"><span style="font-size: xx-small;">39)</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12pt;"><b><span style="color: yellow;">Considerações finais</span></b>:</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> (...) "<span style="color: yellow;">Deus</span> [<span style="color: yellow;">a causa</span>], ao me criar (...) posto em mim essa ideia (...) a marca do operário impressa em sua obra" (...) pelo simples fato de Deus me ter criado (...) <u>à sua imagem e semelhança</u> (...) e que eu conceba essa semelhança (...) por meio da mesma faculdade pela qual me concebo a mim próprio [<span style="color: yellow;">o efeito</span>] (...) coisa imperfeita, incompleta e dependente de outrem, que tende e aspira incessantemente a algo de melhor e de maior do que sou (...) aquele de quem dependo possui em si todas essas grandes coisas a que aspiro e cujas ideias encontro em mim, não indefinidamente e só em potência, mas que ele a desfruta de fato, <u>atual e infinitamente</u> [<span style="color: yellow;">em Ato</span>] e, assim, que ele é Deus". </span></span><br />
<span style="font-size: 12pt;"><br /></span>
<span style="font-size: 12pt;">"<span style="color: yellow;">Deus</span> (...) do qual existe uma <u>ideia em mim</u> (...) que possui todas essas <u>perfeições</u> de que</span><span style="font-size: 16px;"> nosso espírito pode possuir apenas alguma ideia, <u>sem</u>, no entanto, <u>compreendê-las</u> (...) </span><span style="font-size: 12pt;">que não é sujeito a <u>carência</u> alguma e que nada tem de todas as coisas que assinalam alguma <u>imperfeição</u>".</span><br />
<span style="font-size: 12pt;"><br /></span>
<span style="color: yellow; font-size: xx-small;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"> <span style="color: yellow;">Primeira Verdade</span> (a causa): Deus máxima realidade objetiva, "Causa de si, autor do meu ser e soberana perfeição";</span><br />
<span style="color: yellow; font-size: xx-small;">2.</span><span style="font-size: 12pt;"> <span style="color: yellow;">Segunda Verdade</span> (o efeito): "a ideia de um ser soberanamente perfeito", Deus, existe em mim.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute13"><span style="font-size: xx-small;">40)</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> Ele não é embusteiro, o embuste demanda carência. Logo, Deus existe. Deus não é embusteiro.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute13"><span style="font-size: xx-small;">41)</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> Neste penúltimo parágrafo, uma pausa. Momento de oração reflexiva aproveitando todos os maravilhosos atributos divinos aqui esclarecidos. Neste ponto, Descartes parece comprometido com as consequências de sua publicação. As mesmas lareiras medievais que reuniam pensadores e pensamento aqueciam e queimavam à memoria de Giordano Bruno (1548-1600).</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute13"><span style="font-size: xx-small;">42)</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> Argumento de fé. Momento de gozo, de apreciação, de contemplação da Majestade divina.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="color: yellow; font-size: x-small;">Continua</span></b>: René Descartes, Meditação IV</div>
<div>
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>Texto Anterior: </b></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacao-iii-parag-10.html">René Descartes, Meditação III (parag. 15-28)</a> - Princípio de Causalidade.<br />
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>Texto Completo: </b></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2016/02/rene-descartes-1596-1650.html">René Descartes (1596 - 1650)</a><br />
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>HOME</b></span>: <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">INÍCIO</a></div>
<br />
<div>
<div>
</div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal">
<a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/Descartes,%20III%20Medita%C3%A7%C3%B5es.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: "batang" , serif;"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9pt;">Descartes, René (1596-1650). Meditações; introdução de Gilles-Gaston Granger; prefácio e notas de Gérard Lebrun; tradução de J. Guinsburg e Bento Prado Junior. - 3. Ed. - São Paulo : Abril cultural, 1983. Os Pensadores.</span></span></div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-39715981117230106852014-10-16T06:47:00.000-07:002016-12-02T06:39:56.433-08:00René Descartes, Meditação III (parag. 15-28) - Princípio de Causalidade<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiSv9OKTdfMBSewlxasnNPdJiSVxE4h8BDX82RD07zowYoIQwZ5Y_qc0ZPsDhIlk0_l4-zMe-KhD9JViPJePheTHHV5rklQELmNGBPO917nOZq6zWftNU8vEKASdCeitzQO8jr4m0OL68Q/s1600/sensocomum.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiSv9OKTdfMBSewlxasnNPdJiSVxE4h8BDX82RD07zowYoIQwZ5Y_qc0ZPsDhIlk0_l4-zMe-KhD9JViPJePheTHHV5rklQELmNGBPO917nOZq6zWftNU8vEKASdCeitzQO8jr4m0OL68Q/s400/sensocomum.png" width="347" /></a></div>
<span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;">O valor objetivo das ideias </span></span><a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/Descartes,%20III%20Medita%C3%A7%C3%B5es.docx#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="color: cyan; font-size: xx-small;">[1]</span></span></span></span></a></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Na <span style="color: yellow;">Terceira Meditação</span>, Descartes '</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">prova' a existência de Deus</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Faz três demonstrações: Luz da Razão, Princípio de Causalidade e Criação e Conservação. Neste <i>fiched</i>, destacaremos a segunda demonstração: <span style="color: yellow;">Princípio de Causalidade</span>. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 16px;"><b><span style="color: yellow;">Princípio de Causalidade</span> </b></span></span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;">('</span></span><span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12pt;">realidade objetiva' sobre a égide do argumento ontológico</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;">): </span></span><span style="font-size: 12pt;">Descartes avança com </span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;">"a aplicação do </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12pt;">princípio de causalidade</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> ao conteúdo das ideias", procurando determinar o quanto de </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12pt;">realidade objetiva</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> existe </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12pt;">na própria ideia (quanto mais realidade objetiva, mais quantidade de ser), ou seja, a</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> partir da noção de </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12pt;"><u>perfectibilidade</u> (máxima realidade objetiva),</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> a</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="color: yellow; font-size: 12pt;">causa</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;"> </span>(um deus infinito e perfeito), explica o </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="color: yellow; font-size: 12pt;">efeito</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> (o homem finito e imperfeito, porém dotado da ideia de infinitude e perfeição). E esclarece o filósofo:</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> "a </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12pt;">ideia</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> de um </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12pt;">ser soberanamente perfeito</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;">, a qual se encontra em nós, contém tanta </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12pt;"><u>realidade objetiva</u></span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;">, isto é, </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12pt;">participa por representação</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> em tantos graus de ser e de perfeição, que ela deve necessariamente provir de uma causa soberanamente perfeita" </span><span style="font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">(DESCARTES, 1983, 81)</span><span style="font-size: 12pt;">.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: orange; text-align: start;"><span style="color: yellow; font-size: 12pt;">Princípio de Causalidade</span><span style="color: orange;"><span style="font-size: x-small;">:</span><span style="font-size: 12pt;"> o primeiro caminho para o exame do valor objetivo das ideias</span></span></span><span style="font-size: 12pt;">.</span></span></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">15)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">O valor objetivo das ideias</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Refutado o senso comum, Descartes propõe uma segunda via: <span style="color: yellow;">A natureza das ideias</span> (formas de pensar). O filósofo, relacionando </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ideias</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
questiona se elas realmente existem e se nelas lhes reconhecemos esse </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">valor
objetivo, até <u>o mais alto grau</u>: sua <u>realidade formal</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Todas as formas de pensar provêm de nós
mesmo, mas, em se tratando de imagens (representações), algumas representam coisas diferentes entre si. "Aquelas que me
representam </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>substâncias</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
são, sem dúvida, algo mais e contém em si, </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>mais
realidade objetiva</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">", (...)
"participam, por representação, num </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">maior
grau de ser ou de perfeição do que aquelas que representam apenas modos ou acidentes</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"; e essa regra vale tanto para os conteúdos quanto para os seus graus de perfeição. </span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Definição de Deus:<b> </b>Deus, perfectibilidade, máxima realidade objetiva</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">; e perfeição como um dom natural (inato): "<span style="color: yellow;">Perfeição </span>designa <u>um bem que se deve naturalmente possuir</u>". Aqui, Descartes nos apresenta <span style="color: yellow;">o Ser</span>, certa substância infinita: "<u>Deus</u>, soberano eterno, infinito, imutável,
onisciente, onipotente," (...), "tem certamente em si </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>mais
realidade objetiva</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> do que aquelas pelas quais as
substâncias finitas me são representadas". E é com base nessas diferenças de graus de ser, aplicando o princípio da causalidade, que irá demonstrar a
existência de Deus.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Deus</span> : máximo grau de perfeição : máximo grau de realidade objetiva : substância infinita : </span></span><span style="font-size: 16px;">máxima autonomia : </span><span style="font-size: 12pt;">causa dos modos : conteúdo do espírito. </span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Graduação de Realidade Objetiva</span>: </span></span><span style="font-size: 16px;">Ideia de substância infinita > Ideia de substância finita > Modos. Possuem diferenças <u>quantitativas</u> e <u>qualitativas</u> que serão usadas para justificar o princípio de Causalidade. No pensamento encontramos </span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">1.</span><span style="font-size: 16px;"> <u>Verdade Eterna</u> (luz natural); <span style="color: yellow; font-size: x-small;">2</span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">.</span> <u>Ideias de S</u><u style="font-size: 16px;">ubstâncias</u> (coisas e seres); <span style="color: yellow; font-size: x-small;">3.</span> <u>Modos da Substância</u>.</span><br />
<span style="font-size: 16px;"><br /></span>
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow;">Substância e modos</span> têm graus de perfeição formal, graus de conteúdos de ser. '<span style="color: yellow;">Substâncias</span>' são (...) algo mais e contêm em si (...) mais realidade objetiva (...) participam, por representação, num maior número de grau de ser ou de perfeição do que aquelas que representam apenas <u>modo</u> ou <u>acidente</u>". Quanto mais propriedades, mais atributos: propriedades infinitas implicam maior perfeição, sendo maior que as propriedades finitas. Enquanto '<span style="color: yellow;">modo</span>', "maneira como consideramos cada coisa enquanto ela continua sendo" (parag 20, MD III)</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
____________________________________________<br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow;">IDEIA</span></span><span style="font-size: 16px;">, segundo alguns termos utilizado por Descartes:</span><br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">I.</span> ideias são percepções que se referem a algo e o modo de perceber revela uma ideia inata de extensão; </span><br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">II.</span> modos elementares de 'substancias pensantes' cujo atributo principal é o pensamento; </span><br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">III.</span> a </span><span style="font-size: 16px;">forma do pensamento (realidade formal), exibe um conteúdo mental à consciência;</span><br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">IV.</span> toda ideia têm uma <u>realidade atual ou formal</u> (conteúdo do pensamento, 'sendo o próprio sendo', Deus) e uma <u>realidade objetiva</u> (o entendimento).</span><br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">V.</span> possuem uma <u>realidade objetiva</u>: o conteúdo do ato exibido pela ideia, o entendimento; 'a representação' (inferência) do objeto como imagem da coisa ou do conteúdo mental que é exibido à consciência (particular); não uma cópia/reprodução, mas uma representação da realidade formal.</span><br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">VI.</span> ato modo do pensamento, modo objetivo.</span><br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">VII.</span> "toda ideia uma obra do espírito, sua natureza é tal que não exige de si nenhuma outra <u>realidade formal</u> além da que recebe e toma de empréstimo do pensamento ou do espírito, do qual ela é apenas um modo, isto é, uma maneira ou forma de pensar". (MD III, parag 17).</span><br />
<br />
<span style="font-size: 12pt;">- <span style="color: yellow;">Entendimento</span>: consciência de si; a faculdade </span><u style="font-size: 12pt;">passiva</u><span style="font-size: 12pt;"> de perceber <u>ideias</u> (conteúdos, essência possível);</span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">- <span style="color: yellow;">Vontade</span>: a faculdade <u>ativa</u> de ação; e age de acordo com o juízo </span></span><span style="font-size: 16px;">(V, F ou SJ 'suspensão de juízo'), deliberado a partir da</span><span style="font-size: 12pt;">s ideias percebidas pelo entendimento;</span><br />
<span style="font-size: 12pt;">- <span style="color: yellow;">Razão</span>: 'substancia pensante' cujo atributo principal é o pensamento.</span><br />
<span style="font-size: 12pt;">___________________________________________</span><br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">O Princípio de Causalidade</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">16)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>Princípios de causalidade e
correspondência</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: <u>a causa da realidade objetiva</u> das ideias: alguma coisa além. Segundo Descartes, a "<u>luz natural da razão</u>" evoca o </span></span><span style="font-size: 16px;">princípio da causalidade. De acordo com este princípio</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> há</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> "tanta realidade na </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>causa eficiente</u> e total</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> [<u>máximo grau de realidade objetiva</u>] quanto no seu </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>efeito</u> [graus de realidade objetiva menor]</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: pois de onde é que o <u>efeito</u> pode tirar sua realidade senão da <u>causa</u>?". Esse raciocínio implica na total autonomia do ente, maior do que a substância, maior do que os modos da substância. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">17)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>O princípio de causalidade</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> "vale tanto no caso de uma </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>realidade
atual ou formal</u> [maior grau de realidade objetiva]</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> quanto no caso de uma </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>realidade
objetiva</u>" [graus de realidade objetiva, consideração da realidade]</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 12pt;">. </span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"> "Seja uma </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">substância existente em ato</span></span><span style="font-size: 12pt;">: [realidade atual ou formal] uma pedra ou um homem"; (...) "há na <u>causa</u> que a produziu pelo menos tanta realidade quanto nesta substância mesma". </span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">2.</span><span style="font-size: 12pt;"> Seja "a ideia que eu tenha desta substância" (realidade objetiva), o certo é que "há no ser existente (atual ou formalmente) que é causa desta ideia (ou desta realidade objetiva) pelo menos tanta realidade quanto nesta ideia mesma".</span></span></span><br />
<br />
<div class="MsoNormal" style="font-family: "times new roman"; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-ligatures: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; line-height: normal; text-align: justify; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;">
<div style="margin: 0px; text-align: center;">
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: 12pt;"><span class="CharAttribute3" style="font-size: small;"><span style="font-size: 12pt;"><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">Realidade Formal</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;"> (na causa) X Realidade Objetiva (no efeito)</span></span></span></span></span></span></div>
</div>
<br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>Ato do pensamento</b>:</span> <u>a causa da realidade formal da ideia</u>. Veja que é necessário que </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">a
realidade "esteja formalmente nas causas de minhas ideias</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
embora a realidade que eu considero nessas ideias seja somente objetiva".
Essa <u>maneira de </u></span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>ser objetivamente</u> pertence às
ideias.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> A <u>maneira de </u></span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>ser
formalmente</u> "pertence à causa dessas ideias</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(ao menos às primeiras e principais)", em ato do pensamento com igual ou mais capacidade sobre o efeito. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Nada pode ser causa?</span> Segundo o filósofo, não! A causa comunica parte da sua essência ao efeito: "</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">O nada não poderia produzir coisa
alguma</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">", nem o <u>mais perfeito</u> (com mais realidade), ser
uma decorrência do <u>menos perfeito</u>. E isso vale tanto para as </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">realidades
atuais e formais</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> como para a </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">realidade
objetiva</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Descartes usa o <u>exemplo da pedra</u>: "não pode
agora começar a ser, se não for produzida por uma coisa que possui em si
formalmente (...) tudo que entra na composição da pedra (...) contém em si as
mesmas coisas ou outras mais excelentes". (...) </span></span><span style="font-size: 12pt;">"uma </span><u style="font-size: 12pt;">causa</u><span style="font-size: 12pt;"> contém 'formalmente' seu </span><u style="font-size: 12pt;">efeito</u><span style="font-size: 12pt;"> quando ela é <u>homogênea</u>, e o contém <u>eminentemente</u>, no caso contrário".</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Causa original</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: <u>ideia formal</u>, ato do pensamento como causa objetiva da ideia. Logo, para Descartes existe </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>uma primeira ideia</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, a causa original, "na qual </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">toda a realidade ou perfeição esta contida formalmente e em efeito</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, a
qual só </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">se encontra objetivamente </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ou
por representação </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">nas ideias" [argumento platônico].</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
Segundo o filósofo, é "evidente que há no </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ser
existente</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (atual ou formalmente), que é </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">causa
desta ideia</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (ou desta realidade objetiva), pelo menos </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">tanta
realidade quanto nesta ideia mesma</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Pensamento</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: </span></span><span style="font-size: 16px;">o simples ato de exibir o conteúdo ao espírito:</span><span style="font-size: 16px;"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"<u>a luz natural</u> me faz conhecer evidentemente
que </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">as ideias são em mim como quadros, ou imagens</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
que podem facilmente não conservar a perfeição das coisas de onde foram
tiradas, mas jamais podem conter algo maior ou mais perfeito".</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">18)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: yellow;"><b>Algo existe além de mim</b></span>: Descartes conclui que o eu pensante, com entendimento finito, não pode pensar algo infinito, e que não é a causa da realidade
objetiva de suas ideias, nem que exista sozinho no mundo, "mas que há algo
que existe e que é a <u>causa desta ideia</u>", e se pergunta </span></span><span style="font-size: 12pt;">"encontrei eu uma ideia cuja realidade objetiva seja tal que me seja absolutamente impossível imputar a sua causa a meu exclusivo pensamento?" (DESCARTES, 1983, 105).</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">19)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;"><b>O e</b></span></span><span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;"><b>xame das diferentes ideias</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: Descartes então promove o exame das ideias primitivas que justificam o princípio de causalidade:</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">a.</span> </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Ideias Adventícias e fictícias</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (animadas): formadas por mistura e composição (</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">invenção</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">): "representa um Deus"; "coisas corporais e inanimadas"; "anjos"; "animais"; "homens".</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">b.</span> </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Ideias Formais</u> (inatas)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: a ideia da 'cera' que contêm pouquíssima coisa 'clara e distinta'; ou seja, ideia de coisas corporais, <u>inanimadas</u> como na <u>matemática</u> (</span></span><span class="CharAttribute11"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>res extensa</i></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">extensão</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
largura e profundidade) em suas relações com a figura, movimento, número e
tempo.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">c.</span> </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Ideias Sensíveis</u> (fictícias)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: extensíveis, sensações de coisas obscuras e confusas, com certas </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">qualidades</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
apreciadas pelos sentidos (luz, sons, sabores) ou quimeras.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow;">Falsidade Formal</span> (afirmação do juízo: V ou F) X</span><span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow;"><b><span style="font-size: small;"> </span></b></span></span><span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow;">Falsidade Material</span> (conteúdo das ideias): por conseguinte, além dos </span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>juízos</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, onde podemo</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">s encontrar </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>falsidade
formal e verdadeira</u>,</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">nas
<u>ideias</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> podemos encontrar </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>f</u><span style="font-size: 12pt; text-decoration: underline;">alsidade
material</span> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 12pt;">pois </span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">1. </span></span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">não temos a certeza</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> delas terem <u>qualidades</u> reais ou não (pseudos-ideias); ou </span><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">2.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> porque </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">representam
coisas que <u>não existem</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 12pt;"> (falsa representação); ou </span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">3.</span><span style="font-size: 12pt;"> porque "revelam tão </span></span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>pouca
realidade</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> que não posso discernir nitidamente" (baixo grau de realidade objetiva). Logo, "exclusão das ideias sensíveis dos corpos". </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">20)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Exclusão de uma primeira
classe de ideias das coisas corporais</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: ideias corporais têm grau baixo de realidade objetiva. O pensamento parece causar mais movimento material enquanto se relaciona com suas ideias inatas, causas ocasionais. O sujeito como causa eminente com mais realidade objetiva que efeito. Quanto ao conteúdo das ideias:</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">1.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: yellow;">Ideias inatas</span> (claras e distintas das coisas corporais): </span></span><span style="font-size: 16px;"><u>realidade formal</u> (exibe conteúdo / representação), i</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ncluindo s</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">ubstâncias</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> materiais e imateriais: número e tempo: </span></span><span style="font-size: 12pt;"><u>mais realidade objetiva</u> > modos.</span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">2.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: yellow;">Ideias corporais</span> (obscuras): <u>realidade objetiva</u> (análise do conteúdo / representação e referência), incluindo substância, extensão e movimento: sujeito último de propriedades ou coisa dependente, finita (mente e corpo): <u>menos realidade objetiva</u> > modos da substância.</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u><span style="color: yellow;">Solução Monista</span></u>: Deus, </span></span><span style="font-size: 16px;">sujeito último de inerência; várias substâncias pensantes que divide os diversos modos de uma única substância corpórea.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">21)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Exclusão de uma segunda classe
das ideias corporai</span></b><span style="color: yellow;">s</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, "</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>dos
atributos</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> que pertencem às coisas às quais são
atribuídas", a saber, extensão, figura, movimento... "como <u>as vestes</u>
sob as quais a substância corporal nos aparece"; aquelas que parecem que "</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">podem
estar contidas em mim <u>eminentemente</u>"; i</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">deias
"em mim" revestidas de um valor objetivo</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"> Ideia <u><span style="color: yellow;">Homogênea</span></u> (ideia formal): uma </span></span><u style="font-size: 12pt;">causa</u><span style="font-size: 12pt;"> que contém 'formalmente' seu </span><u style="font-size: 12pt;">efeito</u><span style="font-size: 12pt;">;</span></span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">2.</span><span style="font-size: 12pt;"> Ideia <u><span style="color: yellow;">Eminente</span></u> (realidade objetiva): possui graduação de realidade objetiva.</span></span></span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhY49uKQn-jpCB4XgwWg9EXXGaxJmtb7gPNuFh3SL0Hla6o2e7iUTf9R6abj-XwbCQhfb5w8vk3lQzKnZ7tEkel4yd3ZrDikaFAHp4mDlY8Gy7HdYbrZhuMEEHY0kRGLNgsarpfc2kPYaI/s1600/Deus-%C3%A9-Luz.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="327" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhY49uKQn-jpCB4XgwWg9EXXGaxJmtb7gPNuFh3SL0Hla6o2e7iUTf9R6abj-XwbCQhfb5w8vk3lQzKnZ7tEkel4yd3ZrDikaFAHp4mDlY8Gy7HdYbrZhuMEEHY0kRGLNgsarpfc2kPYaI/s1600/Deus-%C3%A9-Luz.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<div style="text-align: left;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;"><br /></span></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">22)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">A ideia de Deus</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(máximo valor objetivo).</span></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Princípio de Causalidade</span></span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12pt;">:</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> Deus contendo um <u>máximo de realidade formal e objetiva</u>. "Como eu não posso ser a causa [imperfeito que sou], é mister concluir que deus existe". </span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">O Efeito</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> a</span></span><span style="font-size: 16px;"> prova da existência de Deus pelo seu </span><u style="font-size: 16px;">efeito</u><span style="font-size: 16px;">: uma ideia clara e distinta do pensamento para uma ideia de validade eterna e universal. Também o reconhecimento de existir no pensamento ideias investidas de <u>valor objetivo</u>, graduado, inferior à causa perfeita. A partir de uma certeza subjetiva e temporal, a verdade eterna e objetiva. Esta constatação confere verdade ao cogito "ainda que não pense nele atualmente", garantindo a verdade das ideias claras e distintas. Mas uma substância pensante não pode ser causa de uma substância infinita. A partir do efeito, se dirige para o princípio, o conteúdo da realidade infinita: </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"ainda que a ideia de substância esteja em mim
(...), eu não teria, todavia, a </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ideia de uma substância
infinita</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">eu que sou um ser finito</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
se ela não tivesse sido </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">colocada em mim por alguma
substância que fosse verdadeiramente infinita</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">". </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;"><b>Três certezas foram reveladas</b></span> (<a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-ii.html">Meditação II</a>):</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"> parag. <u>4</u>: </span></span></span><span style="font-size: 16px;">"eu sou, eu existo"</span><span style="font-size: 12pt;">, a existência enquanto pensamento;</span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">2.</span><span style="font-size: 12pt;"> parag. <u>7 e 9</u>: </span></span></span><span style="font-size: 16px;">"uma coisa que pensa" (sujeito de consciência): a natureza desse Eu é puro pensamento</span><span style="font-size: 16px;"> revestida de seus </span><u style="font-size: 16px;">diferentes modos</u><span style="font-size: 16px;">: imaginar, sentir, querer...</span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">3.</span><span style="font-size: 12pt;"> parag. </span></span></span><u style="font-size: 16px;">17</u><span style="font-size: 16px;">: "o espírito é mais fácil de conhecer do que o corpo".</span><br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Primeira Verdade</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: A
'ideia' de Deus (máxima realidade objetiva), nos "envia necessariamente a
uma causa que conterá, no mínimo, um máximo absoluto de realidade formal".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Reflexões sobre essa 'primeira verdade': a ideia de Deus</span></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">23)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">A noção de infinito</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
como </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">uma verdadeira ideia</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, e
não pela negação do que é finito. Diferente do modo como compreendemos os
contrários, temos aqui um infinito como 'ser' e 'perfeição', argumento positivo, em contraposição à privação ou carência que existe entre </span></span><span style="font-size: 16px;">repouso e movimento / treva e luz:</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> "há </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>mais
realidade</u> <u>na substância infinita</u> do que na <u>substância finita</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"
(...) "tenho em mim a <u>noção do infinito anterior à do finito</u>, isto é, de
<u>Deus antes de mim</u> mesmo". A "ideia de um ser mais perfeito" que o próprio
homem e que, portanto, o faz compreender que "me falta algo" (...)
"em comparação ao qual eu conheceria as carências de minha natureza".</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">24)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> Essa <b><span style="color: yellow;">ideia de Deus</span></b>, '</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">materialmente
verdadeira</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">' (<span style="color: yellow;">realidade formal</span>), "ideia mui clara e distinta, e contendo em si </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>mais
realidade objetiva</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> do que qualquer outra"; diferentemente das ideias sensíveis de "calor e frio" sujeitas à </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;"><u>f</u><span style="font-size: 12pt; text-decoration: underline;">alsidade material</span></span> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">pois </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">não temos </span><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"> a certeza</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> delas terem <u>qualidades</u> reais ou não (pseudos-ideias); ou </span><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">2.</span><span style="font-size: 12pt;"> porque </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">representam <u>coisas que não existem</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 12pt;"> (falsa representação); ou </span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">3. </span><span style="font-size: 12pt;">porque "revelam tão </span></span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;"><u>pouca realidade</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> que não posso discernir nitidamente" (baixo grau de realidade objetiva), como já explicado no parágrafo 19. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">25)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">A <b><span style="color: yellow;">ideia real de Deus</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (realidade formal): "</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">A ideia</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">" (...) "desse ser
soberanamente perfeito e infinito é inteiramente verdadeira". (...)
"não se pode fingir" (...) "que sua </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ideia</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
não me representa nada de </span></span><span class="CharAttribute12"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">real</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">26)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Certeza 'hiperbólica' de Deus</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">:
"tudo o que meu espírito concebe clara e distintamente de real e
verdadeiro, e que contém em si alguma perfeição está contido e encerrado inteiramente nessa
ideia".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">27)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: yellow;"><b>Compreender </b></span></span></span><span style="font-size: 16px;">(o Todo) </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>X Conceber</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (a parte): Deus, <u>realidade formal</u>, ideia mais verdadeira "a mais clara e a mais distinta dentre todas as que
se acham em meu espírito" (conhecimento verdadeiro); </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">Posso <u>compreender</u> o infinito a partir de 'minha' natureza finita e limitada, capaz de tocar o pensamento e <u>conceber</u> apenas uma parte do conteúdo dessa ideia</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">(conhecimento parcial)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">. Basta conhecer o atributo principal. Apesar de não conhecer todos os atributos de Deus, somos capazes de intuir a ideia de Deus, máximo grau de perfeição, porquanto a ideia (realidade objetiva) de ser existe na essência de todas as coisas, e de acordo com seus diferentes graus de ser e perfeição representados (formal ou eminentemente):</span></span><span style="font-size: 12pt;"> "em Deus
uma infinidade de coisa que eu não possa <u>compreender</u>, nem" (...)
"pelo pensamento: pois é da natureza do infinito que minha natureza, que é
finita e limitada, não possa compreendê-lo; e basta que eu <u>conceba</u> bem isto, e que julgue que todas as coisas que concebo claramente, e nas quais sei que há alguma perfeição, e também uma infinidade de outras que ignoro, estão em Deus formal ou eminentemente".</span><br />
<span style="font-size: 12pt;"><br /></span>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 0cm;">
<o:p></o:p></div>
<span style="font-size: 12pt;"><b style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Importância do
conhecimento:</span></b><span style="font-size: 12pt;"> Descartes, assim como Aristóteles na sua Ética a Nicômaco</span><span style="color: cyan; font-size: x-small;">[2]</span></span><span style="font-size: 12pt;">, parecem aconselhar seguir o
caminho do conhecimento por uma via semelhante a já apontada por <u>Platão</u>,
em <u>Teeteto</u></span><span style="color: cyan; font-size: x-small;">[3]</span><span style="font-size: 12pt;">. No texto platônico, Sócrates alude a certa distinção
entre <u>conhecimento</u> (ter, saber,<span class="apple-converted-space"> </span><u>conceber</u>, tocar uma parte do
todo) e <u>sabedoria</u> (possuir,<span class="apple-converted-space"> </span><u>conhecer</u><span class="apple-converted-space"> </span>"a conexão, o caminho"),
enquanto descreve a dupla caçada de um caçador de "pássaros
selvagens", que muito se assemelha a um caçador de conhecimento: "por
have-los apanhado e posto num aviário de sua propriedade, de onde os pode
retirar e ter quando quiser, agarrando e soltando de novo o que bem lhe
parecer". Na infância, a “gaiola está vazia, e em vez de pássaros
imaginemos conhecimentos [muitos pássaros voando]. Sempre que alguém adquire
conhecimento [um pássaro 'na mão', específico] e o fecha em tal recinto, diz
que ele aprendeu ou encontrou a coisa de que isso é o conhecimento, e que nisso
consiste, precisamente, o saber.” E arremata: "o aritmético perfeito não
conhece todos os números? Pois ele tem na alma o conhecimento de todos
eles" [compreende na alma].</span><br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">28)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>Objeção (Potencia X Ato): </b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Descartes se pergunta se o sujeito pensante pode ser a causa da perfeição em Deus, sendo também capaz de produzir ações? Ou seja, se o homem finito e imperfeito pode se aperfeiçoar para ser a causa primeira? Admite então que o <u>homem</u>, substância infinita, indefinida, tem a <u>perfeição em potência</u>, graus de realidade formal para a obtenção da ideia divina: "todas as perfeições que atribuo à natureza de um Deus estejam de algum
modo </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">em mim</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> em potência" (...)
"meu conhecimento aumenta e se aperfeiçoa pouco a pouco e nada vejo que
possa impedir de aumentar cada vez mais até o infinito", a ponto de alcançar u</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">m poder que de tão "acrescido e aperfeiçoado", possa atingir todas as perfeições da
natureza divina, sendo também capaz de "imprimir e introduzir suas ideias"</span></span><span style="font-size: 16px;">; mas logo admite que há um limite para o homem, sua própria finitude, enquanto <u>Deus</u></span><span style="font-size: 16px;"><u>, infinito e atual</u>, tem a perfeição a um só tempo: <u>em ato</u>.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Um limite para a perfeição em potência</span></b>:</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> "essas vantagens não pertencem e não se aproximam de
maneira alguma da ideia que tenho da </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">divindade</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
na qual nada se encontra em potência, mas onde </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">tudo
é atualmente e efetivamente</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">". (...) "Demais,
ainda que <u>meu conhecimento</u> aumentasse progressivamente (...) <u>não poderia ser
atualmente infinito</u>", sempre sendo "capaz de adquirir algum maior
acréscimo". (...) "concebo </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Deus atualmente infinito</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"
(...) "nada pode se acrescentar à soberana perfeição que ele possui".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">A Causa Formal</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: </span></span><span style="font-size: 16px;">o axioma da causalidade exige que <u>a causa de uma ideia objetiva</u> tem que ter uma causa infinita e atual, <u>causa formal</u>, pois um ser potencial não pode ser causa do conteúdo das ideias: </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"o </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ser objetivo de uma ideia</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> não pode ser produzido por um ser que existe apenas em potência" (...) o qual "não é nada, mas somente por </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">um
ser formal e atual</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">".</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
_________________________________</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="color: yellow; font-size: x-small;">Continua</span></b>: <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-iii-parag-29.html">René Descartes, Meditação III (parag. 29-42)</a> - Criação e Conservação</div>
<div>
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>Texto Anterior: </b></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-iii.html">René Descartes, Meditação III (parag. 1-14)</a> - Luz da Razão<br />
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>Texto Completo: </b></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2016/02/rene-descartes-1596-1650.html">René Descartes (1596 - 1650)</a><br />
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>HOME</b></span>: <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">INÍCIO</a></div>
<br />
<div>
<div>
</div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal">
<a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/Descartes,%20III%20Medita%C3%A7%C3%B5es.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: "batang" , serif;"><span style="color: cyan; font-size: xx-small;">[1]</span></span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Descartes, René (1596-1650).
Meditações; introdução de Gilles-Gaston Granger; prefácio e notas de Gérard
Lebrun; tradução de J. Guinsburg e Bento Prado Junior. - 3. Ed. - São Paulo :
Abril cultural, 1983. Os Pensadores.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="color: cyan; font-size: xx-small;">[2]</span></span><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: x-small;"> ARISTÓTELES (348-322 a.C). Metafísica : livro 1 e livro 2 ; Ética a Nicômaco ; Poética ; seleção de textos de José Américo Motta Pesanha ; trad. Vincenzo Cocco; -- São Paulo : Abril Cultural, 1979; <u>Cap 4, Livro I.</u></span></span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: xx-small;"><span style="font-size: xx-small;"><a href="file:///C:/A5%20PRODUCAO%20TEXTUAL/01%20Resenhas%20e%20Artigos/RS%20-%20Arist%C3%B3teles,%20EN%20Lv%20I%20Tx.docx#_ftnref2" name="_ftn2" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="color: cyan; font-family: "batang";">[3]</span></span></span></span></a><span lang="EN-US"> </span></span><span style="font-family: "calibri" , "sans-serif"; font-size: 9pt;">PLATÃO. Teeteto, Versão eletrônica do diálogo platônico; Trad. Carlos Alberto Nunes; digitalização Membros do grupo de discussão Acrópolis (Filosofia): </span><span lang="EN-US" style="font-size: 9pt;"><a href="http://br.egroups.com/group/acropolis/"><span lang="PT-BR" style="font-family: "calibri" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">http://br.egroups.com/group/acropolis/</span></a></span></span><span style="font-family: "calibri" , "sans-serif"; font-size: small;"><span style="font-size: x-small;">, pg 60.</span></span></span></span></div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-66507113321580990062014-10-15T18:24:00.002-07:002014-10-15T18:29:40.883-07:00Thomas Hobbes (1588-1679), Vida e Obra<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-XPiDrHhPNEOpru1dsGw9zfDD0vMr4NAbu2yxqCmYxnL84mKTgN386LNSG5nyLujpA-sOufsUf_t_9h5rhasZqm08v-z-pdh488Dug5GXp3c2qPEaI1yhFKWUCJgS6bopuk_jYAI3Epw/s1600/Malmesbury+-+Google+Maps+-+Google+Chrome+15102014+165808-001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-XPiDrHhPNEOpru1dsGw9zfDD0vMr4NAbu2yxqCmYxnL84mKTgN386LNSG5nyLujpA-sOufsUf_t_9h5rhasZqm08v-z-pdh488Dug5GXp3c2qPEaI1yhFKWUCJgS6bopuk_jYAI3Epw/s1600/Malmesbury+-+Google+Maps+-+Google+Chrome+15102014+165808-001.jpg" height="227" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: x-small;">Thomas Hobbes de Malmesbury</span></span><a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/Hobbes,%20no%C3%A7%C3%B5es.docx#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: Arial, sans-serif;"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span></span></span></a></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: xx-small;">5)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Origens</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">:
05 de abril de 1588, aldeia de Westport, próxima a Malmesbury, Wiltshire,
Inglaterra. "De família pobre, filho de clérigo semiletrado". </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Estudou
cultura clássica</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (latim e grego), e se
entusiasmou pela retórica. Mais tarde foi preceptor de <u>William Cavendish</u>,
o Conde de Devonshire. Hobbes dedicou-se a leitura dos historiadores clássicos
(Homero, Heródoto, Tucídides), cujos aspectos literários e intuição política
lhe interessaram. Em 1629, traduziu a <i>Guerra do Peloponeso</i>, de <u>Tucídides</u>.
Nele, antecipava insinuações que viriam no <i>Leviatã</i>, já manifestando sua aversão
à democracia (no tocante à demagogia e ignorância em seus constituintes), e
recomendava Tucídides: "um rei é mais capaz que uma república". Mais
tarde, já com a idade avançada, traduziu a <i>Ilíada</i> e a <i>Odisseia</i>, de <u>Homero</u>.
"Acreditava no propósito didático do poema heroico".</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgL_FNILeV3sLrI3R_r44JKtr98QcuEBaCqLbPGWaVmN2_hsyeJ8_YYpb8l5CQ5zjGM4Xxb5CZq3P6ZJ6rwR7N6zQIYLHwdRXbSv22DvyA3NtkKaOzOb3VWQRfsph1T-rVMgM0719B_VIY/s1600/Hobbes.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgL_FNILeV3sLrI3R_r44JKtr98QcuEBaCqLbPGWaVmN2_hsyeJ8_YYpb8l5CQ5zjGM4Xxb5CZq3P6ZJ6rwR7N6zQIYLHwdRXbSv22DvyA3NtkKaOzOb3VWQRfsph1T-rVMgM0719B_VIY/s1600/Hobbes.jpg" height="400" width="378" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-small;">Hobbes</span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Entre a Filosofia, a Política e a Literatura</span></b></span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: xx-small;">6)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: yellow;">Entre 1621 e 1626</span>, Hobbes foi secretário do
empirista </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Francis Bacon</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (1561-1626). Assim como os
grandes racionalistas de seu tempo, Hobbes também se dedicou à leitura de </span></span><span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>Elementos
da Geometria</i></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, de </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Euclides</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(séc. III aC.). Em 1624 esteve com o </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Padre Marsenne</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
na França, amigo de </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Descartes</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(1596-1650). Também se encontrou com </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Galileu Galilei</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(1564-1642), na Itália. </span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: xx-small;">7)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> "<span style="color: yellow;">Em 1640</span>, colocou-se como defensor do rei, </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Carlos
I</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (1600-1649), então ameaçado por uma revolução
liberal. Em apoio ao soberano, compôs seu primeiro tratado, </span></span><span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>Elementos
da Lei Natural e Política</i></span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">*</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
obra destinada a fundamentar a ciência da política e da justiça". </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Em 1642</span>,
exilado em <u>Paris</u>, publicou </span></span><span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>Sobre o Cidadão</i></span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">*</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
mesmo ano em que se desencadeou a <u>guerra civil na Inglaterra</u>. Sentimentos
ateístas exibidos na publicação vieram a dificultar, mas não o impediu, que
fosse o </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">preceptor do príncipe de Gales</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
futuro rei </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Carlos II</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(1630-1685), da Inglaterra. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihV61y7S-iYZVkh477AtfnzfqfWJVailbYS89VOfTCdG9DmeG88yR2VvKd7h_4q5O0xBit5SkO3l8VF6qQi1ZtgyoCgMepS01QGKQFJxVZyZ2slAvgif6NkrZzrOSDp_avIQl8c07jk54/s1600/Leviathan_frontpiece.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihV61y7S-iYZVkh477AtfnzfqfWJVailbYS89VOfTCdG9DmeG88yR2VvKd7h_4q5O0xBit5SkO3l8VF6qQi1ZtgyoCgMepS01QGKQFJxVZyZ2slAvgif6NkrZzrOSDp_avIQl8c07jk54/s1600/Leviathan_frontpiece.jpg" height="400" width="254" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">frontispício da capa original do <i>Leviathan</i></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><br /></span></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Em 1651</span>, publicou </span></span><span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>Leviatã
ou Matéria, Forma e Poder de um Estado Eclesiástico e Civil</i></span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">*</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
sua obra principal, ao qual se seguiram muitas controvérsias a respeito de suas
opiniões religiosas e políticas.</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Em 1652</span>, Hobbes retorna a uma Inglaterra dominada pela
revolução liberal de 1642, comandada, com mão de ferro, por </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Lorde
Cromwell</u> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">(1599-1658), que garantia o sentido econômico-burguês
da revolução. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Em 1654</span>, publicou </span></span><span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>Sobre o Corpo</i></span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">*</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> e,
em 1658, </span></span><span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>Sobre o Homem</i></span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">*</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Em 1660</span>, veio a <u>Restauração dos Stuart</u>, seu antigo pupilo, o rei </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Carlos
II</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, foi restituído ao trono, mas com seus já avançados
72 anos, Hobbes preferiu se dedicar à literatura, traduzindo partes da <i>Ilíada</i> e
da <i>Odisseia</i>. "Faleceu em Hardwick, em 1679, dez anos do triunfo das ideias
liberais das quais fora ferrenho adversário".</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikmjtgoYTRAwCtvmUKImyuq1fso1j44yV-UnzaKnSW0EmYiCMeYpeumIHuxD7NUWWNSUy4H4I9HI8zV4uiU12Z5iws8RL-Oswe64wTS23I1Mq1_eUVpzv-xVOkUktR9CXx1hOU-oavJa4/s1600/Francis_Bacon,_Viscount_St_Alban.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikmjtgoYTRAwCtvmUKImyuq1fso1j44yV-UnzaKnSW0EmYiCMeYpeumIHuxD7NUWWNSUy4H4I9HI8zV4uiU12Z5iws8RL-Oswe64wTS23I1Mq1_eUVpzv-xVOkUktR9CXx1hOU-oavJa4/s1600/Francis_Bacon,_Viscount_St_Alban.jpg" height="400" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-small;">Francis Bacon (1561-1626)</span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b><br /></b></span></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Entre </span></b><b style="color: yellow;">a Experiência e a Razão</b>: O homem moderno buscava uma nova atitude de
pensamento. Certo antagonismo reflexivo, à antiga escolástica medieval, se
fazia necessário diante dos novos rumos tecnológicos e do conhecimento
científico impressos pela modernidade. Em pauta, <u>a filosofia experimental</u> de </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Francis
Bacon</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> e <u>o racionalismo</u> de </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>René
Descartes</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, na busca de um sólido ponto de apoio em comum, como
que partindo de opostos conflitantes, alcançássemos conciliações quase veladas,
secretas, lançando luz para o exercício de ações conjuntas. Hobbes sabia
fazê-lo.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: xx-small;">8)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>A matemática e a lógica</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">:
Hobbes deduz sua ciência política de conceitos e definições a partir de fatos
da natureza humana, <u>fatos concebidos pela experiência</u>, e como um <u>geômetra
aplicado</u>, estrutura todo o seu pensamento em bases sólidas e contínuas, num
encadeamento lógico-dedutivo apropriado ao seu projeto teórico político.
Segundo Hobbes, "lendo-se a si mesmo", cada um deve encontrar a
humanidade. Seu texto é escalonado, seus argumentos sucedendo-se umas aos outros em
rigorosa construção lógica.</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute8"><span style="font-size: xx-small;">9)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>O
racionalismo matemático empirista de Hobbes</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">:
Em </span></span><span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Sobre o Corpo</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> declara que "<u>concluir é
adicionar e subtrair</u>". A filosofia seria um "conhecimento adquirido
por um raciocínio correto, dos efeitos ou fenômenos conforme as causas ou
gerações concebidas [dedução] e, inversamente, das gerações possíveis conforme
os efeitos conhecidos [indução]". Seria esse um tipo de "<u>racionalismo
empirista</u>", partindo da natureza e a ela voltando. </span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"O real é reduzido
a elementos simples, a fim que se possa utiliza-los numa dedução capaz de
recompor as realidades concretas. Inicialmente atomizado, o real é idealmente
encontrado", ou seja, "um <u>racionalismo metodológico e nominal</u> que
arma e encadeia suas teses" no campo empírico.</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow;"><b><span style="font-size: small;">Hobbes </span><span style="font-size: x-small;">X</span><span style="font-size: small;"> Descartes</span></b></span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"Descartes recebeu, através do Padre Marsenne, as
objeções levantadas por Hobbes contra suas Meditações Metafísicas", publicada
em 1641, juntamente com as objeções deste e de outros filósofos.</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute8"><span style="font-size: xx-small;">10)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>O
Corpo como sujeito que pensa</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: n</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">a
<u>Segunda Objeção</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, <u>Hobbes</u> aceitando a célebre frase cartesiana
"penso, logo existo", coloca um problema: de onde viria o conhecimento
da preposição 'eu penso'? Alegava que: "como não podemos conceber ato sem
o seu sujeito, assim também não podemos conceber o pensamento sem uma coisa que
pense, a ciência sem uma coisa que saiba e o passeio sem uma coisa que
passeie". Logo, sugere, "que </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">uma
coisa que pensa é alguma coisa de corporal</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">". </span></span><br />
<span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Descartes</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> "não admite que todas as
substâncias sejam corpóreas", alarga o conceito de substância para o de '</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>matéria
metafísica</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">', dessa forma abrangendo a possibilidade de </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>duas
substâncias</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: a </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>corpórea</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(extensa, que compreende a grandeza, a figura e o movimento), e outra </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>incorpórea</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(espiritual, pensante). Esses últimos atos residem em "uma coisa que
pensa", sem nenhuma afinidade com os atos corporais. "O pensamento...
difere totalmente da extensão".</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>Nominalismo</b></span> (palavras)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: Na </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Quarta objeção</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, o
nominalismo de Hobbes: "redução do conceito a palavras, de significações
ideais a significações convencionais". Hobbes pergunta: "se talvez o
raciocínio não seja outra coisa senão uma reunião e encadeamento de nomes pela
palavra 'é'?" (...) "pela razão, nada concluímos no tocante à natureza
das coisas, mas só no tocante às suas denominações; isto é, pela razão, vemos
simplesmente se reunimos bem ou mal [V ou F] as coisas, segundo as convenções
que, de acordo com nossa fantasia, tenhamos feito no tocante às suas
significações".</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">O espírito</span></b>, corpo em movimento</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: segundo Hobbes, "o raciocínio dependerá de nomes, os nomes dependerão da
imaginação, e a imaginação (...) dependerá do movimento dos órgãos corporais; e
assim o </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">espírito</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> não será outra coisa senão </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">um
movimento em certas partes do corpo orgânico</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">".</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>Espaço e movimento</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">:
"Hobbes universaliza o mecanicismo. Para ele, 'toda mudança se liga ao
movimento de corpos modificados, isto é, de partes do agente e do paciente'. O
espaço é a primeira das nações fundamentais de sua filosofia" (...): 'é o
fantasma de uma coisa que existe enquanto existe, isto é, enquanto não se
considere nela nenhum acidente, a não ser aquele de aparecer fora daquele que o imagina'. "</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Existir é existir no espaço, é
ser corpo em movimento</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">".</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgGMnVK1Em83OKWGbKj-deR5CC6UI_RBICt4C7gczgycV_wa83OG-c_8OyDmpm8C9Fm2mnMtzPoFGnfvnQIWRLMnP1jT-RmUL0IOn6Q6bc-xr2zteblwx-Xtq8sEbEA0DFr6BmM8ipSg0c/s1600/Cavalaria+Escocesa+1644.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgGMnVK1Em83OKWGbKj-deR5CC6UI_RBICt4C7gczgycV_wa83OG-c_8OyDmpm8C9Fm2mnMtzPoFGnfvnQIWRLMnP1jT-RmUL0IOn6Q6bc-xr2zteblwx-Xtq8sEbEA0DFr6BmM8ipSg0c/s1600/Cavalaria+Escocesa+1644.jpg" height="260" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-small;">Guerra Civil Inglesa</span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>As Palavras e as Coisas</b></span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: xx-small;">11)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>O espírito mecanicista da
coisa</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: em <i>Sobre o Corpo</i> (1641), o sentido mecanicista na
filosofia de Hobbes: como os corpos exteriores afetam o homem produzindo as
sensações, percepções e os demais fenômenos do espírito. "Afetados pelos
movimentos dos objetos exteriores, os sentidos seriam postos em movimento e
estes se transmitiriam ao cérebro e, daí, ao coração; neste órgão, começaria um
movimento de reação em sentido inverso. Para Hobbes, o início desse movimento de
reação é precisamente o que constitui a </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">sensação</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">:</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>A Sensação</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: 'a sensação é o principio do
conhecimento dos próprios princípios, e a ciência inteiramente dela derivada'.</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">A Teoria Nominalista da Arquitetura Cientifica</span></b> (os
Nomes, a Matemática e a Lógica)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: <u>os nomes</u>, "alicerçados
nas sensações", produziriam <u>uma somatória</u> que conduziria <u>à ciência</u> (e
ciência entendida como um 'conhecimento das consequências de uma palavra à
outra'). "Uma vez bem definidos, os nomes são conectados nas preposições e
essas são conectadas nos silogismos". 'A proposição é constituída pela
adição de dois nomes; o silogismo pela adição de duas proposições; a
demonstração, pela adição de vários silogismos'. A conclusão "é de todas
as proposições antecedentes".</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>A Questão Nominalista dos Universais</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: em <i>Sobre o Corpo</i>, explica: 'Os conceitos que, no espírito, correspondem aos
nomes comuns (que designam coleção de indivíduos) são imagens ou fantasmas de
objetos singulares. Desse modo, para se compreender o valor do universal, não
se tem outra faculdade que não a imaginativa, faculdade que nos lembra de que
as palavras desse gênero suscitaram em nosso espírito uma coisa ou outra'. Há certo
associacionismo psicológico: "as imagens associam-se na consciência,
formando um discurso mental". </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">A razão</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
atenta, se aperfeiçoaria ao encontrar o nexo correto que associaria essas imagens.</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: xx-small;">12)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>A Razão</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
"o uso aperfeiçoado da imaginação, pela aplicação correta da análise (que
descobre noções e definições, partindo da experiência) e da síntese (deduções
que, a partir das primeiras ideias, provam e explicam todas as
realidades)".</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>O Conhecimento</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
então, é explicado <u>a partir do entrechoque de corpos</u>, “movimentos exteriores
que, por meio dos sentidos, atingem <u>o espírito</u> (um corpo tênue e sutil),
repercutindo uns nos outros, associando-se", organizando-se num sistema
científico. </span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>Do Conato à ação Política </b></span></span><span style="font-size: 16px;">(ou do desejo à ação)</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>Teoria Materialista da Estrutura da Realidade</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: segundo Hobbes, um impulso ou aspiração natural (o conato, o desejo), seria o
ponto de partida de toda ação humana (moral ou política). 'O movimento que
consiste no prazer e no desgosto, é uma solicitação ou provocação para se
aproximar do que agrada ou para se retirar do que desagrada; e essa solicitação
é o esforço ou começo do movimento interno animal'.</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>O Determinismo Mecanicista Competitivo em Hobbes</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: a
partir desse ponto de partida conatural, Hobbes explica, por exemplo, a
percepção visual: 'a visão se faz por ação derivada do objeto; toda ação é um
movimento; o movimento é propagado da luz ao olho'. A tendência no sentido dos
objetos que favorecem o indivíduo, o 'bem'; o 'mal' seria a aversão ao objeto
que causa a dor. "A vida comparável a uma corrida na qual é preciso vencer
sempre": 'Estar ultrapassado continuamente é miséria; ultrapassar
continuamente quem está adiante é felicidade. Abandonar a corrida é morrer'.</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute8"><span style="font-size: xx-small;">13)</span><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>Liberdade</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">:
'ausência de tudo que impede a ação e que não está contido na natureza e na
qualidade intrínseca do agente'. O <u>livre-arbítrio</u>, uma <u>ilusão</u>: "uma
expressão destinada a ocultar a ignorância das verdadeiras causas das decisões
humanas".</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>Do Estado Natural ao Estado Social</b></span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>O Estado de Natureza</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: em <i>Sobre o Cidadão</i>, uma de suas frases mais citadas: '</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>O
homem é o lobo do homem</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">'; seguida por outra: '</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Guerra
de todos contra todo</u>s</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">'. Esse estado de natureza
caracterizaria o homem antes de seu ingresso ao estado social. No estado de
natureza, '</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>a utilidade é a medida do direito</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">'.
Levado por suas paixões, o homem conquistaria o bem, aquilo que resulta em
prazer. Uma inclinação geral de todo o ser humano, o conduziria a 'um perpétuo
e irrequieto desejo de poder e mais poder que só termina com a morte'. </span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>Direito fundamental de auto conservação</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">:
apesar de adversário político da democracia (neste caso, admitia as assembleias
soberanas), Hobbes acreditava que '</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">todos os homens são
naturalmente iguais</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">' e, para que cada qual não se
torne um lobo em relação ao outro, em guerra de todos contra todos, se faz
necessário um pacto de conservação da vida, um <u>acordo artificial de
preservação</u>.</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute8"><span style="font-size: xx-small;">14)</span><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>O Contrato Social</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">:
guiado pela </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">razão</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, os homens são obrigados a
estabelecer contratos entre si. O contrato é 'uma <u>transferência mútua de
direito</u>'. <u>O pacto social</u> introduz a ordem moral, garantia do contrato: "a
promessa de cumprir o contrato vale, <u>enquanto a conservação da vida não estiver
sendo ameaçada</u>". E, ainda segundo suas leis: ‘que o mal seja vingado sem
crueldade, que haja moderação no uso dos bens; (...) havendo disputas, que se
recorra a um árbitro imparcial e desinteressado'.</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>O Contrato Social em Rousseau</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>
(1712-1778)</b></span>: "para quem o homem é naturalmente bom, naturalmente livre e
naturalmente igual aos outros homens" (...) "manifesta-se em um pacto
estabelecido entre o povo e os governantes. Esse pacto estabelece a submissão
dos governantes, assim como de todos os cidadãos, à Vontade Geral", (...)
"manifestada pela maioria absoluta".</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>O Pacto Social</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: "O
contrato é estabelecido unicamente <u>entre os membros do grupo</u> que, entre si,
concordam em renunciar a seu direito a tudo para entrega-lo a <u>um soberano</u>
encarregado de promover a paz".</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiE4BUNXZcP6ICpWqSxQI6PBBqSgdKh5XWbFeQ2vzZD7PJn9vnDHSM6Uc3TJAdsjOe2RWrW3EmnwL1dbJ60EdFBH19SlKPUSNZaci6rKsDK1Jjcvw8rCOhmfDpWiY_DV6qHRzFZa6-Y_zI/s1600/St.+Peter+and+St.+Paul+Malmesbury+Abbey,+Malmesbury.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiE4BUNXZcP6ICpWqSxQI6PBBqSgdKh5XWbFeQ2vzZD7PJn9vnDHSM6Uc3TJAdsjOe2RWrW3EmnwL1dbJ60EdFBH19SlKPUSNZaci6rKsDK1Jjcvw8rCOhmfDpWiY_DV6qHRzFZa6-Y_zI/s1600/St.+Peter+and+St.+Paul+Malmesbury+Abbey,+Malmesbury.jpg" height="245" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-size: x-small;">St. Peter and St. Paul Malmesbury Abbey</span></div>
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>Absolutismo sem Teologia</b></span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute8"><span style="font-size: xx-small;">15)</span><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Hobbes "é <u>partidário do
poder absoluto</u> e, admite, ao mesmo tempo, o pacto social". Segundo ele, o
pacto, sendo artificial e precário, não seria suficiente para assegurar a paz,
se fazendo necessário que "cada homem submetesse sua própria vontade à
vontade de um único homem ou a uma assembleia". "<u>O pacto conduziria
necessariamente ao absolutismo</u>". "</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Hobbes
<u>não deriva o absolutismo de um direito divino, mas do pacto</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">". </span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Também acreditava que o poder centrado em um único homem evitava "as
competições comprometedoras da paz" entre os vários rivais e representantes
do poder. "Não submetido a nenhuma lei, o soberano absoluto é a própria
fonte legisladora. A obediência a ele deve ser total (pois teme a ignorância de
seus súditos), a não ser que ele se torne impotente para assegurar paz durável
e prosperidade".</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute8"><span style="font-size: xx-small;">16)</span><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"Ao soberano político
deve pertencer (...) todo poder de decisão em matéria religiosa, em virtude de
a religião implicar a existência de um poder distinto da soberania civil,
originando conflitos", não por 'falsidade dos dogmas, mas porque a natureza
dos homens é tal que, vangloriando-se de seu suposto saber, querem que todos os
demais julguem o mesmo'. Desta forma, "<u>a religião ameaçaria o estado
civil</u>". "O estado deve instituir um culto único e obrigatório",
sendo o fundamento da paz religiosa, condição da paz social, "o
conformismo e não a tolerância".</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute2"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">1689</span></b> - Hobbes viveu os conflitos gerados entre o poder real e
o poder do parlamento, na Inglaterra do século XVII. Decidiu "pelo
fortalecimento extremado da autoridade, pelo militarismo do executivo, pelo controle
severo de todas as formas de criação cultural". "Em 1689, as forças
liberais que predominavam no Parlamento inglês derrotaram definitivamente o
absolutismo real".<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br />
<b><span style="color: yellow; font-size: x-small;">Publicações</span></b></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: x-small;">1640 - <i>Elementos da Lei Natural e Política</i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">1642 - <i>Sobre o Cidadão</i><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">1651 - <i>Leviatã ou Matéria, Forma e Poder de um Estado
Eclesiástico e Civil</i><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">1654 - <i>Sobre o Corpo</i><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">1658 - <i>Sobre o Homem</i></span><span style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal">
<a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/Hobbes,%20no%C3%A7%C3%B5es.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: "Batang","serif"; font-size: 10.0pt; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: KO; mso-font-kerning: 1.0pt; mso-hansi-font-family: "Times New Roman";">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Hobbes de Malmesbury, Thomas
(1588-1672). Leviatã ou Matéria, Forma e Poder de um Estado Eclesiástico e
Civil; tradução de João Paulo Monteiro e Maria Beatriz Nizza da Silva. São
Paulo : Nova Cultural Ltda. 1999. Os Pensadores.</span></span><span style="font-family: "Arial","sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-15917919059803088632014-10-15T06:59:00.001-07:002018-06-27T19:38:32.001-07:00René Descartes, Meditação III (parag. 1-14) - Luz da Razão.<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjf4DTiDOPLOGp6v1o5nF4oilpMHHvyGzRWzvOZT0iVMcoFgfAHtUT4G3F9DDcDB3qSuYGfFDtCanodwK4tLAzz2wmySemxdAR6CD1CAXrSh3IzVZ1WkSWSFPleFmkc9ryouqyRn70_LbQ/s1600/Relief_Bruno_Campo_dei_Fiori_n1-001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjf4DTiDOPLOGp6v1o5nF4oilpMHHvyGzRWzvOZT0iVMcoFgfAHtUT4G3F9DDcDB3qSuYGfFDtCanodwK4tLAzz2wmySemxdAR6CD1CAXrSh3IzVZ1WkSWSFPleFmkc9ryouqyRn70_LbQ/s1600/Relief_Bruno_Campo_dei_Fiori_n1-001.jpg" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;">Giodano Bruno enfrentando a inquisição</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/Descartes,%20III%20Medita%C3%A7%C3%B5es.docx#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span></span></span></a></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Na <span style="color: yellow;">Terceira Meditação</span>, Descartes '</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">prova' a existência de Deus. Faz três demonstrações: Luz da Razão, </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Princípio de Causalidade e Criação e Conservação (ato). Neste <i>fiched </i>trataremos da <span style="color: yellow;">Luz da Razão</span>.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>Luz da Razão</b></span></span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (a <span style="color: yellow;">essência</span> precede a <span style="color: yellow;">existência</span>): as representações da existência, da '</span></span><span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">realidade
objetiva', se estabelecem sobre a égide do <span style="color: yellow;">argumento ontológico</span>, luz da razão, algo na <span style="color: yellow;">essência</span> que determina o plano da meditação, o método, o caminho a seguir, <i><span style="color: yellow;">a priori</span></i>, a partir da <span style="color: yellow;">vontade</span> que "se dirige livremente (pois isto é de sua essência), mas no entanto de modo infalível, ao bem que lhe é claramente conhecido" </span></span><span style="font-size: x-small;">(DESCARTES, 1983, 172)</span><span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, pois 'percebe' que no "conceito de um ser soberanamente perfeito está contida a perfeita e necessária existência" </span></span><span style="font-size: x-small;">(DESCARTES, 1983, 173)</span><span style="font-size: 16px;">. </span><br />
<span style="font-size: 16px;"><br /></span>
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow;">Princípio de Causalidade</span>: a partir do argumento ontológico, Descartes avança com </span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"a aplicação do </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">princípio de causalidade</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> ao
conteúdo das ideias", procurando determinar o quanto de </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">realidade objetiva</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> existe </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">na própria ideia (quanto mais realidade objetiva, mais quantidade de ser), ou seja, a</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> partir da noção de </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">perfectibilidade (máxima realidade objetiva),</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> a</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="color: yellow; font-size: 12pt;">causa</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;"> </span>(um deus infinito e perfeito), explica o </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="color: yellow; font-size: 12pt;">efeito</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> (o homem finito e imperfeito, porém dotado da ideia de infinitude e perfeição). E esclarece o filósofo:</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> "a </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ideia</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> de um </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ser
soberanamente perfeito</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, a qual se encontra em nós,
contém tanta </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">realidade objetiva</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
isto é, </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">participa por representação</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> em
tantos graus de ser e de perfeição, que ela deve necessariamente provir de uma
causa soberanamente perfeita" </span><span style="font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">(DESCARTES, 1983, 81)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Criação e Conservação</span></span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (no efeito):</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> o filósofo aplica o princípio da causalidade ao homem</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;">. Compara essa relação a "uma máquina [qualquer] muito artificial cuja ideia se encontra no espírito de qualquer operário". Assim como o "artifício objetivo dessa ideia (...), a ciência do obreiro" revela-se em seus efeitos, sua obra, também nos mostra como "é impossível que <u>a ideia de Deus que em nós existe</u> não tenha o próprio Deus por sua causa" </span></span><span style="font-size: 16px;">(DESCARTES, 1983, 81). </span><span style="font-size: 16px;">Em seguida, determina a natureza do tempo de Deus, 'ato' de criação e conservação:</span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> em um mesmo instante, criação e conservação, </span></span><span style="font-size: 16px;">origem e existência n</span><span style="font-size: 12pt;">o homem. Deus: "virtude de ser e existir por si" </span><span style="font-size: x-small;">(parág. 35)</span><span style="font-size: 12pt;">, e a ideia de que este ser "soberanamente perfeito, isto é, Deus, é em mim". </span><span style="font-size: x-small;">(parág. 37)</span><span style="font-size: 12pt;">.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;"><span style="font-size: 12pt; text-align: justify;">Luz da Razão</span><span style="color: orange; text-align: justify;"><span style="font-size: x-small;">:</span></span><span style="color: orange; font-size: 12pt; text-align: justify;"> </span></span></span></span><span style="color: orange; font-size: 12pt; text-align: justify;">princípios do argumento ontológico</span><span style="color: orange; font-size: 12pt; text-align: justify;"> ou Prova <i>a Priori</i>.</span><br />
<span class="CharAttribute6"><span style="color: orange; font-size: 12.0pt;"><span style="color: yellow;"><br /></span></span></span>
<span class="CharAttribute6"><span style="color: orange; font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Recapitulando a cadeia de razões cartesiana</span>.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">1)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;"><b><u>Uma coisa que pensa</u></b></span>: aos poucos, gradualmente, </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">desligando-se
dos sentidos</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, considerando apenas seu interior, Descartes
chega a seguinte conclusão: "</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Sou uma coisa que pensa</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">" e, enquanto pensa, duvida, afirma, nega, conhece, ignora, ama, odeia, quer, não
quer, imagina e sente (estes que são os <span style="color: yellow;">modos do pensamento</span>); e "nada fora de mim". A partir das razões de duvidar, a certeza do cogito.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Ponto de vista cognitivo positivo</span> (interior): "sou uma coisa que pensa" (análise interna de verdade, relação de ideias); "sentimentos e imaginação somente na medida que são maneiras de pensar";</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Ponto de vista cognitivo negativo</span> (exterior): "desviar-me-ei de todos os meus sentidos" (...) "todas as imagens de coisas corporais" (suspensão do juízo). </span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">2)</span> </span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12pt;"><b><span style="color: orange;"><u>Regra geral de verdade</u></span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: a</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> partir de uma análise interna (do pensamento), Descartes estabelece uma nova maneira de conhecer: uma regra geral de verdade a partir do 'cogito' (parag 4, Medt I); uma regra geral para algo que conhecemos de maneira certa: </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">"<span style="color: yellow;">todas as </span></span></span><span style="color: yellow;"><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">coisas</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> que concebo</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> mui </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">clara e mui distintamente</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> são todas </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">verdadeiras</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">".</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">A <span style="color: yellow;">regra geral</span> de verdade é <span style="color: yellow;">um método</span> que tem a razão como procedimento, e que procura conhecer não a natureza da coisa, mas um modo de agir relacionando ideias ordenadas pelo pensamento. O <span style="color: yellow;">objetivo final</span>: a ideia da existência de Deus. Em resumo, a partir da certeza do cogito, do pensamento (Eu penso -> o Homem pensa -> Tudo que pensa é), Descartes estabelece uma regra que possibilita atingir certezas objetivas (validade subjetiva, temporal), a <span style="color: yellow;">regra geral</span></span></span><span style="font-size: 16px;">; ou seja: a partir de "uma clara e distinta percepção daquilo que conheço",</span><span style="font-size: 12pt;"> até chegar a </span><span style="font-size: 12pt;">ideia de Deus</span><span style="font-size: 12pt;"> (</span><span style="font-size: 16px;">realidade formal, atemporal</span><span style="font-size: 16px;">).</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">3)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;">Sentido, hábito, imaginação</span> (o erro vindo de fora)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: todavia Descartes apresenta sua objeção às representações objetivas sensíveis, ao fato. Declara </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ter sido enganado</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
quando reconheceu serem duvidosas e incertas coisas que antes acreditava serem
verdadeiras. "Coisas que percebia </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">por
intermédio dos <u>sentidos</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">" e coisas que afirmava
devido </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ao <u>hábito</u> (representações da <u>imaginação</u>)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Todas essas coisas vindas de
</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">fora de si mesmo</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. A dúvida dos sentidos não atinge a regra geral de verdade.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">4)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: orange;"><b><u>Ideia Inata</u></b></span> (o acerto vindo do interior): após refletir sua <u>cadeia de razões graduais</u>, que
oscila entre <u>dúvidas</u> (dos sentidos, hábitos, imaginação e do deus enganador), e <u>certezas</u> (a <span style="color: yellow;">consciência da percepção</span> que pensa sentir sonhando ou acordada, também presente nas coisas simples no tocante à aritmética e à geometria), Descartes, em fim, conclui que não poderá ser enganado "enquanto eu pensar que sou algo", <span style="color: yellow;">no ato</span>, no exato momento que percebe as </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">coisas
claras e distintas</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (conteúdo atual), as quais "não podem ser de outra
maneira senão </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">como as concebo</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"; ou seja: a partir de uma <span style="color: yellow;">ideia inata de extensão flexível e mutável</span> é que podemos <span style="color: yellow;">perceber o corpo</span>.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Um ponto de apoio</span>: há um caráter extrínseco na aritmética e na geometria, mas, no exato momento que considero o conteúdo da matemática (</span></span><span style="font-size: 16px;">ideia inata de extensão flexível e mutável</span><span style="font-size: 16px;">)</span><span style="font-size: 12pt;">, percebo que algo existe de imediato (modo intrínseco, essencial), inabalável temporariamente, como uma <span style="color: yellow;">regra de</span> <span style="color: yellow;">certeza</span> </span><span style="font-size: 12pt;">subjetiva e temporal, (uma evidência na matemática, um ponto de apoio, um axioma); que poderá vir a si concretizar como uma <span style="color: yellow;">regra de</span> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">verdade</span></span><span style="font-size: 12pt;"> objetiva e atemporal (uma evidência no espírito: ex. </span><span style="font-size: 16px;">o </span><i style="font-size: 16px;">cogito</i><span style="font-size: 12pt;">). Guéroult alertava, em alusão a Descartes, para que não deixássemos a atenção se desviar do objetivo, quando o "espírito deixa de fixar-se no cogito para se dirigir alhures, este ponto de apoio se abisma na noite da dúvida universal, arrastando consigo toda a cadeia de razões".</span><br />
<span style="font-size: 12pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCplpoSubN9yGqGlQGuvm7dbbPtNCKpN5O8goU2-7uuCN0LhiWwFNGgW_4xtcA7ohWSEJMGv7ai5QgvQTnvkKWYnoWn3cmAxrfMFAoTLqoZiYa8dk28fWqxUxA3GcncV_veWFpOhcrTgA/s1600/disputatio.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="269" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCplpoSubN9yGqGlQGuvm7dbbPtNCKpN5O8goU2-7uuCN0LhiWwFNGgW_4xtcA7ohWSEJMGv7ai5QgvQTnvkKWYnoWn3cmAxrfMFAoTLqoZiYa8dk28fWqxUxA3GcncV_veWFpOhcrTgA/s1600/disputatio.jpg" width="400" /></a></div>
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>Cadeia de razões graduais</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: </span></span><br />
<span style="font-size: x-small;"><span style="color: yellow;">(1)</span> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Descartes primeiro recobra a precisão e clareza que há na </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">matemática</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">(realidade formal); </span></span><br />
<span style="font-size: x-small;"><span style="color: yellow;">(2)</span> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">mas, logo </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">em seguida, acredita que pode estar
sendo enganado. Estende a dúvida matemática à possibilidade de um </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Deus
enganador</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span style="font-size: xx-small;"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">(dúvida absoluta), do poder de um Deus de se apresentar
em seu pensamento; </span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: x-small;"><span style="color: yellow;">(3)</span> </span>para finalmente concluir que sua única certeza verdadeira
está no pensamento</span></span><span style="font-size: x-small;">:</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> "</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">sou quando penso</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">".</span></span><br />
<span style="font-size: x-small;"><span style="color: yellow;">(4)</span> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> o cogito (pensar) é o seu único ponto de </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">apoio
para a ciência.</span></span><br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">5)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">A questão de Deus</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: </span></span><span style="font-size: 16px;">Deus legitima a ideia da coisa com a essência (o ideal, aquilo que permanece) e a prova de Deus constata que o erro sistemático não existe. Neste parágrafo Descartes propõe <span style="color: yellow;">um método</span> a ser seguido: </span><span class="CharAttribute9"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">a)</span> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Se
há um Deus (a essência);</span></span><span class="CharAttribute9"> <span style="color: yellow; font-size: x-small;">b)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> Se ele pode ser enganador (a representação). <span style="color: yellow;">A ordem da meditação</span> propõe passar de forma
gradual das noções do espírito (mais simples) "para aquelas que aí poderei encontrar depois" (mais complexas).</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">6)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Exame dos Termos</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (parags. 6 a 9): os <span style="color: yellow;">diversos gêneros</span> (<u>modos do pensamento</u>) da sua cadeia de razões. </span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">a)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Imagem</span> não é cópia, </span></span><span style="font-size: 16px;">seja de uma figura material ou imaterial. </span><span style="font-size: 12pt;">A cópia traz a extensão do original.</span><br />
<span style="font-size: 12pt;"><br /></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><b>Descartes</b> se utiliza do termo '</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">imagem</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">' apenas como uma comparação destinada a explicar uma função da ideia, diferente de seu contemporâneo, <b>Hobbes</b>, para quem 'imagem' está relacionada com "coisas materiais pintadas na fantasia corpórea" (sensitiva), o que, segundo Descartes, "é-lhe fácil mostrar que não se pode ter nenhuma ideia própria e verdadeira de Deus nem de anjo", pois não teríamos o original.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-size: 12pt;"><br /></span>
<span style="font-size: 12pt;">- <u>Ideia sensível</u>: imagem ocasional, percepção imediata + poder inato de apresentar ideias (faculdade inata);</span><br />
<span style="font-size: 12pt;">- <u>Ideia imaterial</u> (Deus): a razão não pode ser a causa de Deus, senão o próprio Deus. </span><span style="font-size: 12pt;"></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u><br /></u></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">b)</span> <span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Id</span></span></span></span><span class="CharAttribute10"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;">eia</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> - "imagens das coisas": <u>realidade formal</u>, percepção passiva, representação de mundo exterior. São percepções que se referem a algo (conteúdo representativo) fora da mente.</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u><br /></u></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">c)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"> Modos</span> - "outras formas": <u>realidade subjetiva</u>, v</span></span><span style="font-size: 16px;">ontades e juízos </span><span style="font-size: 12pt;">ativos (atos mentais) na ação, referência de mundo interior. </span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">d)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"> Conteúdos</span> - "ideia que tenho daquela coisa": <u>realidade objetiva</u>, exibem elementos das ideias (mais simples) e dos modos.</span></span><br />
<span style="font-size: 12pt;"><br /></span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">e)</span><span style="font-size: 12pt;"> <span style="color: yellow;">Atos Volitivos (vontades ou afecções) e Juízos</span>:</span><br />
<span style="font-size: 12pt;">- <span style="color: yellow;">Volitivos</span>: atos e atitudes acrescentadas à ideia. Não exibem conteúdos. Supõem a ideia, ou seja, dependem das ideias para as inclinações. Não têm valor de verdade.</span><br />
<span style="font-size: 12pt;">- <span style="color: yellow;">Juízo</span>: quando afirmo ou nego a ideia (valor de verdade). Quanto à sua origem, acontece extrínseca a própria ideia: <u>falsidade formal</u>; ou no conteúdo da própria ideia: <u>falsidade material</u>.</span><br />
<span style="font-size: 12pt;"><br /></span>
<span style="color: orange; font-size: 12pt;">--------------------</span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">A <span style="color: yellow;">ideia</span> exibe um conteúdo, uma <span style="color: yellow;">representação</span> da imagem da coisa: "são como imagens das coisas" (realidade formal/passiva) e referencial (realidade subjetiva/ativa: vontades ou afecções e juízos). </span></span><br />
<br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">Esses <span style="color: yellow;">conteúdos</span> "imagens das coisas", não são mais que uma composição entre algo distinto e independente da mente </span></span><span style="font-size: 16px;">(realidade formal/representação) com a ideia que eu tenho da própria coisa, como</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span style="font-size: 12pt;">quando "concebo uma coisa como o sujeito da ação do meu espírito" </span><span style="font-size: 16px;">(realidade subjetiva). Portanto, ideias exibem conteúdos: </span><span style="color: yellow;"><span style="font-size: 16px;">a </span><span style="font-size: 16px;">representação</span></span><span style="font-size: 16px;"> que tenho da coisa (percepção da alma, passiva), mais</span><span style="font-size: 12pt;"> minhas </span><span style="color: yellow; font-size: 12pt;">referencias</span><span style="font-size: 12pt;"> (vontades e juízos, alma ativa: o eu na ação: "que eu quero, que eu temo, que eu afirmo ou que eu nego").</span><br />
<br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">Os conteúdos das ideias trazem em si os elementos da realidade objetiva: composta de realidade formal (ideia simples) e realidade subjetiva (os modos), quando "uma ação do espírito se acrescenta às ideias".</span></span><br />
<span style="font-size: 12pt;">- </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Realidade Objetiva</span></span><span style="font-size: 12pt;">: a <u>representação</u> do mundo exterior, mundo <u>objetivo</u>.</span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">- <span style="color: yellow;">Realidade Subjetiva</span>:</span></span><span style="font-size: 16px;"> </span><span style="font-size: 16px;">as <u>referências</u> do mundo interior, <u>subjetivo</u>, as próprias ideias simples da coisa com as vontades ou afecções e os juízos determinados pelas </span><span style="font-size: 12pt;">ações do espírito. Modo simples de pensar: eu quero, eu temo, eu afirmo, eu nego/não nego... </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 12pt;"><br /></span>
<span style="color: orange; font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;"><span style="color: orange; font-size: 12pt;">Pausa para relembrarmos o conceito de 'extensão' </span><span style="font-size: x-small;">(parágrafo 12, Meditação II)</span></span><span style="font-size: x-small;">:</span></span><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;"><i><b><span style="color: yellow;">res extensa</span></b></i></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> - a </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;">mesma cera permanece</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> e se modifica (como quando aproximada do fogo): "Um corpo que um pouco antes me parecia sob certas formas e que agora se faz notar sobre outras". Mas eu sou capaz de perceber coisas diferentes, posso julgar <i><span style="color: yellow;">a priori</span></i>: uma <u>ideia de extensão inata</u> que não depende da sensibilidade (assim como na matemática). Há semelhanças entre a cera que permanece e a</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12pt;">realidade objetiva</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;"> que existe </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12pt;">na própria ideia.</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">A <span style="color: yellow;">ideia de corpo extenso</span> inata, puramente intelectual (ter ideias e julgar), revela que há uma <u>inteligibilidade em qualquer percepção sensível</u>: o ato de pensar é o que me possibilita antecipar mudanças. Percebo então algo que permanece e algo distinto, "extenso, flexível e mutável", a ideia de extensão do corpo, "capaz de receber uma infinidade de modificações similares". Essa concepção da matéria infinita, o ato de conceber o que é extensão e formar juízo a partir desta concepção, surge no intelecto ("sentir é senão pensar"; II,9). </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: start;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: start;">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Percepção dos sentidos X percepção Intelectual</span>: a percepção é confusa para quando conhecemos a cera nos sentidos; mas existe uma percepção intelectual, <i>a priori</i>, que indica que a "</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;">cera</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> é sua identidade na medida em que é </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;">coisa extensa</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">"; (...) </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">"mas esse conteúdo só pode ser </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;">ideia</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> e não imagem [cópia] da extensão que o corpo ocupa". </span></span><span style="font-size: 16px;">Descartes conclui no final do parágrafo: "essa </span><span style="font-size: 16px;">concepção</span><span style="font-size: 16px;"> que tenho da cera não se realiza através da minha faculdade de imaginar".</span></div>
</div>
<span style="font-size: 12pt;"><br /></span>
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">7)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: small;"> </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Ideias X Juízos</span>: as ideias</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> com seus conteúdos, nelas mesmas, </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">não
podem ser falsas. A</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">penas
o juízo pode ser falso, quando, a ele, adicionamos um valor de verdade que afirma ou nega. As ideias "não podem (...) "ser falsas" (...) "quer eu imagine uma cabra ou uma quimera"; à realidade objetiva, cabra ou quimera, imponho um juízo de verdade (V ou F).</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">8)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">As afecções</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(estados da alma, paixões): O mesmo acontece com as afecções ou vontades: não é
preciso temer que possamos encontrar falsidade; na verdade, nem podemos julgar nossos impulsos originais: "pois ainda que possa desejar coisas más, ou mesmo que jamais existiram, não é por isso, todavia, menos verdade que as desejo".</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">9)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: orange;">Os juízos</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (valor objetivo): os juízos </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">podem nos enganar. Ao conteúdo do pensamento podemos acrescentar um</span></span><span style="font-size: 16px;"> valor objetivo, afirmar ou negar o mundo exterior </span><span style="font-size: 16px;">impondo juízos, com ou sem fundamento com a realidade, a todo momento</span><span style="font-size: 16px;">:</span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"O principal erro (...) consiste em que eu julgue que as ideias que estão
em mim são semelhantes ou conformes às coisas que estão fora de mim".</span></span><br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">10)</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12pt;"> <span style="color: orange;">Ideias do senso comum</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">: seguindo um método investigativo, num primeiro instante, Descartes faz uma </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">crítica da classificação das ideias segundo o senso comum</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">. Qual o valor objetivo das </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">ideias</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">? Algumas</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;"> "nascido comigo" (<span style="color: yellow;">inatas</span>); "</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">outras estranhas e vir de fora" (<span style="color: yellow;">advetícias</span>); outras "</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">inventadas</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> por mim" (<span style="color: yellow;">fictícias</span>).</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">11)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: orange;"><b><u>Ideias exteriores a mim</u></b></span><b style="color: yellow;"> </b>(<span style="color: yellow;">adventícias</span>): segundo a <u>tradição tomista-aristotélica</u> que será aqui posta em questão: a de que nada há de conhecido que não passa pelos sentidos. Descartes critica o '</span></span><span style="font-size: 12pt;">senso comum' sobre a origem dessas ideias:</span><br />
<span style="font-size: 12pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute10"><span style="color: yellow; font-size: xx-small; mso-ansi-language: PT-BR;"><b>1ª. crítica:</b></span><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">que tem origem nos objetos externos, uma <span style="color: yellow;">inclinação natural</span> às coisas que vêm de fora, ou seja, no tocante aos objetos localizados fora de mim, me obriga a acreditar que essas </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">ideias são semelhantes a esses objetos,</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> e assim dizem que "me é ensinado pela natureza".</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;"><b style="color: yellow; font-size: x-small;">2ª. crítica:</b> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">as <span style="color: yellow;">ideias sensíveis não dependem da minha vontade</span>: dizem que </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">"essas </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">ideias não dependem, de modo algum, de minha vontade"</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">, mas "envia-me e imprime em mim sua semelhança".</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgitL6FpMB96-kfsZDo3kKEVKcLxU12G9T-CRGw3re3-8vv0QIbp4bMOICBat5n64bijFo7gLh9CGMIY0NR2PlALnNWlTxY0VVGId76adKKBjDb9EC2epEgkVeOLmTN_3vvgeJ7Pq5yhLs/s1600/Carole+-+Danse+m%C3%A9di%C3%A9vale+(1).jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgitL6FpMB96-kfsZDo3kKEVKcLxU12G9T-CRGw3re3-8vv0QIbp4bMOICBat5n64bijFo7gLh9CGMIY0NR2PlALnNWlTxY0VVGId76adKKBjDb9EC2epEgkVeOLmTN_3vvgeJ7Pq5yhLs/s1600/Carole+-+Danse+m%C3%A9di%C3%A9vale+(1).jpg" width="400" /></a></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;"><br /></span></span><span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">12)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;"><span style="color: orange;"><b>Crítica ao senso comum X Luz da Razão</b></span>: três objeções contra o 'senso comum'.</span></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Primeira objeção</span> (inclinação </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">natural X <span style="color: yellow;">luz da razão</span>): segundo Descartes, a luz da razão é o que faz conhecer o que é verdadeiro: "</span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">Impossibilidade de confiar num instinto pretensamente natural</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">" (<span style="color: yellow;">inclinação natural</span>), pois o que há é apenas "uma </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">certa inclinação</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> que nos leva a acreditar nessa coisa, e não uma </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">luz natural</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> que me faz conhecer que ela é verdadeira", tal qual a revelação racional cartesiana, o </span></span><span class="CharAttribute11"><span style="font-size: 12pt;"><i>cogito, ergum sum </i>("eu penso, eu existo"): uma ideia clara e distinta; </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">"não tendo outra faculdade, ou poder, para </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">distinguir o verdadeiro do falso</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">".</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;"><br /></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Reforço a primeira objeção</span>: Descartes se utiliza também de um </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">argumento prático</span></span><span style="font-size: 12pt;"> contra a lei dos sentidos: alega ter sido vítima de juízos precipitados e, que ao "</span><span style="font-size: 12pt;">escolher</span><span style="font-size: 12pt;"> entre as virtudes e os vícios", se deparou muitas vezes com o mal: "não me levaram menos ao mal do que ao bem".</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">13)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> <span style="color: yellow;">Segunda </span><span style="color: yellow;">objeção</span>: (ideias independentes da <span style="color: yellow;">vontade</span>): objeção contra que essas ideias tenham por origem uma coisa </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">exterior ao sujeito</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> e, portanto, não dependam da nossa vontade: "nem na independência aparente das ideias adventícias em relação a minha vontade, para concluir que essas ideias têm certamente por origem uma coisa exterior a mim". Descartes argumenta que muitas vezes as inclinações exteriores não estavam de acordo com sua vontade, supõe então, haver "alguma faculdade ou poder próprio", <span style="color: yellow;">uma vontade interior </span>capaz de produzir essas ideias.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Terceira objeção</span> (a "grande <span style="color: yellow;">diferença entre</span> <span style="color: yellow;">o objeto e sua ideia</span>"): há dessemelhança entre o objeto e a ideia: supondo que a ideia tenha "por origem uma coisa exterior", </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12pt;">não resulta que lhe seja semelhante</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> (se X é a causa de Y, não resulta daí o juízo objetivo de que Y assemelha-se a X). O <span style="color: yellow;">exemplo do sol</span> revela como uma visão desatenta nos engana com relação a grande diferença entre o objeto real e sua ideia: temos dois tamanhos para o sol, um "toma sua origem nos sentidos" (vem de fora), que resulta o sol que vemos, um sol pequeno; "a outra é tomada nas razões da Astronomia", a partir de noções formadas "por mim mesmo", concebidas no pensamento, que revelam um sol muito maior.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute9"><span style="font-size: xx-small;">14)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: xx-small;"> </span><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: orange; font-size: 12pt;">Conclusão das três objeções</span><span style="font-size: 12pt;">: <span style="color: yellow;">rejeição das ideias adventícias e fictícias</span>: </span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"> não confiar nas inclinações externas; </span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">2.</span><span style="font-size: 12pt;"> não acreditar em ideias sensíveis e involuntárias; </span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">3.</span><span style="font-size: 12pt;"> não acreditar na semelhança que possa haver com relação aos objetos externos, por conta da sua origem. Nada além do pensamento, das <span style="color: yellow;">ideias inatas</span>, <span style="color: yellow;">luz da razão</span> que aponta o caminho para a 'verdade' (ideias claras e distintas): (...) "não foi por um julgamento certo e premeditado, mas apenas por um cego e temerário impulso [inclinação natural], que acreditei haver coisas fora de mim". </span></span></span><br />
<div>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span></span></div>
</div>
</div>
</div>
<div class="MsoNormal">
_____________________________________</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="color: yellow; font-size: x-small;">Continua</span></b>: <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacao-iii-parag-10.html">René Descartes, Meditações III (parag. 15-28)</a> - Princípio de Causalidade.</div>
<div>
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>Texto Anterior: </b></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-ii.html">René Descartes, Meditações II</a> - A natureza do espírito humano<br />
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>Texto Completo: </b></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2016/02/rene-descartes-1596-1650.html">René Descartes (1596 - 1650)</a><br />
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>HOME</b></span>: <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">INÍCIO</a></div>
<br />
<div>
<div>
</div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal">
<a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/Descartes,%20III%20Medita%C3%A7%C3%B5es.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: "batang" , serif;"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Descartes, René (1596-1650).
Meditações; introdução de Gilles-Gaston Granger; prefácio e notas de Gérard
Lebrun; tradução de J. Guinsburg e Bento Prado Junior. - 3. Ed. - São Paulo :
Abril cultural, 1983. Os Pensadores.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-20515816328548601272014-10-03T20:52:00.002-07:002016-11-27T05:29:08.099-08:00René Descartes, Meditação II - A natureza do espírito humano<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSfP2NRd9EYtLva10vvNl5_EN40LjVJ4EiHmn2m1Porwexf3LxXf7Q8Q9WxXiB8X6Tmi2O-1Rob4Rw-sjJ9S9-uYOaW0xAlK1sglLol1NQuF7d9F9tKR43Vx1gMdlmIHkuY69Ifj3hxZ0/s1600/Philosopher+in+Meditation+Rembrandt+%5B1632%5D+(2).jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="332" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSfP2NRd9EYtLva10vvNl5_EN40LjVJ4EiHmn2m1Porwexf3LxXf7Q8Q9WxXiB8X6Tmi2O-1Rob4Rw-sjJ9S9-uYOaW0xAlK1sglLol1NQuF7d9F9tKR43Vx1gMdlmIHkuY69Ifj3hxZ0/s1600/Philosopher+in+Meditation+Rembrandt+%5B1632%5D+(2).jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: x-small;">A natureza do Espírito humano, mais fácil de conhecer do que o Corpo</span></span><a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/RS%20-%20Descartes,%20II%20Medita%C3%A7%C3%B5es.docx#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span></span></span></a></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Na <span style="color: yellow;"><b>Segunda Meditação</b></span>, </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">o
<span style="color: yellow;">espírito</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, que supõe não existir qualquer coisa em que haja a
menor dúvida, </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">reconhece
que ele próprio existe</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. O autor fará uma </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>distinção</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
entre as <u>diferentes naturezas</u> </span><span style="font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">1.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;">intelectual</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (incorpórea e indivisível, a alma) e </span><span style="font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">2.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;">física</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(corpórea e divisível, o corpo), diversas e contrárias. "Da corrupção do corpo não
decorre a morte da alma". O corpo é formado e composto de "membros e
outros acidentes semelhantes"; </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">a alma humana</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
não é composta de acidentes, "mas é </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">pura
substância</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">". </span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>O argumento da alma imortal</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">:
ainda que a alma "conceba certas coisas, que ela queira outras, que ela
sinta outras, etc, é, no entanto, sempre a mesma alma; ao passo que o corpo
humano não mais é o mesmo pelo simples fato de se encontrar mudada a figura de
alguma de suas partes. Donde se segue que o corpo humano pode facilmente
perecer, mas o espírito ou a alma do homem é imortal por sua natureza" (DESCARTES, 1983, 80).</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: orange;">Dezoito parágrafos completam o segundo livro das Meditações:</span></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">1)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">A
dúvida em ação</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (no sentido epistêmico): Descartes atem-se </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">preso
ao método. Prossegue</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> trilhando o mesmo caminho encontrado na primeira meditação, </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">tendo como se fosse absolutamente falso, </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">aquilo que possa conter a menor </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;">dúvida. E assim segue radicalizando </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">até
que tenha encontrado algo de certo</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">".</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">2)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Ao
encontro da primeira certeza</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (um ponto fixo e seguro): Descartes cita <u>Arquimedes</u> lembrando que este buscou um ponto
que fosse fixo e seguro. "Arquimedes, para tirar o globo terrestre de seu lugar e transportá-lo para outra parte, não pedia nada mais que exceto um ponto que fosse fixo e seguro". </span></span><span style="font-size: 16px;">Descartes também procurava encontrar</span><span style="font-size: 12pt;"> somente uma coisa
que fosse <u>certa e indubitável</u>.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">3)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: yellow;">Negação dos sentidos como fonte de conhecimento</span></b> (<u>suspensão de juízo</u> ou estado negativo de indiferença): neste parágrafo o filósofo sintetiza os resultados alcançados na primeira meditação, o de que todas as coisas apreendidas pelos sentidos são falsas (<u>falta objetividade nas representações sensíveis</u>), (...) "Todas as coisas que vejo são falsas". Há representações, mas "</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Nada há no mundo de certo</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">".</span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">4)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: orange;">A
primeira certeza</span></b> (<span style="color: yellow;">eu sou, eu existo</span>)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: ainda que coisa alguma
exista, apenas, talvez </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">um deus enganador</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
empenhado em enganar-nos sempre "ponha no meu espírito tais pensamentos?" Certamente não. Após negar a possível influência de um deus enganador, Descartes então insinua um "<span style="color: yellow;">Eu</span>" <u>sujeito de inerência do pensamento</u> capaz de ter representações: "<u>Talvez seja eu capaz de produzi-los [pensamentos] por mim mesmo</u>". Conclui que esse "Eu existia sem
dúvida, se é que eu me persuadi, ou, apenas, pensei alguma coisa";
"e, por mais que me engane, não poderá fazer com que nada eu seja,
enquanto eu pensar ser alguma coisa". A "</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">proposição,
<u>eu sou, eu existo</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, é necessariamente verdadeira
<u>todas as vezes que a anúncio</u> ou que <u>a concebo em meu espírito</u>" (<span style="color: yellow;">enquanto penso, em ato, de imediato</span>).</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u><span style="color: yellow;">A construção do argumento</span></u>:</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">1.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> no inicio do parágrafo quatro, Descartes rejeita a possível influência de um deus enganador;</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">2.</span><span style="font-size: 12pt;"> <u>ciente das representações</u>: sugere um </span></span></span><span style="font-size: 16px;">"</span><span style="font-size: 16px;">Eu" sujeito de inerência do pensamento</span><span style="font-size: 16px;"> capaz de ter representações;</span><br />
<span style="color: yellow; font-size: x-small;">3. </span><span style="font-size: 12pt;"><u>renega os sentidos</u>: a objetividade dessas mesmas representações, "neguei que tivesse qualquer sentido ou qualquer corpo; </span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">4.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> questiona se poderia existir sem o corpo: "não me persuadi também, portanto, de que eu não existia?";</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">5.</span><span style="font-size: 12pt;"> <u>algo existe</u>: afirma então que existia sim, mesmo sem a certeza do corpo "eu existia sem dúvidas"; </span></span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">6.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> e, ainda que fosse enganado enquanto existia, afirma que existia: "e por mais que me engane [o deus enganador], não poderá fazer com que eu nada seja";</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">7.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> arremata então sobrepondo o império da razão, do espírito sobre os sentidos: "<u>enquanto eu pensar</u> ser alguma coisa";</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">8.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> logo, conclui: a</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> "</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;">proposição, <u>eu sou, eu existo</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">, é necessariamente verdadeira todas as vezes que a anúncio ou que a concebo em meu espírito"; enquanto penso nela atualmente, <u>em ato</u>; logo, <u>existo de imediato enquanto penso</u>.</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">"Eu" universal</span>: alerta Godschmidt no rodapé da página: "E doravante o Eu não será mais este Eu de Chambre e ao pé do fogo que a primeira meditação evocava".</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">5)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Certo
de que sou</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: aqui começa <u>o exame das operações do intelecto</u> para a determinação da <u>natureza desse 'Eu' existente</u> (sujeito pensante) que
Descartes acabou de afirmar, colocando-se em confronto com a tradição tomista-aristotélica: "Eu que estou certo de que sou";
"conhecimento que afirmo ser mais certo e mais evidente do que todos os
que tive até agora".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUvKGwbwaB2ln5YZlGQREgPHBHxFL_I26bctJfz35mnORbZePC62h0sJvFn_Ba5MUJFT4weol9jZ0bfRtJ4ajSwd-TzH-VsIhCHmgiWTRgC0W5oQP7rAHHQ8fmet9wW7BxHGvKvS3EOlw/s1600/Vitruviano.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiUvKGwbwaB2ln5YZlGQREgPHBHxFL_I26bctJfz35mnORbZePC62h0sJvFn_Ba5MUJFT4weol9jZ0bfRtJ4ajSwd-TzH-VsIhCHmgiWTRgC0W5oQP7rAHHQ8fmet9wW7BxHGvKvS3EOlw/s1600/Vitruviano.jpg" width="339" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">6)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Distinção entre espírito (pensamento) e corpo</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: </span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">O pensamento</span>: Descartes parece determinado
a "</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">suprimir tudo que pode ser combatido</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">",
permanecendo "apenas precisamente o que é de todo indubitável", o mais simples</span></span><span style="font-size: 16px;">: <u>o pensamento</u>. E assim p</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">revenido contra a possibilidade de que uma só questão, o conteúdo de uma ideia, possa nos levar "insensivelmente" a uma "infinidade de outras mais difíceis e embaraçosas", a uma <u>redução infinita</u> de termos e proposições, passa apenas a considerar o pensamento ou "os pensamentos que anteriormente nasciam por si mesmo em meu espírito [<u>inerentes ao espírito</u>] e que eram inspirados apenas por minha natureza".</span></span><br />
<br />
<span class="CharAttribute5"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;">O
corpo</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, máquina composta que preenche um espaço, <i>res extensa</i>: "<u>Por corpo</u> entendo tudo que pode ser limitado por
alguma <u>figura</u> (...), compreendido em qualquer <u>lugar</u> e preencher um <u>espaço</u> de
tal sorte que todo outro corpo dele seja excluído; (...), que <u>pode ser sentido</u>;
(...), <u>pode ser movido</u>"</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">7)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">O espírito que pensa: </span></b><span style="color: yellow;">"Eu sou, eu existo"</span> (exclusão do corpo). A</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">gora existe uma ideia do </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Eu, que sou</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Da indeterminação psicológica à </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">determinação
metafísica</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Do </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>corpo</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, a
mercê dos enganos dos sentidos, ao <u>espírito</u></span></span><span style="color: yellow;"><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;">,</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">que </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">pensa</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"> (atributo da alma)</span>, "um
atributo que me pertence; só ele não pode ser separado de mim". </span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Daí advir </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">a <span style="color: yellow;">primeira certeza da cadeia
de razões</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">:</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> "<span style="color: yellow;"><b>Eu sou, eu existo</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"
(em ato, a dimensão da existência: "por todo o tempo em que eu penso" - </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">a
inseparabilidade '<span style="color: yellow;">pensar-existir</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">'). "É necessariamente
verdadeira sempre que eu a pronuncio ou que eu a conceba em meu espírito".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">A essência da substância, a 'coisa pensante'</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: "Sou (...) uma coisa que pensa, isto é, </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">um
espírito</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">um entendimento</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> ou
</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">uma razão</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span class="CharAttribute3" style="font-size: small;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Conceitos cartesianos</span>: o <u>Eu cartesiano</u> </span></span><span class="CharAttribute3" style="font-size: small;"><span style="font-size: 12pt;">é a substância pensante e sujeito inerente do pensamento: Eu, "uma coisa que pensa". O <u>pensamento</u> é a essência da substância pensante. A <u>razão</u> é uma substância e a <u>s</u></span></span><span style="font-size: 16px;"><u>ubstância</u> o suporte dos modos. </span><span style="font-size: 12pt;">'Eu' tenho uma existência; a razão tem modos; <u>atributos e modos</u> são inerentes às coisas; o pensamento é o atributo essencial que se confunde com a própria existência. </span></span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;"><br /></span></span></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Graduação: </span>para os <u>tomistas-aristotélicos</u>, os atributos da alma: nutritiva, sensitiva e racional; <span style="color: yellow;">para Descartes</span>, <u>um único atributo</u>: pensar. Nas respostas às sexta meditações, Descartes sugere <u>três graus para a sensibilidade</u>: </span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"> corporal (reação do movimento da matéria); </span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">2.</span><span style="font-size: 12pt;"> envolve o corpo e a consciência sensível (ato de conceber); </span><span style="color: yellow; font-size: x-small;">3.</span><span style="font-size: 12pt;"> ideia puramente intelectual (ideias: passiva; juízo: ativo).</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">8)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: yellow;"><b>I</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: 12pt;"><b>magem, </b></span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;"><b>impressão sensorial</b></span>: o</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> conhecimento intelectual independe da imaginação e dos sentidos.</span></span><span style="font-size: 16px;"> </span><span style="font-size: 16px;">Como posso conhecer o que sou? "reconheci que eu era, e procuro o que sou, eu que reconheci ser". </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Em Descartes não se recorre à imaginação, "pois tudo que posso compreender
por esse meio foi excluído pela dúvida". "Imaginar nada mais é do que
contemplar a figura ou a imagem de uma coisa corporal"; "nada, de tudo que posso compreender por meio da imaginação, pertence a esse conhecimento que tenho de mim mesmo". Eu conheço primeiro o que penso, depois todo o resto: "</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Minha
natureza é puro pensamento</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> exclusivo de todo elemento
corporal". A essência do <u>corpo</u> é pura extensão; a essência da <u>alma</u> é puro pensamento; mas <u>não existem separadamente</u>.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">9)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: orange;">A segunda certeza</span></b>: </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">a natureza intelectual do Eu</span>: "<u>uma coisa que pensa</u>"; </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">agora </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;">revestida de seus diferentes <span style="color: yellow;">atributos ou </span><span style="color: yellow;">modos do pensamento</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> (duvida, concebe, afirma, nega, </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">quer, não quer, imagina e sente). </span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Sentir (...) é senão pensar</span> (<u>eu sou puro pensamento</u>): um </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;">pensamento puro</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> distinto dos corpos e distinto de suas faculdades. 'Sentir' é um modo da alma que tem uma causa no corpo: "Enfim, <u>sou o mesmo que sente</u>, isto é, que recebe e conhece as coisas como que pelos órgãos dos sentidos"; ou seja, enquanto executo esses atos, eu posso inferir que sou o <u>sujeito da consciência</u>, ato de consciência: <u>eu como coisa pensante existo como puro pensamento</u>. </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Mas "este <u>poder de </u></span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>imaginar</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
não deixa (...) de <u>existir</u> em mim e faz parte do meu pensamento [como atributo ou modo do pensamento] (..) e é
propriamente aquilo que em mim se chama </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>sentir</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(...) </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>é senão pensar</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">" (entende, imagina, sente, quer...).</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Sujeito de consciência</span>: a natureza desse 'Eu' é puro pensamento. Neste parágrafo, a indubitabilidade do sujeito da consciência (<u>quantidade/identidade</u>: algo existe) e não do conteúdo (<u>qualidade</u>: valor de verdade). O sujeito da consciência existe ainda que o conteúdo não seja certo. A consciência é o denominador comum.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">10)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: yellow;">+ Contraprova</span></b>: argumento <u>contra a tradição tomista-aristotélica</u> que afirma conhecer por questão da afecção sensível. P</span></span><span style="font-size: 16px;">ara <u>o senso comum</u> da época, </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">o mundo corpóreo parece se apresentar mais
distintamente conhecido "do que essa não sei que parte de mim mesmo"
(o espírito). Descartes contrapõe alegando que há coisas "que são verdadeiras e certas e que pertencem à minha própria natureza": o modo de '<span style="color: yellow;">perceber</span>' revela uma <span style="color: yellow;">ideia inata de extensão</span>.</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">'<span style="color: yellow;">Percebo</span>' <u>algo/coisa que se apresenta</u>: quantidade/identidade (sentido lógico), algo existe. Primeiro 'penso' (e pensar é parte de mim mesmo), depois um corpo (algo/coisa), que ainda não distingo o que seja (não determino valor de verdade). A partir de uma ideia inata (o pensamento), só então formulo juízos empíricos: "vejo bem" (...) o quanto "meu espírito apraz-se em extraviar-se e não pode ainda conter-se nos justos limites da verdade"</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">11)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span style="font-size: 16px;"><b><span style="color: yellow;">O argumento da cera</span></b>: um pedaço de cera, a 'percepção' de </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">um <u>corpo particular</u>, </span></span><span class="CharAttribute9"><span style="font-size: 12pt;"><i>res extensa</i>; indo de encontro a </span></span><span style="font-size: 12pt;">tradição tomista-aristotélico (o senso comum da época), que se funda na teoria da abstração de inteligíveis a partir dos corpos sensíveis, Descartes propõe uma nova contraprova: o argumento da cera. Este intui a possibilidade de um novo modelo explicativo de conhecimento diferente do modelo aristotélico. </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">12)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute10"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i><b><span style="color: yellow;">res
extensa</span></b></i></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> - a </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">mesma <u>cera</u> permanece</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> e se modifica (como quando aproximada do fogo): "Um corpo que um
pouco antes me parecia sob certas formas e que agora se faz notar sobre
outras". Mas eu sou capaz de perceber coisas diferentes, posso <u>julgar</u> <i>a priori</i>: <span style="color: yellow;">uma ideia de extensão inata</span> que não depende da sensibilidade (assim como na matemática). </span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">A <span style="color: yellow;">ideia de um corpo extenso</span>, <u>inata</u>, puramente <u>intelectual</u> (ter ideias e julgar), revela que há uma <u>inteligibilidade</u> em qualquer percepção sensível: <u>o ato de pensar</u>, que me possibilita antecipar mudanças. Percebo então algo que permanece, algo distinto, "extenso, flexível e
mutável", <u>a ideia de extensão do corpo</u>, "capaz de receber uma infinidade de modificações
similares". Essa <span style="color: yellow;">concepção da matéria infinita</span>, o <u>ato de conceber o que é extensão e formar juízo</u> a partir desta concepção, surge no intelecto ("sentir é senão pensar", parág 9). Descartes conclui no final do parágrafo: "essa <u>concepção</u> que tenho da cera não se realiza
através da minha faculdade de imaginar"; ou seja, acontece <i>a priori</i>, precede o juízo e a imaginação.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">O Modelo Racionalista </span>(lógico): a percepção é confusa para quando conhecemos a cera dos sentidos (<span style="color: yellow;">percepção dos sentidos</span>), mas existe uma <span style="color: yellow;">percepção intelectual</span>, <i>a priori</i>, que indica que </span></span><span style="color: yellow; font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">º</span> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">a "</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">cera</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> é
sua <u>identidade</u> na medida em que é </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>coisa extensa</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">" (forma: algo extenso, flexível e mutável; puramente intelectual); <span style="color: yellow;"><span style="font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">2.</span><span style="font-size: 12pt;">º</span></span> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"mas esse <u>conteúdo só pode ser </u></span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>ideia</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> [inata] e
não imagem [cópia] da extensão que o corpo ocupa".</span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">13)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>Imaginação X Ideia</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: não é possível conhecer pela imaginação "não poderia mesmo conceber pela imaginação" (...) "meu <span style="color: yellow;">entendimento</span> é quem concebe" (concebe e julga). </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;">I</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">maginar</span> é </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"> contemplar a figura; <span style="color: yellow;">Ideia</span> é conteúdo do pensamento. <u>O espírito percebe a cera</u>, a coisa extensa, inata, clara e distinta; a razão tem capacidade (potência) nas ideias.</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Penso</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
que a cera é capaz de receber mais variedades segundo a extensão do que jamais
imaginei" (<u>concepção infinita dos corpos</u>)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. "</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">O
<span style="color: yellow;">pensamento</span> puro</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> é o único capaz de fazê-lo". "A </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;">imaginação</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
não pode dar a conhecer a natureza dos corpos" (esse é o </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">objetivo
da contraprova: a certeza do <span style="color: yellow;">pensamento</span> é o que prevalece contra a tradição tomista-aristotélica;</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> ver parágrafo 10). </span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Inspeção do pensamento</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (entendimento): a cera/substância concebida pelo entendimento/espírito (no ato), ou seja, sua
<span style="color: yellow;">percepção</span>, ação pela qual é percebida: de <u>forma imperfeita e confusa</u> (pelos sentidos) ou <u>clara e distinta</u> (pelo pensamento); explica Descartes: "sua percepção" (...) "pode ser imperfeita e confusa, como era antes ou clara e distinta como é presentemente, conforme minha atenção se dirija
mais ou menos às coisas que existem nela [cera] e das quais é composta".</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgIRbcPl7XI4FypgSd2xSVyamzce2H3xeCJ2Rgw6TPMpKGH_90W0DI0woxuaThNiDy81he3ZBKyl8mtpW_4snyulomPsGfP4dRCs47DZOfn-UdcWzSggkcygUQlX-JcDhICkH8TliKpIhM/s1600/Fl%C3%A9gias+conduz+Dante+e+Virg%C3%ADlio+(2).jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="312" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgIRbcPl7XI4FypgSd2xSVyamzce2H3xeCJ2Rgw6TPMpKGH_90W0DI0woxuaThNiDy81he3ZBKyl8mtpW_4snyulomPsGfP4dRCs47DZOfn-UdcWzSggkcygUQlX-JcDhICkH8TliKpIhM/s1600/Fl%C3%A9gias+conduz+Dante+e+Virg%C3%ADlio+(2).jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">14)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Crítica à linguagem comum</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: Descartes critica os erros da linguagem, f</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">alta clareza e distinção
nas definições; há</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> confusão nos termos das definições que levam o espírito ao erro: "dizemos que <u>vemos</u> a mesma <span style="color: yellow;">cera</span>" (...) "e não que <u>julgamos</u> que é a mesma, pelo fato de ter a mesma cor e a mesma figura". As
palavras, os nomes enganam quanto ao </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>uso do termo comum</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. E
é tão só pela </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;">inspeção do espírito</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
que julgamos as coisas (a razão dá unidade a multiplicidade). Julgamos aquilo como verdadeiro e assim compreendemos,
"somente pelo poder de julgar que reside em meu espírito".</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">15)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">A
ideia clara e distinta</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (o sentido exato do 'pedaço
de cera'): "duvidar das formas e dos termos" (...) "nada posso conhecer através da percepção (sentidos) ou da
imaginação sem <u>compreender</u> (ou reconhecer), através do <u>pensamento</u>, a <u>essência
da coisa</u>". Não se trata aqui de possuir o conhecimento da essência da
coisa, "mas saber em quais condições posso </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">estar
seguro de possuir a ideia clara e distinta desse corpo</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"
(<span style="color: yellow;">certeza metódica</span>).</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: small;"></span><span class="CharAttribute3" style="font-size: small;"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Dois sentidos de existir</span>: movimento na matéria (homens e animais) X consciência sensível (o pensamento no homem). O homem capaz de atos cognitivos de <u>conceber</u> e <u>julgar</u> (modos do pensamento). Para Descartes, a percepção do mundo tem origem na razão: <u>a intelecção é uma condição para a sensação</u> (o modo); a cera com origem no intelecto: existe um espírito que percebe. </span></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">A forma de conceber</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: c</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">onhecer
pelos sentidos exteriores</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, senso comum (poder
imaginativo), não distingue os homens dos animais, mas a </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;">inspeção
do pensamento</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, capaz de distinguir a coisa de suas formas
exteriores (uma identidade naquilo que é múltiplo), deixando-a "nua", é exclusivamente </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">forma
de conceber do espírito humano: </span></span><span style="font-size: 16px;">"Os acidentes são contingentes em relação a substância, mas não a <u>acidentalidade</u>". </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">16)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: orange;">Confirmação
da segunda certeza</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span style="font-size: 16px;">(uma coisa pensante):</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: yellow;">o</span> <span style="color: yellow;">Sujeito de Consciência</span>, <u>o espírito que percebe</u> seus diferentes modos; análise precedente</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. O</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <u>espírito</u> é a condição para o sensível, ou seja, <u>o pensamento</u> é indispensável ao conhecimento da coisa</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.
Quando percebemos clara e distintamente a natureza da coisa, apenas <u>pensamos</u> percebê-la: "quando percebo o pedaço da cera" (...) "só uma coisa é certa" (...) "É que <u>eu penso percebe-la</u>" (...)</span></span><span style="font-size: 16px;"> "eu próprio sou, ou que existo pelo fato de eu a ver". H</span><span style="font-size: 16px;">á </span><u style="font-size: 16px;">um espírito que precede</u><span style="font-size: 16px;">, </span><span style="color: yellow; font-size: 16px;"><i>a priori</i></span><span style="font-size: 16px;">, indispensável ao conhecimento da coisa: </span><span style="font-size: 16px;">"mas não pode ocorrer, quando vejo ou (coisa que não mais distingo) quando penso ver, que eu, que penso, não seja alguma coisa". </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">17)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: orange;">A
terceira certeza</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (a natureza do meu espírito é mais simples): "</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>o
espírito é mais fácil de conhecer do que o corpo</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">",
ou seja, "obtenho imediatamente o conhecimento da existência e da natureza
do meu espírito". Pois, quando vemos ou </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">pensamos</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> que vemos, possuímos apenas </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">a ideia clara e distinta de
corpos</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> cuja "a existência ainda é problemática", confusa e obscura. O
conhecimento da alma é o mais fácil dos conhecimentos, "é a mais fácil das
verdades científicas e o primeiro dos conhecimentos na ordem das
ciências".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">A percepção da cera não provem da abstração sensível, mas <span style="color: yellow;">ato <i>a priori</i> a noção do corpo</span>: "todas as razões que servem para conhecer e conceber a natureza da cera, ou qualquer outro corpo, provam muito mais fácil e evidentemente a natureza de meu espírito". <u>Extensão</u>, noção da essência da existência corpórea, <u>existe no espírito</u>. Epistemologicamente: <u>a natureza do pensamento está no próprio espírito</u>.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">18)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Tese Epistemológica</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: o conhecimento do espírito é anterior ao do corpo. Segundo Descartes, a partir da indubitabilidade do conhecimento alcançado somente pelo pensamento, pois o que conheço prioritariamente são meus atos, é prova cabal que o conhecimento do espírito precede ao conhecimento sensível: "</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">só concebemos</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> os
corpos </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">pela <span style="color: yellow;">faculdade de entender</span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> em
nós existente e não pela imaginação nem pelos sentidos" (...) e
"somente por os <u>conceber </u></span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>pelo pensamento</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
reconheço com evidência que nada há que me seja mais fácil de conhecer do que
meu espírito".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>As três certezas aqui reveladas</b></span>:</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">1.</span><span style="font-size: 12pt;"> parag. <u>4</u>: "Eu sou, eu existo", a existência enquanto pensamento;</span></span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">2.</span><span style="font-size: 12pt;"> parag. <u>7 e 9</u>: "uma coisa que pensa" (sujeito de consciência): a natureza desse Eu é puro pensamento revestida de seus <u>diferentes modos</u>: imaginar, sentir, querer...</span></span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">3.</span><span style="font-size: 12pt;"> parag. <u>17</u>: "o espírito é mais fácil de conhecer do que o corpo".</span></span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="font-size: 12pt;">Na sequencia: Eu existo -> uma coisa pensante -> o pensamento (espírito) é mais simples.</span></span></span><br />
____________________________________</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="color: yellow; font-size: x-small;">Continua</span></b>: <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-iii.html">René Descartes, Meditações III (parag. 1-9)</a> - O plano da meditação</div>
<div>
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>Texto Anterior: </b></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-i.html">René Descartes, Meditações I</a> - Duvidando para recomeçar<br />
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>Texto Completo: </b></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2016/02/rene-descartes-1596-1650.html">René Descartes (1596 - 1650)</a><br />
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>HOME</b></span>: <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">INÍCIO</a><br />
<br />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal">
<a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/RS%20-%20Descartes,%20II%20Medita%C3%A7%C3%B5es.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: "batang" , serif;"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Descartes, René (1596-1650).
Meditações; introdução de Gilles-Gaston Granger; prefácio e notas de Gérard
Lebrun; tradução de J. Guinsburg e Bento Prado Junior. - 3. Ed. - São Paulo :
Abril cultural, 1983. Os Pensadores.</span></span><o:p></o:p></div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-91017046784011649392014-10-03T19:21:00.000-07:002016-11-27T04:46:29.380-08:00René Descartes, Meditação I - Duvidando para recomeçar<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixrawnWvp6Bwh_nqTNrF2_StGoPrC2ViUAdZJPaBWjyY-znrusEXgdJ4wcwKgRUBKGZ7eM3fT4Z-vpMO0Spw4XMoi06mIBGF5XnoJHoq9re-HissXp5UfqVL_nkW3zZVCiYkLWBr_uys8/s1600/Rodan.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixrawnWvp6Bwh_nqTNrF2_StGoPrC2ViUAdZJPaBWjyY-znrusEXgdJ4wcwKgRUBKGZ7eM3fT4Z-vpMO0Spw4XMoi06mIBGF5XnoJHoq9re-HissXp5UfqVL_nkW3zZVCiYkLWBr_uys8/s1600/Rodan.JPG" width="300" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Meditações I</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12pt;">.</span></span><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/RS%20-%20Descartes,%20I%20Medita%C3%A7%C3%B5es.docx#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span style="font-size: xx-small;"><span class="MsoFootnoteReference">[1]</span></span></a></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>Resumo</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: "Na primeira Meditação,
adianto as razões pelas quais podemos </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">duvidar de todas as coisas</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, e
particularmente das </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">coisas materiais</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">".
Segundo Descartes, a dúvida "nos liberta de toda sorte de prejuízos" (DESCARTES, 1983, 79) e acostuma nosso espírito a desligar-se dos sentidos (carregado de falsas
impressões) para que, enfim, encontre-se naquilo que é impossível de duvidar,
ou seja, aquilo que é mais verdadeiro. </span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Neste capítulo, Descartes apresenta o objetivo do projeto inicial: estabelecer <u>a </u></span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>dúvida</u> como critério para a renovação de conceitos; a partir do exame crítico do conhecimento, expõe seu método de investigação científica procurando encontrar algo firme e forte na ciência - "claro e distinto" - o caminho para a verdade</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b style="text-align: start;"><span style="color: orange;">Treze parágrafos encerram o primeiro livro das Meditações:</span></b></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">1)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><b style="color: yellow; font-size: 16px; text-align: start;">Duvidando para recomeçar</b><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: em favor da dúvida, Descartes alega estarmos há muito
</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">mal fundamentados em nossas razões</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
pois quase tudo aquilo que aprendemos "desde meus primeiros anos" não passam de falsas opiniões tidas como
verdadeiras. "Aquilo que depois eu fundei em princípios tão mal
assegurados não podia ser senão mui duvidoso e incerto". </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">E
propõe começar novamente, desde os fundamentos, de forma a "estabelecer algo de firme e de constante nas ciências"</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">2)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>A dúvida em ação</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: o menor motivo de dúvida bastará para que a coisa fundamentada em antigas
opiniões já não lhe pareça inteiramente certa. E, refletindo, a partir dos princípios, a base das "coisas que não são inteiramente certas e indubitáveis", põe a dúvida em ação:</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;">Liberdade da indiferença</span> (ou liberdade para duvidar):</span></span><br />
<u style="font-size: 12pt;">estado psicológico positivo</u><span style="font-size: 12pt;">: poder de escolha e suspensão de juízo; </span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>estado psicológico negativo</u>: hesitação entre escolhas rivais por conta da carência de conhecimento.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">I.</span><span style="font-size: 12pt;"> </span><u style="font-size: 12pt;">Livre para duvidar</u><span style="font-size: 12pt;">: modalidade da liberdade da indiferença, o 'duvidoso' (suspensão de juízo) é diferente de afirmar como 'falso' (juízo 'afirmativo' acerca de um valor de verdade); </span></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">II.</span><span style="font-size: 12pt;"> </span></span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Dúvida vulgar e provisória</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: engendrada pela experiência;</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">III.</span> <u style="font-size: 12pt;">Dúvida metódica</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: por decisão racional,</span></span><span style="font-size: 16px;"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">busca um princípio certo e seguro para o fundamento da certeza; </span></span><span style="font-size: 16px;">antigas opiniões são substituídas por evidências; </span><span style="font-size: 16px;">dirigi-se à causa, a fonte das opiniões;</span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">IV.</span> <u style="font-size: 12pt;">Radical</u><span style="font-size: 12pt;">: será </span></span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>hiperbólica</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
isto é, sistemática e generalizada; t</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ratar como </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">falso
o que é apenas duvidoso</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">; enganador, o que alguma vez
já enganou (regra de prudência);</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">V.</span><span style="font-size: 12pt;"> <u>Universal</u>: pretende colocar em questão todos <span style="color: yellow;">os princípios</span> dos quais se originaram antigas opiniões (nos <span style="color: yellow;">sentidos</span>, na <span style="color: yellow;">imaginação</span> e nos <span style="color: yellow;">equívocos da razão</span>); dúvida a partir da causa.</span></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">3)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Argumento do erro dos Sentidos </span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">(<u>primeiro grau da dúvida</u>: os sentidos em questão</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: regra da prudência que visa <span style="color: yellow;">atingir os sentidos</span>: "<u>Tudo</u> que recebi, (...) aprendi-o dos sentidos ou pelos sentidos" (...) "experimentei <u>algumas</u> vezes que esses sentidos eram enganosos". Logo, o</span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">s sentidos são enganosos</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. <u>Juízos (com valor de verdade)</u> são formados a partir das experiencias sensíveis, contudo parece haver uma falta de consenso sobre a qualidade dos corpos experimentados e, para Descartes, isso basta para nos fazer duvidar sistematicamente de nossas percepções
sensíveis. </span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhoiyLXyHvKZxtifkR8e4ySbT5NtjDSKTcCdZRFIp63TLbxocA-6OniFaUd2B-avLqO2lhoRzK0o2xq22kX8SCZp85xN0_E0_69SUS81o5SlS_fC8kMC0lZ4IhkHEVminqzkNHlRAlaxhQ/s1600/D%C3%BAvida+Hiperb%C3%B3lica.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="275" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhoiyLXyHvKZxtifkR8e4ySbT5NtjDSKTcCdZRFIp63TLbxocA-6OniFaUd2B-avLqO2lhoRzK0o2xq22kX8SCZp85xN0_E0_69SUS81o5SlS_fC8kMC0lZ4IhkHEVminqzkNHlRAlaxhQ/s1600/D%C3%BAvida+Hiperb%C3%B3lica.png" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-size: 16px;">Radicalizando a dúvida</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">4)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>Argumento da Loucura</b></span></span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (argumento singular): <u>segundo grau da dúvida</u>, v</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">isa <span style="color: yellow;">atingir a imaginação</span>, as ideias fictícias que têm origens nos sentidos do indivíduo que pode ser um insensato ou louco. A loucura como particularidade de alguns. O argumento visa colocar em questão o juízo acerca da existência dos corpos, da realidade objetiva, da ideia a partir de um ponto de vista particular, relativizante, do sujeito pensante que percebe (entende) e age (escolhe) de acordo com a vontade: </span></span><br />
____________________________________________<br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow;">IDEIA</span></span><span style="font-size: 16px;">, segundo alguns termos utilizado por Descartes:</span><br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">I.</span> modos elementares de 'substancias pensantes' cujo atributo principal é o pensamento;</span><br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">II.</span> a </span><span style="font-size: 16px;">forma do pensamento (realidade formal), exibe um <u>conteúdo mental</u> à consciência;</span><br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">III.</span> toda ideia têm uma <u>realidade atual ou formal</u> (conteúdo do pensamento, 'sendo o próprio sendo', Deus) e uma <u>realidade objetiva</u> (o entendimento).</span><br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">IV.</span> possuem uma <u>realidade objetiva</u>: o conteúdo do ato exibido pela ideia, <u>o entendimento</u>; 'a representação' (inferência) do objeto como imagem da coisa ou do conteúdo mental que é exibido à consciência (particular); não uma cópia/reprodução, mas uma representação da realidade formal.</span><br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">V.</span> ato modo do pensamento, modo objetivo.</span><br />
<span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;">VI.</span> "toda ideia uma obra do espírito, sua natureza é tal que não exige de si nenhuma outra <u>realidade formal</u> além da que recebe e toma de empréstimo do pensamento ou do espírito, do qual ela é apenas um modo, isto é, uma maneira ou forma de pensar". (MD III, parag 17).</span><br />
<br />
<span style="font-size: 12pt;">- <span style="color: yellow;">Entendimento</span>: consciência de si; a <u>faculdade </u></span><u style="font-size: 12pt;">passiva</u><span style="font-size: 12pt;"> de perceber ideias (conteúdos, essência possível);</span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">- <span style="color: yellow;">Vontade</span>: a <u>faculdade ativa</u> de ação; e age de acordo com o juízo </span></span><span style="font-size: 16px;">(V, F ou SJ 'suspensão de juízo'), deliberado a partir da</span><span style="font-size: 12pt;">s ideias percebidas pelo entendimento;</span><br />
<span style="font-size: 12pt;">- <span style="color: yellow;">Razão</span>: 'substancia pensante' cujo atributo principal é o pensamento.</span><br />
___________________________________________<br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>Conclusão</b></span><span style="font-size: x-small;">:</span></span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- <span style="color: yellow;">Quantidade</span>: a coisa existe ou não existe (ordem natural); as percepções sensíveis são fontes confiáveis para formarmos juízos sobre a existência dos corpos.</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- <span style="color: yellow;">Qualidade</span>: a qualidade das coisas (ordem humana); as percepções sensíveis <u>NÃO</u> são fontes confiáveis para formarmos juízos sobre as qualidades sensíveis dos corpos.</span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">5)</span> </span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Argumento dos Sonhos</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (</span></span><span style="font-size: 16px;">argumento universal)</span><span style="font-size: 16px;"> e verossímil: </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">''sou homem", sujeito comum (a faculdade da imaginação ampliada para todos os homens). Descartes considera que o homem dorme e que representa em seus sonhos. Ainda
que o que ocorra no sono não pareça ser tão claro e distinto, muitas vezes se
viu enganado. Não há "marcas" ou "indícios concludentes" que separem a
vigília do sono.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">6)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>Argumento dos Quadros e Pinturas</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (o sonho como representações): "as coisas que nos são representadas durante o sono são como quadros e pinturas" formadas </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>à
semelhança de algo real</u> e <u>verdadeiro</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Descartes presume que exista </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">algo
de verdadeiro</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (quantidade, figura e extensão) e que a </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">imaginação</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> é
capaz de criar arbitrariamente (ato particular da razão), a partir de </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">mistura e composição (ideias adventícias e fictícias)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. Na representação do '<u>sonho</u>' encontramos <u>o elemento simples</u>, das ideias gerais, assim como nas '<u>cores</u>' da pintura; os dois escapam a arbitrariedade na composição, diferentemente da imaginação, fonte não confiável para obtenção de conceitos.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">7)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>Argumento das Coisas Simples</b></span></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (as 'cores' e a 'matemática'): há </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">coisas</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> simples e universais que são </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">verdadeiras</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
indecomponíveis, <span style="color: yellow;">as cores</span> (em todas as imagens) e os </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;">objetos da matemática</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> ( "<u>a natureza corpórea e sua extensão</u>": quantidade, grandeza, número, "espaço e o tempo que mede sua duração"); estas escapam aos objetos
sensíveis, "a todas as razões naturais de duvidar" (...) "as naturezas simples" (coisas gerais); mais adiante, respaldado no andamento metódico alcançado na quinta meditação, Descartes escreverá: "A natureza de meu espírito é tal que eu não me poderia impedir de julga-las verdadeiras enquanto as concebo clara e distintamente". </span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">8)</span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: yellow;">A Matemática</span></b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: as <u>ciências da natureza</u> "dependentes da consideração das <u>coisas compostas</u> são muito <u>duvidosas</u> e incertas"; mas a <u>aritmética</u> e a <u>geometria</u>, "<u>muito simples e muito gerais</u>", contêm alguma coisa de certo
e <u>indubitável</u>. Segundo Descartes, acordado ou dormindo, "dois mais três formarão sempre o número cinco e o quadrado nunca terá mais de quatro lados".</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">9)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: yellow;"><b>Argumento do Deus enganador</b></span> (<u>terceiro grau da dúvida</u>, </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12pt;">v</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;">isa <span style="color: yellow;">atingir a razão</span>)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: a partir d</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">o argumento matemático, que comprova a natureza distinta do meu espírito, a dúvida se estende às </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">intenções do próprio Deus</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. "Pode ocorrer que Deus
tenha desejado que eu me engane todas as vezes em que faço a adição de dois
mais três". Essa opinião é sustentada pelos teólogos da época e é questionada nas segundas objeções: "Deus, dada a sua onipotência, pode nos enganar"; como? Naquilo que acreditamos saber: as coisas simples e universais.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">10)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>Argumento Ontológico</b></span> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">(dirigido aos ateus): se em <u>Deus</u> encontro alguma <u>imperfeição</u> (falha ou engano), quanto menos for poderoso, ele, a quem atribuo minha origem, "mais será provável que eu seja de tal modo imperfeito que me engane
sempre" - destaque para o engano sistemático da razão, um defeito intrínseco ao homem - mas e</span></span><span style="font-size: 12pt;">sse não é o parecer do filósofo, o argumento é puramente metodológico. Para Descartes, o engano em Deus constituiria um sinal de não-ser, e só existem duas possibilidades de engano: na <u>apreensão</u> (sentidos), e na <u>produção</u>, (imaginação), resultando nos <span style="color: yellow;">equívocos da razão</span>. </span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Logo, </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">a</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">dúvida
é universalizada</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> e os juízos são </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">suspensos. Descartes parece </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">duvidar de todas as opiniões outrora recebidas como
verdadeiras, e assim decide suspender os juízos adquiridos sobre tais pensamentos, porquanto deseja "encontrar algo de constante e de seguro nas ciências".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; mso-ansi-language: PT-BR;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">11)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <span style="color: yellow;"><b>D</b></span></span></span><span style="font-size: 16px;"><span style="color: yellow;"><b>ivino Bom Senso</b></span>: c</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">iente das próprias crenças e dos hábitos nelas embutidos, como que intuído por um <u>divino bom senso</u> moderador que a razão é capaz de conduzir, Descartes mostra-se </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">empenhado
à duvida constante como uma modalidade da <u>liberdade da indiferença</u>, ou seja</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">para não mais se deixar
enganar</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: "e meu juízo não mais seja doravante dominado
por maus usos e desviado do reto caminho que pode conduzi-lo ao conhecimento da
verdade". E assim, considerar o bom senso, <u>na prática</u>, o provável; <u>na teoria</u>, considerar o improvável.</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="font-size: x-small;">12)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute7"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"><b>Argumento do Gênio Maligno</b></span></span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">(<i>le malin genie</i>, alguma entidade particular, relativa ao sujeito, "um artifício psicológico", talvez, uma teimosia cega, extrema, </span></span><span style="font-size: 16px;">um excesso ou falta do sujeito da ação, em síntese: o engano sistemático da razão</span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">): "Há não um verdadeiro </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Deus</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
que é a </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">soberana fonte de verdade</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
mas </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">certo gênio maligno</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">" [poderoso, ardiloso e enganador] (...) "todas as </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">coisas
exteriores</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> que vemos são apenas </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">ilusões
e enganos</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">". Com esta conclusão peremptória, Descartes
intenciona </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">suspender os juízos</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> de
crenças outrora acalentadas, não se dispondo mais a receber nenhuma falsidade. Sua proposta de radicalizar a dúvida, na verdade, é um estímulo para que o pensamento busque alcançar a clareza das certezas inabaláveis.</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>A relação entre os argumentos</u>: o argumento do gênio maligno está para o argumento do deus enganador, assim como o argumento da loucura está para o argumento dos sonhos: em síntese, o gênio maligno e a loucura se referem às <u>partes</u> e, o deus enganador e os sonhos, ao <u>todo</u>.</span></span><br />
<br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small; mso-ansi-language: PT-BR;">13)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> Declaração do autor que reafirma sua tarefa árdua na busca por algo firme nas ciências, e alcançar</span></span><span style="font-size: 16px;"> o <u>puro intelecto</u> é a operação da <u>razão perfeita</u>: </span><span style="font-size: 12pt;">em <u>Deus a causa perfeita</u>; no engano, a causa imperfeita. Descartes encerrando a primeira meditação, parece brincar conosco quando recupera do texto platônico, o mito da caverna, as mesmas dúvidas e questionamentos hesitantes que se opuseram àqueles escravos diante da possibilidade iminente de serem libertos: o medo do "despertar dessa sonolência"... "não fossem suficientes para esclarecer as trevas das dificuldades que acabam de ser agitadas".</span></div>
<br />
<b><span style="color: yellow; font-size: x-small;">Continua</span></b>: <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-ii.html">René Descartes, Meditações II</a> - A natureza do espírito humano<br />
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>Texto Completo: </b></span><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2016/02/rene-descartes-1596-1650.html">René Descartes (1596 - 1650)</a><br />
<span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>HOME</b></span>: <a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/">INÍCIO</a><br />
<br />
<div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal">
<a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/RS%20-%20Descartes,%20I%20Medita%C3%A7%C3%B5es.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: "batang" , serif;"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Descartes, René (1596-1650).
Meditações; introdução de Gilles-Gaston Granger; prefácio e notas de Gérard
Lebrun; tradução de J. Guinsburg e Bento Prado Junior. - 3. Ed. - São Paulo :
Abril cultural, 1983 (Os Pensadores).</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 9.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-17307935772337779562014-09-17T18:44:00.001-07:002016-11-28T06:28:27.327-08:00René Descartes (1596 – 1650) Vida e Obra<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiW_VkANY7HtDo01SAnjJPlAXjnUhSb0m0CxExy1IVCVTsZ_PsMS4u6ULrNTo6JqYV4IVJNtCMUKAb62x-zqgYd0O9HT36hV-DsPa3Kmz_oEG6AelZjVB41z49QC0cKO9KxYFWr_f0JCEc/s1600/Ren%C3%A9+Descartes.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiW_VkANY7HtDo01SAnjJPlAXjnUhSb0m0CxExy1IVCVTsZ_PsMS4u6ULrNTo6JqYV4IVJNtCMUKAb62x-zqgYd0O9HT36hV-DsPa3Kmz_oEG6AelZjVB41z49QC0cKO9KxYFWr_f0JCEc/s1600/Ren%C3%A9+Descartes.jpg" width="336" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">René Descartes</span></b> </span></span><a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/RS%20-%20Descartes,%20vida%20e%20obra.docx#_ftn1" name="_ftnref1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-family: "arial" , sans-serif;"><span class="MsoFootnoteReference"><span style="font-size: xx-small;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">VII)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> Ulm, Alemanha. O jovem francês se encontra engajado
nas tropas do Duque Maximiliano da Baviera. É dia 10 de novembro de 1619, o dia
da epifania cartesiana. Descartes desvela os fundamentos de uma "<u>ciência
admirável</u>, capaz de unificar o conhecimento humano a partir de bases
seguras, feita de certezas racionais".</span></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"Ficava todo o dia fechado sozinho num cômodo
aquecido por uma estufa, onde dispunha de todo o tempo para me entreter com
meus pensamentos" (Discurso do Método).</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;"><b>Concepção unitária</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> -
Um engenheiro, um <u>único espírito atento às exigências da razão</u>. Um
desses pensamentos perquiria o artífice e sua obra: como "as construções
começadas e concluídas por um único arquiteto são geralmente mais belas e mais
bem ordenadas que aquelas que vários esforçam-se por reformar, servindo-se de
velhas muralhas que haviam sido construídas para outros fins".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgNMLkRqTfzLV4SHagH4rlME3Jtxv1hNTinrwJYceK_JEdEp7sBn70s_0O1-7EJjDhsbVpdDrAYwAD5VhzSjqwJ4P5E3CY_jDgpm0aqnqULwzFjlHkAIRp0ie_tcX-2saYkgIMU6P_XpGE/s1600/Descobertas.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="305" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgNMLkRqTfzLV4SHagH4rlME3Jtxv1hNTinrwJYceK_JEdEp7sBn70s_0O1-7EJjDhsbVpdDrAYwAD5VhzSjqwJ4P5E3CY_jDgpm0aqnqULwzFjlHkAIRp0ie_tcX-2saYkgIMU6P_XpGE/s1600/Descobertas.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">VIII)</span><span style="font-size: 12pt;"> </span><b style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">Século
XVI</span></b><span style="font-size: 12pt;">, época marcada pela </span><span style="font-size: 12pt;">paixão pelas descobertas</span><span style="font-size: 12pt;"> e </span><span style="font-size: 12pt;">concepções
opostas às que prevaleceram na idade média</span><span style="font-size: 12pt;">. Nova geografia do mundo (outros
povos, outras verdades) e renascimento da antiguidade greco-romana; abalo na
unidade política e religiosa da Europa (movimento da Reforma). Tudo isso
estimulava à </span><span style="font-size: 12pt;">reflexão e a dúvida</span><span style="font-size: 12pt;">.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;">Ceticismo</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> - Pensadores
que expressaram o clima de ceticismo da época: </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Agripa
de Nettesheim</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u> </u>(1487-1535), incerteza das ciências; </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Francisco
Sanches</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (1552-1632), a dúvida como recurso metodológico; </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Michel
de Montaigne</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (1533-1592), renúncia à certeza aparentemente
inatingível; </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Pierre Charron</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(1541-1603) extrai do ceticismo sua defesa da fé;</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">A Via</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> - <i>hódos</i>, do grego: <b><span style="color: yellow;">o</span></b> <b><span style="color: yellow;">método</span></b>. Duas vias: <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">1.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <u>A via empirista</u>, </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Francis
Bacon</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (1561-1626), ciência se faz pela observação e
experimentação, leis indutivas, casos particulares para se chegar a
generalizações; <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">2.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <u>A via da razão</u>,
exemplificada pelas matemáticas.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">IX)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: yellow;">Os
Descartes</span></b> eram uma família de burgueses dedicados ao comércio e à
medicina. Unidos a outras famílias, tornaram-se proprietários de terras. <u>Nasce
em 1596</u>. Em 1606, começam seus estudos no colégio jesuíta de La
Flėche. A base de leitura era o </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">lectio</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
leitura e explicação de textos antigos, e a erudição (grego, latim, história e
fábulas); num segundo estágio, eloquência, poesia e filosofia e, finalmente,
filosofia (lógica, física, metafísica e moral), e suas aplicações, medicina e
jurisprudência. Sob fortes tradições conservadoras, Descartes conviveu com uma
mentalidade imbuída de religiosidade e de submissão às instituições
monárquicas. A partir de 1624, o <u>Cardeal Richelieu</u> (1585 – 1642) tomava
as diretrizes da política na França (na sequência: Henrique IV (1553 – 1610),
Luís XIII (1601 – 1643), e Richelieu). Floresceu a burguesia,
multiplicavam-se as manufaturas e os engenhos mecânicos. </span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">XI) </span><b style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;">A
Matemática</span></b><span style="font-size: small;"> - "Desencantado com
a instabilidade e a inutilidade prática das letras", ingressa na carreira
militar e serve sob o comando de </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Maurício de Nassau</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (1604 - 1679). A
matemática o atraía com as certezas de seus encadeamentos e as sólidas
evidências de suas razões. Mas também logo lhe pareceu básica para um campo
limitado de aplicações (da mecânica) e, apesar da grande riqueza racional, elas
nada ofereciam de fundamental para os problemas da vida. Ainda assim,
acreditava que poderia haver um acordo entre as leis matemáticas e as leis
da natureza, atualizando "o antigo ideal <u>Pitagórico</u> de desvelar
a teia numérica que constitui a alma do mundo". Em 1619 ingressa na
confraria <u>Rosa Cruz</u> (caracterizada por uma mística racional).</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">XIII)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;"><b>O filósofo mascarado</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.
Sua obra <i>Traité du Monde et de la
Lumière</i> tem a publicação suspensa quando Descartes fica sabendo da
condenação de </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Galileu</u> </span></span><span style="font-size: 16px;">(1564 – 1642</span><u style="font-size: 16px;">)</u><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
motivada pela tese do movimento da terra, a qual também havia aderido.
Descartes parece se exprimir intencionalmente de forma ambígua, evitando assim
represálias da igreja. Mas tarde volta a publicar alguns tratados em francês,
a língua vulgar, uma novidade numa época ainda marcada pela latinização
unificadora da cultura herdada dos medievais.</span></span><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12pt;"> </span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjj56mPmU7oHe13-bsVX1gEUhho92wdixXPKP6ogqHKr4LUEm2CDcXiLqy1Gtg1gysIbUnQnBcjKIg1l4BdAojmPhiLDZezKUKazaz9RIxtTmckG-bMENdwvpFGCMKoyg0mLByrfqdu42s/s1600/Descartes+Medita%C3%A7%C3%B5es.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="293" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjj56mPmU7oHe13-bsVX1gEUhho92wdixXPKP6ogqHKr4LUEm2CDcXiLqy1Gtg1gysIbUnQnBcjKIg1l4BdAojmPhiLDZezKUKazaz9RIxtTmckG-bMENdwvpFGCMKoyg0mLByrfqdu42s/s1600/Descartes+Medita%C3%A7%C3%B5es.png" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Em <b>1641</b>,
publica</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <i>Méditations sur la Philosophie Prémière</i></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">,
objetada por </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>Hobbes</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (1588 – 1679), e outros
filósofos da época. Em <b>1649</b>, publica
</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12pt;"><i>Traité des Passions</i></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.
Em 1650, com pneumonia, vem a falecer em Estocolmo onde esteve a convite da
Rainha Cristina da Suécia.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;"><b>O essencialismo cartesiano</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">:
"Nos Princípios da Filosofia Descartes compara a sabedoria a uma árvore
que estaria presa ao domínio do ser, à realidade, por meio de suas raízes
metafísicas". "O tronco da física sustenta-se em raízes
metafísicas". A seiva circula como uma essência que permanece. Em <u>Meditações
V</u>, Descartes reformula <u>o argumento ontológico</u> que pretende afirmar a
existência de Deus a partir da ideia de Deus (Ser perfeitíssimo). Sendo assim,
sua existência entendida como pura perfeição, implica que há uma essência que
permanece (um Bem), enquanto transpassamos por diferentes graus de perfeição. </span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">XIV)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: yellow;">A
reformulação do conhecimento</span></b>: Descartes busca unificar, com auxílio do <u>instrumental
matemático</u>, o vasto campo dos conhecimentos ainda dispersos em frágeis
construções isoladas. Para tanto se torna necessário dirimir as dúvidas que
perpassam o universo cultural de sua época. E assim, se dispõe a duvidar
metodicamente de tudo. Percebe que </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">(1.)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> as
certezas com relação aos objetos físicos são instáveis e obscuras; </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">(2.)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> as
certezas matemáticas lhes parecem nítidas e estáveis; concebidas por todos,
independentemente das experiências dos sentidos (individuais e mutáveis) de
cada sujeito isolado, "constituindo o substrato inato da </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">pensée</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;"><b>O método</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: concebido a partir desse <u>ideal
matemático</u>, universal, como uma cadeia de razões, intuídas com <u>clareza
de evidências</u>, interligadas com a <u>coerência perfeita das demonstrações</u>
- aplicadas a qualquer objeto - forjaria a tessitura de <u>ideias claras e
precisas</u>, da verdadeira sabedoria. <u>As ideias se impõem com força de
evidência</u>. Ainda que subjetivas, se apresentam como algo real.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;"><b>A dúvida hiperbólica</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: a
dúvida ampliada ao máximo (até mesmo das ideias ‘claras e distintas’).</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute6"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;"><b><i>Le malin génie</i></b></span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (o
gênio maligno)</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: este aparece como <u>uma alegoria</u> que se
refere ao real valor dos conhecimentos científicos. Na consciência subjetiva do
homem, a ciência aparece como uma representação e nada garante
que ela possua um correspondente no mundo objetivo. A hipótese desse gênio
maligno deixa pairar sobre o universo científico a possibilidade de que este
seja apenas uma ficção, "um sonho", muito bem concatenado.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">XV)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: yellow;">O cogito</span></b>:
a dúvida é estendida à sua máxima dimensão (hiperbólica), para os diferentes
níveis a qual é aplicada - "das ideias obscuras provenientes de impressões
sensíveis às ideias claras universais". <u>A dúvida permite extrair certo
núcleo de "certeza"</u>, que cresce à medida que se repetem os
questionamentos próprios à sua elaboração, reforça-se na experiência daquele
que duvida, o que resulta numa maior clareza naquilo que se torna evidente.</span></span><span style="font-family: "arial" , sans-serif; font-size: 12pt;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtQMemNIAh8OmbRi3-1aSwCV8rdmUx4xoUFsPpjjiQSAGTDFUhUE6nJwSGJwZqB1qn6NF0JEWQo68iLB2cB5j1PEFSTEGFYs9hKl2rKCWEnSPO3p6UHS_Sz3QBVMIVmW7puo3DekDEvD4/s1600/Descartes+Geometria.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhtQMemNIAh8OmbRi3-1aSwCV8rdmUx4xoUFsPpjjiQSAGTDFUhUE6nJwSGJwZqB1qn6NF0JEWQo68iLB2cB5j1PEFSTEGFYs9hKl2rKCWEnSPO3p6UHS_Sz3QBVMIVmW7puo3DekDEvD4/s1600/Descartes+Geometria.jpg" width="283" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;">O projeto
cartesiano</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: Em "Geometria" (1637), Descartes
afirma: "em matéria de progressões matemáticas, quando se tem os dois ou
três primeiros termos, não é difícil encontrar os outros". "Essa ideia
de uma ordem natural, inerente à <u>progressão do conhecimento</u>, é
fundamental para o projeto cartesiano de construir uma "matemática"
universal". Baseia-se numa <u>cadeia de razões</u> que conduz o termo
desconhecido (um termo relativo a outros termos), para que seja descoberto.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;"><b>Os preceitos para o termo verdadeiro</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">: o
preceito metodológico básico apontado por Descartes é que, por nos encontrarmos
diante de uma ciência representativa, será preciso que o </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">termo
verdadeiro</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> seja aquele considerado </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">evidente,
intuído com clareza e precisão</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. </span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Os preceitos metodológicos complementares</span></b>: </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">além
do preceito básico, permeável pela evidência, Descartes aponta três
outros preceitos metodológico complementares ou preparatórios: <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">1.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <u>o </u></span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>preceito
da análise</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (dividir cada uma das dificuldades em partes para
serem resolvidas); <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">2.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <u>o </u></span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>preceito
da síntese</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (conduzir com ordem o pensamento, partindo do
simples, gradativamente, para o mais complexo); <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">3.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <u>o </u></span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>preceito
da enumeração</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (enumerar para que nada seja omitido).</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Sob estes três ou quatro <b><span style="color: yellow;">imperativos da razão</span></b>, Descartes aponta que para que haja
objetividade no conhecimento científico, será igualmente necessário a máxima
exacerbação da dúvida (hiperbólica). A máxima incerteza aponta para a
primeira certeza: "<u>se duvido, penso</u>". Um primeiro elo na
cadeia de razões. A dinâmica inerente às séries de termo dispostos
racionalmente (como as progressões matemáticas) leva à inevitável explicitação
do </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">cogito, ergo sum</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(penso, logo sou). A princípio, o eu dependente do pensamento.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">O duplo sentido: <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">1.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: yellow;">O paradigma da evidência plena</span></b>: as intuições deverão suceder-se
numa visão clara da realidade, tudo que for afirmado deverá conter a mesma
certeza de "penso, logo sou"; <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">2.</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> No plano metafísico, <b><span style="color: yellow;">o cogito</span></b>, representa a ponte que separa
o abismo entre a subjetividade e a objetividade, <u>o encontro</u>, pelo <u>pensamento</u>
(</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>res cogitans</i></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">), de algo que subsiste, de
uma <u>substância</u> (</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>res extensa</i></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">).</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Partindo do já conquistado, da certeza do cogito, do
'eu' enquanto ser pensante, "Descartes procura <b><span style="color: yellow;">provar a existência de Deus</span></b>, garantia última de qualquer
subsistência e, portanto, fundamento absoluto da objetividade".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">XVI)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;"><b>A sugestão platônica</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
reaproveitada por <u>Santo Agostinho</u>: o fundamento da realidade é bom,
conhecer é um bem, o conhecer científico, epistêmico, pode corresponder ao ser
(o que é), ao sumo Bem. O Sol torna os objetos inteligíveis, os sujeitos
capazes de intelecção, a ciência uma construção clara sobre a realidade.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;"><b>Meditações III</b></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><span style="color: yellow;"> </span>-
Descartes </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">"prova" a existência de Deus</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">.
Principio da causalidade. <u>A </u></span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>causa</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(um deus infinito e perfeito), explica <u>o </u></span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>efeito</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (o
homem finito e imperfeito, porém dotado da ideia de infinitude e perfeição).</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Meditações V</span></b> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- </span></span><span class="CharAttribute4"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><u>O
argumento ontológico</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">. A relação entre duas
substâncias: a </span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>ens infinita</i></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(Deus) e a</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <i>res cogitans</i></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> (o pensamento). Segundo
Descartes, <u>só a existência de Deus, perfeitíssimo, justificaria a ideia inata
de Deus na mente humana</u>, e conclui afirmando que só a existência de um bom Deus
é o que não nos permite o erro sistemático do espírito humano, o que justifica
o otimismo científico e crença na razão. A evidência se torna critério de
verdade: "às ideias claras correspondem de fato às realidades". "Deus cartesiano é, assim, a garantia da
objetividade do conhecimento científico".
O máximo de clareza subjetiva corresponde o cerne da objetividade.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">XVII)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> </span></span><span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Meditações VI</span></b> </span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">- <u>o
mundo físico</u>, representado por ideias obscuras, originadas de impressões
sensíveis. Nele, os preceitos metodológicos da evidência não são aplicáveis.
Sua existência deve ser "comprovada através de etapas sucessivas, numa
forma de argumentação por aproximações que representam <u>um crescer de certezas</u>
(o mundo exterior primeiramente é <u>possível</u>; se torna <u>provável</u> a
medida que avançam os argumentos e, finalmente, <u>certo</u>).</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> "Deus
serve de apoio para retirar do domínio da dúvida o conhecimento relativo aos
corpos".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;">A onipotência
divina</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> sustenta a base da existência do mundo físico. Ele é
criação de um ser que tudo pode. Há no pensamento uma ideia clara referente ao
mundo físico, a</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> res extensa</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
(de extensão); "ideia de algo dotado de grandeza e forma", mas não
que haja uma realidade extensa, mais porque Deus existe como garantia dessa
objetividade. </span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span style="color: yellow;"><b><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Deus (<i>ens</i></span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">
<i>infinita</i></span></span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12pt;"><span style="color: yellow;"><b>) a ponte entre duas certezas</b></span><u>:</u></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> da
certeza da existência do pensamento (</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>res
cogitans</i></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>)</i>, para a <u>c</u>erteza da existência do mundo físico
(</span></span><span class="CharAttribute5"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><i>res extensa</i></span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">). Eu penso e tenho um corpo
(corpo/alma).</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">XVII)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: yellow;">Deus
garante o conhecimento científico</span></b> a partir de <u>ideias claras e precisas</u>.
A física cartesiana resulta de construções abstratas regidas pela razão.
<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><b><span style="color: yellow; font-size: 12.0pt;">Um mundo como
extensão</span></b></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">, essência da corporeidade. O mundo físico,
finito e pleno. Sua matéria seria dividida em partículas perfeitamente
contínuas, não existiria o vazio. <u>Partículas de matéria a mover-se
retilineamente</u> (princípio de inércia), numa situação ideal, de pura
racionalidade.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: x-small;">XIX)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> <b><span style="color: yellow;">Tradição
platônica</span></b>: Descartes concebe o mundo físico como "deformado de um
modelo ideal de universo, apenas alcançável pelo puro intelecto".</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1Gfgdp1ULi8yq7yBRUiG93b4lKDSGmkmubAp1EZX6t16b55LBoE4yvvUGTf1WmzSgae0AhOdZQvhR7ilxSrX5Y8kgGpU6yP2HQsAdmFsnsAy9AJmwoggivghElfjGpAocjqfcMw0_bOw/s1600/Galileo_facing_the_Roman_Inquisition.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="305" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1Gfgdp1ULi8yq7yBRUiG93b4lKDSGmkmubAp1EZX6t16b55LBoE4yvvUGTf1WmzSgae0AhOdZQvhR7ilxSrX5Y8kgGpU6yP2HQsAdmFsnsAy9AJmwoggivghElfjGpAocjqfcMw0_bOw/s1600/Galileo_facing_the_Roman_Inquisition.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Julgamento de Galileu - Processo da Inquisição.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span class="CharAttribute1"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><b><span style="color: yellow;">Moral provisória</span></b>:</span></span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"> "a arte de ser feliz". A pretensão de criar um 'matemática universal'
está contida no ideal de <u>uma sabedoria guiada pela razão</u>, porém, "a
urgência da ação demanda a aceitação de imposições puramente factuais", e
diante das dúvidas que possam persistir nos julgamentos que se façam das
coisas, se recomenda uma moral de conformismo social e obediência às leis.
Aqui vale lembrar a sugestão de prudência, a qual se submeteu o filósofo,
diante das aflições de seus contemporâneos <u>Giordano Bruno</u> (1548 – 1600) e
<u>Galileu Galilei</u> (1564 – 1642<u>)</u>.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><o:p></o:p></span><br />
<span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;"><br /></span></span>
<span class="CharAttribute3"><span style="color: yellow; font-size: x-small;"><b>CONTINUA</b></span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">:</span></span><br />
<span class="CharAttribute3"><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-i.html">René Descartes, Meditação I</a></span><br />
<span class="CharAttribute3"><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-ii.html">René Descartes, Meditação II</a></span><br />
<span class="CharAttribute3"><a href="http://ofilosofoqueri.blogspot.com.br/2014/10/rene-descartes-meditacoes-iii.html">René Descartes, Meditação III</a></span><br />
<br /></div>
<div>
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal">
<a href="file:///C:/A2%20ACADEMIA/A4%20Ficheds/RS%20-%20Descartes,%20vida%20e%20obra.docx#_ftnref1" name="_ftn1" title=""><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US"><!--[if !supportFootnotes]--><span class="MsoFootnoteReference"><span lang="EN-US" style="font-family: "batang" , "serif"; font-size: 10.0pt;">[1]</span></span><!--[endif]--></span></span></a><span lang="EN-US"> </span><span class="CharAttribute3"><span style="font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: PT-BR;">Descartes, René (1596-1650).
Meditações; introdução de Gilles-Gaston Granger; prefácio e notas de Gérard Lebrun;
Tradução de J. Guinsburg e Bento Prado Junior. - 3. Ed. - São Paulo : Abril
Cultural, 1983 Os Pensadores.</span></span><span style="font-family: "arial" , "sans-serif"; font-size: 9.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-4135757150232055993.post-54811816699524039622014-08-21T18:02:00.001-07:002014-08-21T18:09:18.728-07:0010/11 - IX Seminário da Graduação de Filosofia UFBA<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEge1OP2xp5hR4X7Iljw0zxStYFbhwW6T2-dPqShyp8AH3rWixFf9ngO3QNXcfKjhhcMdBsbYFuGwMba6MnUlQiUpgNIxHI6xFNg_ft5rCkvY9wRmoGXKHERWJ4i9ZHKI1oquxJOCYPNyvk/s1600/IX+Semin%C3%A1rio+da+Gradua%C3%A7%C3%A3o+de+Filosofia+-+UFBA++10+a+14+de+Novembro+de+2014++A+fine+WordPress.+-+Internet+Explorer+21082014+214310.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEge1OP2xp5hR4X7Iljw0zxStYFbhwW6T2-dPqShyp8AH3rWixFf9ngO3QNXcfKjhhcMdBsbYFuGwMba6MnUlQiUpgNIxHI6xFNg_ft5rCkvY9wRmoGXKHERWJ4i9ZHKI1oquxJOCYPNyvk/s1600/IX+Semin%C3%A1rio+da+Gradua%C3%A7%C3%A3o+de+Filosofia+-+UFBA++10+a+14+de+Novembro+de+2014++A+fine+WordPress.+-+Internet+Explorer+21082014+214310.jpg" height="243" width="400" /></a></div>
<h2 style="text-align: center;">
IX Seminário da Graduação de Filosofia UFBA</h2>
<div style="text-align: justify;">
O Seminário da Graduação de Filosofia UFBA é uma iniciativa do Centro Acadêmico-Filosofia e do Programa de Educação Tutorial-Filosofia UFBA para a criação de um espaço de exposição, debate e aprimoramento das pesquisas acadêmicas que tenham como grande tema a Filosofia.</div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: left;">
Inscrições: até o dia 30 de Agosto de 2014. </div>
<div style="text-align: left;">
Realização: dias<strong> </strong>10, 11 ,12,13 e 14 de Novembro de 2014.</div>
<div style="text-align: left;">
Local: <a href="https://www.google.com.br/maps/place/UFBA%2FPavilh%C3%A3o+de+Aulas+Raul+Seixas/@-13.004932,-38.512872,17z/data=!3m1!4b1!4m2!3m1!1s0x7160363be1d99c3:0x5a331c1e70eb457f?hl=pt-BR">Pavilhão Raul Seixas</a> (FFCH-UFBA)</div>
<div style="text-align: left;">
Inf: <a href="http://sgfufba.wordpress.com/">http://sgfufba.wordpress.com/</a> </div>
<div style="text-align: left;">
<a href="mailto:sgfufba@gmail.com">sgfufba@<span class="skimlinks-unlinked">gmail.com</span></a></div>
Rui Mascarenhashttp://www.blogger.com/profile/01759147375290088317noreply@blogger.com0